Автор на фељтонот е проф. д-р Игор Јанев, а неговото истражување и анализа се дел од научноистражувачката активност на Институтот за политички студии (ИПС) од Република Србија. На 20.5.2024 година, институтот организираше конференција со повеќе панелисти, меѓу кои реномираниот професор Игор Јанев даде свој придонес со презентација на својот труд „Етноцидот што резултираше од Преспанскиот договор…“, односно „The ethnocide that resulted from the Agreement between Macedonia and Greece concluded in Prespa village (’Prespa agreement‘, 2018) and the process of assimilation and transformation of the Macedonian identity (’bulgarianization’) as a result of the dismantling, annulment and annihilation of the national identity of the Macedonians“. Во основа професорот Јанев, во трудот што ќе следува како фељтон во четири продолженија, со правни аргументи образложува како од преговорите помеѓу Македонија и Грција се изнедри Преспанскиот договор од 2018 година и се направи колосален преседан: националниот идентитет на македонскиот народ беше нелегитимно и незаконски променет, со што се укина основното меѓународно право на национален идентитет, така што таквиот договор всушност претставува чин на етноцид и културен геноцид извршен врз народот на Македонија. Преспанскиот договор дополнително е против основните принципи на самоидентификација, самоопределување, суверенитет и политичка независност на државата(ите). Материјалот содржи низа правни основи што докажуваат дека Преспанскиот договор е ништовен
Како за првпат во историјата на меѓународното право се редефинира националниот идентитет на суверена нација со надворешен меѓународен акт – договор
Наместо безусловен прием во членство во ОН, како единствен легален начин за прием, органите на ОН го измислија де факто „условниот прием“ (всушност непостоен во наредбата на ОН) или неоснованиот прием со дополнителни незаконски услови, спротивно на основната норма с) од Повелбата на ОН. За првпат во историјата на ООН (невиден до делумно нелегалниот случај на прием на „Република Македонија“), една земја кандидат беше примена во ООН со деноминација дадена од ООН (всушност како безимен субјект, иако „суверена“ држава, очигледно за разлика од сите други суверени земји кандидати во процесот на прием во полноправно членство во ОН). „Република Македонија“ беше државата чиешто „име не треба да се споменува“ (не во ООН и во согласност со принципот на „универзалност“ по можност не ни надвор од ООН, т.е. во билатералните односи). Сепак, привремената референца очигледно не претставува правен идентитет или не може да биде замена за правниот идентитет, видете го Меморандумот за правните аспекти на проблемот со застапеноста во ООН (ОН, ЈСТОР. 1950).
Како што можев да забележам и откријам во моето истражување на оваа тема (Јанев 1999, 155), Македонија беше примена во ООН со два политички дополнителни услова за членство, без кои приемот не може да се изврши (во форма: „земете го или оставете го“). Имено, Македонија во барањето за членство бараше редовен прием под уставното име „Република Македонија“, но во препораката на Советот за безбедност 817 (1993) ова барано уставно име на државата беше целосно игнорирано од органите на ОН и, од друга страна, грчкото барање да не се користи тоа име, вклучувајќи ги и наводните територијални претензии што произлегуваат од тоа име на кандидатот беа прифатени од ОН, така што конечно резолуцијата препорака на Советот (817) го исклучи „спорното“ државно име и го замени со (несакана од Македонците) деноминација „Поранешна Југословенска Република Македонија“, како предлог за привремена ознака (упатување) на кандидатот за конечна резолуција одлука на Генералното собрание на ОН за статусот на членство. (Јанев 2002, 84) Во својата непромисленост, ниту правната служба на ООН, ниту кое било друго тело на ОН, не успеа да забележи едноставен факт дека деноминација или привремена референца (за целите на ООН и нивните агенции) не е валиден правен идентитет и дека суверена земја членка не може да биде прифатена како полноправна членка на ООН без меѓународен правен (правен) идентитет, бидејќи тоа е основен елемент на нејзиниот правен субјективитет, а со тоа и нејзината државност.
Во отсуство на знаење за законитоста на приемот во ОН под дополнителни „дополнителни услови“, Генералното собрание на ОН, задржувајќи ги нестандардните услови за нелегален прием содржани во Резолуцијата 817 (1993) на Советот за безбедност, со своја одлука (ОН, UNGA, A/RES/47/225) ја прими Македонија во ОН под референцата „Поранешна Југословенска Република Македонија“ (всушност во очекување на резолуцијата за името, што всушност значи безимена држава), што флагрантно ги крши правата на земјите членки предвидени во ОН (бидејќи ОН се организација/асоцијација на суверени држави). Принципите на суверенитет (суверена еднаквост на државите) и немешање во внатрешните работи (или суштинска домашна јурисдикција, резервирана само за државите) се содржани во членот 2 на Повелбата на ОН. Во многубројните анализи беше констатирано дека Македонија доби (или подобро кажано беше подложена на) посебни наметнати дополнителни услови правно неосновани за ревидиран прием (претставуваат на неопределена основа нелегални услови за членство за прием и затоа нелегален статус за членство во ООН) (Јанев 2021, 179). (Јанев 2023, 341):
1. првиот услов беше да се носи и да се претставува со референца дадена од ОН, Поранешна Југословенска Република Македонија, односно „ПЈРМ“ (неопределена временски деноминација, ограничувајќи го правото на државата самостојно да го користи, па дури и да го менува своето уставно име), (универзално ја осудува неговата важност), ограничувајќи го, исто така, слободниот избор на неговото национално или државно име (подложувајќи го на политичка волја на една земја членка на ОН), иако тоа е суверено основно право да се има легална лична карта (и покрај тоа, не постои само основно право на меѓународен субјект, туку и обврска да има таква легална лична карта како правна неопходност при секое правно застапување или кое било правно валидно однесување);
2. вториот услов беше да се преговара со друга земја членка на ОН (странска земја) на неодредена основа во однос на сопствената држава и уставното име (т.е. правниот идентитет) со цел промена (а ако не, бидете осудени да носите срамна деноминација, сè додека е потребно), игнорирајќи го едноставниот факт дека меѓународниот правен идентитет (на која било држава, особено членка на ОН) е неповредлива суверена категорија од листата на суштински строго внатрешна или домашна неприкосновена јурисдикција.
Секое мешање во такви домашни прашања, особено со ограничување на суштинскиот договорен капацитет на државата (правна личност), и дополнително неприкосновено право на самоопределување на државата и народот во однос на националното име, т.е. правото на самоидентификација и немешање во строга внатрешна јурисдикција, која е посебно заштитена со Повелбата на ОН, а дополнително основно колективно човеково право да го избере своето национално име или национален идентитет. Принципите на суверена еднаквост на државите и неповредливоста на нивната правна личност доведуваат до заклучок дека изборот на име е неотуѓиво право на државата. Принципите на културниот суверенитет (УНЕСКО 1966; УНЕСКО 1982) и слободното изразување на културните верувања и традиции (или дури и митови) обезбедуваат правна основа за неповредливоста на самоидентификацијата како основно колективно човеково право (ОН, УНГА, A/РЕС/61/295), кои не можат да бидат предмет на странско мешање или какви било преговори.
(продолжува)
\Фото: „Нова Македонија“
