Војната во Украина неминовно завршува, а за тоа има неколку причини. Првата причина е намерата на Путин да прогласи победа пред претседателските избори во март следната година. Во исто време, секако, ќе премолчат дека целата воена операција е почната за деукраинизација и денацификација на цела Украина. Од друга страна, ќе се истакне дека на почетокот на агресијата Украина била на северните граници на Крим, а сега границата е на реката Днепар.
Претстојните избори може да му бидат доста голем проблем на Путин. Како прво поради зголеменото незадоволство на стотици илјади татковци, мајки, сопруги и членови на семејствата на сите мобилизирани и оние што загинаа или беа тешко инвалиди. Регионалните лидери со помош на тајните служби и полицијата засега успешно ги задушуваат сите обиди за поголеми протести. Ним им помагаат одредбите од кривичниот закон, кои овозможуваат секоја критика за агресијата врз Украина и делата на политичката елита да биде казнувана со затвор до пет години.
Сепак, изборите би можеле да бидат можност сите незадоволни луѓе да го изразат своето противење. Според „Нет фридомс“, руските власти блокирале или отстраниле повеќе од 610.000 веб-страници во 2022 година, што е највисок годишен вкупен износ во последните 15 години. Згора на тоа, 779 лица се соочија со кривични пријави за коментари и објави на интернет, што е исто така рекорд. Овие бројки значително се зголемија во текот на 2023 година.
Нивото на незадоволство е огромно и во секој момент може да „зоврие“. Само чекам повод.
Путин сака победа што е можно поскоро
Затоа Путин сака што поскоро да прогласи крај на војната и победа и да најави враќање на сите мобилизирани. Идеално време за тоа би било пред православниот Божиќ. Пред тоа руската армија треба да ја извојува последната голема победа. Тоа е причината зошто масовните руски напади на Авдијивка, кои немаат воено значење, но затоа се многу симболични, не се изненадувачки. Авдијивка е еден од најголемите симболи на украинскиот отпор. Иако не е ни седум километри од Донецк по воздушен пат, успеа да се одбрани во 2014 и 2022 година. Поради оваа симболика, стотици руски војници умираат секој ден на нејзините приоди.
Путин е многу подготвен барем привремено (до пролет) да ги прекине непријателствата во Украина, со или без договор за прекин на огнот. Но, Зеленски не е баш. Иако околностите наскоро ќе го принудат на тоа. Пред сѐ, републиканците во Претставничкиот дом на Конгресот, кои јасно велат дека Киев повеќе не може да смета на нивото на помош што го добивал досега. Без американска помош во оружје, муниција и пари, украинската одбрана многу брзо би можела да попушти. Затоа што европските сојузници не можат ниту да ги исполнат своите претходни обврски, а камоли да компензираат за намалената американска помош. Затоа, не е чудно што во западните медиуми сѐ почесто се појавуваат информации дека Западот врши притисок врз Киев да се согласи на мировни преговори со Москва.
Зеленски воопшто не сака примирје
И покрај тоа, Зеленски не покажува дека е подготвен за какви било преговори. Наместо тоа, тој најавува нови офанзиви. Тој фантазира за нова пролетна офанзива во 2024 година, иако никому не му е јасно со какво оружје и муниција. Зеленски има многу важна лична причина да не сака примирје – претседателските избори, кои треба да се одржат во март 2024 година, на кои Зеленски навистина не сака да присуствува. А најдобриот аргумент за одложување на изборите е тоа што тие не можат да бидат редовни во време на војна.
Зеленски сосема оправдано стравува дека ќе ги загуби изборите. Најмногу се плаши дека противник би можел да му биде актуелниот врховен командант на украинската армија, генерал Валериј Залужни. Засега е извесно дека противник на Зеленски ќе биде неговиот поранешен советник Алексеј Арестович. Сепак, Арестович најави формирање на партијата ЗА (Залужни-Арестович) и намера позицијата противкандидат на Зеленски да му ја препушти на генералот Залужни.
Затоа, не е чудно што генералот Залужни зборуваше за неуспехот на украинската офанзива во западните медиуми. Залужни може мирно да го критикува неуспехот на офанзивата затоа што Зеленски го заобиколи (најчесто од политички причини) и планирањето и извршувањето на офанзивата му ги довери на генералот Александар Сирски. Сирски стана познат прво бранејќи го Киев, а потоа ослободувајќи ја Харковската област. Додуша, овој втор украински воен успех најмногу се должи на неспособноста на руските команданти.
Успехот на пролетната офанзива требаше уште повеќе да го зголеми угледот на Сирски на сметка на Залужни, па започна кампања на појавување во западните медиуми. Некои од тие медиуми дури го прогласија за најуспешен генерал на 21 век.
Не одеше сѐ според планот
Но не одеше сè според планот. Големата офанзива пролет/лето, која требаше да стигне до брегот на Азовско Море, неславно пропадна, а угледот на генералот Сирски беше сериозно нарушен. А уште полошо, Зеленски не може да го обвини генералот Залужни за неуспехот на офанзивата кога го исклучи од неа.
Односот меѓу претседателот и врховниот командант дополнително се влоши кога новиот министер за одбрана Рустем Умеров, игнорирајќи го генералот Залужни, го разреши генералот Виктор Каренко, командант на силите за специјални операции. Неговото разрешување во украинската јавност беше сфатено како дел од политичка пресметка за да се спречи Залужни да создаде доверлив тим што ќе му овозможи да влијае на воено-политичките процеси во земјата.
Тука е и многу сомнителната смрт на мајорот Генади Честјаков, кој му бил личен асистент на Залужни.
Иако засега шефот на украинската дипломатија Дмитро Кулеба на новинарите им вели дека не чувствува притисок од Запад за Киев да иницира мировни преговори со Москва, самото спомнување на оваа можност е признание дека такви притисоци постојат. И тоа ќе стане уште посилно.
Автор: Марио Галиќ
Авторот е независен воен аналитичар и автор на неколку стручни книги од доменот на вооружувањето и воената опрема
