Некои движења на Стариот Континент по брегзит
Претстои ли нова ера на односите меѓу Велика Британија и ЕУ? Имено, аналитичарите забележуваат дека како да помина периодот на антиподи на Британија со ЕУ во ерата на (брегзит) поранешните британски премиери Борис Џонсон и Лиз Трас.
Сунак и Макрон јавно покажаа затоплување на односите меѓу Британското Кралство и Европа
И реномираниот „Политико“ пишува дека „британскиот премиер Риши Сунак и францускиот претседател Емануел Макрон изгледаа природно како долгогодишни другари на пријателската прес-конференција во Париз во март, најавувајќи значителен пакет од 478 милиони фунти за да ги одвратат премините на мигрантите преку Ла Манш. Топлиот и продуктивен самит на Сунак со највисокиот европски лидер потврди поголема соработка со ЕУ и нејзините национални престолнини по превирањата во ерата на брегзит“.
Две недели претходно, историскиот рамковен договор (во Виндзор) на британскиот премиер со Брисел конечно ги реши трговските прашања по брегзит во Северна Ирска.
– Мојата надеж е договорот да отвори други области на конструктивен ангажман и дијалог и соработка со ЕУ – изјави Сунак за медиумите на пат кон самитот во Париз.
Како што забележува „Политико“, шест месеци подоцна, зборовите на британскиот премиер Сунак се потврдија.
– Покрај Рамковниот од Виндзор и Спогодбата за Ла Манш, Британија потпиша меморандум за разбирање со Брисел за регулаторна соработка во финансиските услуги, а овој месец повторно се приклучи на огромните научноистражувачки програми на ЕУ, „Хоризонт“ и „Коперник“, вредни 96 милијарди евра – што се смета за многу важен резултат за истражувачките и универзитетските сектори на Обединетото Кралство по две години неизвесност – се вели во „Политико“.
Се нижат договорите меѓу Британија и ЕУ
Следен на агендата е договор за соработка меѓу британската влада и агенцијата за заштита на границите на ЕУ, Фронтекс – уште еден потег што ја приближува Британија до ЕУ на мал, но значаен начин. Договорот, кој е веќе потврден од страна на министерката за внатрешни работи Суела Браверман, се очекува да биде сличен на другите договори што Фронтекс ги има со земји што не се членки на ЕУ, како Албанија на пример, кои овозможуваат споделување податоци за миграциските текови.
– Видовме конкретни чекори создадени од новата клима на добра волја – рече европски дипломат со седиште во Лондон, кому му беше овозможена анонимност – како и другите во статијата на порталот „Политико“ што ја цитираме во повеќето наврати во овој текст.
– Ние го пропуштивме тоа порано, па затоа тоа е ефектот Сунак. Не би рекол дека заврши неверојатна работа, но ја промени состојбата на умот – и затоа промени сè – додаде дипломатот.
Британскиот премиер Сунак храбро се соочи и со крилото на „брегзитите“ од својата партија
Покрај новиот пристап на британскиот премиер кон Брисел, Сунак ги импресионираше дипломатите на ЕУ со неговата подготвеност да се соочи со гласното крило на брегзитите на неговата партија.
Кетрин Барнард, професорка по европско право на Универзитетот во Кембриџ, рече дека генерално Сунак негува „многу попозитивен однос“ со Европа.
– Ова изгледа многу попозитивно и дава одредено значење во односот со нашите европски соседи како пријатели, наместо како непријатели. Но, еднакво, ние не зборуваме за сеопфатно и темелно повторно преговарање – напротив – рече таа.
Даунинг стрит бр. 10 се согласува дека промената е помалку длабока отколку што би сакале да мислат некои медиумски набљудувачи – или мрморливи пратеници од ториевците. Имено, според „Политико“, „претходно оваа година Сунак ги разбесни ториевците со напуштање на контроверзното ветување дека ќе ги укине или ќе ги преработи илјадниците регулаторни закони од ерата на ЕУ, кои остануваат на британскиот законик до крајот на оваа година, на задоволство на главните градови на ЕУ“.
– Подобрувањето на односите е изградено на фактот дека сега постои подготвеност да се најдат решенија и да се ангажираат на начин што го немаше во претходните администрации – рече вториот европски дипломат со седиште во Лондон.
Продолжуваат преговорите меѓу владата на Сунак и Брисел за други отворени спорни области – главни меѓу нив, тешки нови тарифи што треба да бидат наметнати во јануари за електрични возила (ЕВ) што се испорачуваат во и надвор од Обединетото Кралство, а кои не се во согласност со строгите барања за извори на електрична енергија, батерии.
Специјализираниот комитет за трговија меѓу Велика Британија и ЕУ во средата се состане за да разговара за ова прашање, при што британските министри се понадежни дека Брисел ќе се согласи да го укине крајниот рок до крајот на годината по големото лобирање од германските производители на автомобили и неговиот европски комесар за трговија, Валдис Домбровскис.
И соперникот на актуелниот британски премиер (на наредните избори во идната година) сака поблиска соработка со ЕУ
Сунак засега заостанува 18 поени во анкетите и се соочува со тешка борба да остане на функцијата на општите избори, кои се очекуваат следната година.
Меѓутоа, за издвојување е фактот што и неговиот противник, лидерот на лабуристите во Велика Британија, Кир Стармер, јасно стави до знаење дека и тој сака поблиска соработка со Европа доколку ја преземе власта! Стармер рече дека овој месец идната лабуристичка влада ќе го искористи претстојниот преглед на трговскиот договор по брегзит, кој се очекува во 2025 или 2026 година, како шанса да ги намали граничните проверки преку потпишување ветеринарен договор и да ја зголеми мобилноста меѓу Велика Британија и ЕУ за некои сектори на економијата. И тој на конференцијата во Монтреал минатиот викенд рече дека „не сакаме да се оддалечиме од ЕУ“ во области како што се работните услови или еколошките стандарди.
Министрите од ториевците ги искористија овие коментари како доказ дека Стармер ќе ја доведе Велика Британија уште подалеку во орбитата на ЕУ отколку што тој јавно призна – нешто што лидерот на лабуристите го негира. Активистите на ториевците се надеваат дека ќе ги искористат таквите коментари во нападите на кампањата, прикажувајќи ја Стармер како еврофил против брегзит.
Висок умерен пратеник од ториевците рече дека и покрај нападите врз Стармер, Сунак „не е премногу идеолошки наклонет кога станува збор за ЕУ“.
– Во Брисел отсекогаш постоеше верување дека неизбежно ќе се вратиме ползејќи кај нив, и тоа во извесна мерка го гледаме сега – велат тие.
И ЕУ со возвратни проекти за зближување: Европскиот совет (ЕС) ја покани Британија да му се приклучи на нејзиниот „проект за воена мобилност“
Што и да се случува, сѐ уште не е јасно колку Британија и ЕУ можат да се зближат без фундаментално повторно преговарање за условите на брегзит – нешто што сите страни инсистираат дека е надвор од преговарачката маса.
Според „Политико“, „една област за договор е потребата од зајакнати безбедносни и одбранбени врски, при што Самитот на Европската политичка заедница следната година во Британија ќе обезбеди потенцијална можност за дополнителни најави“.
Некои во Вестминстер шпекулираат дека тоа би можело да дојде во форма на приклучување на Велика Британија во поединечни проекти на Постојаната структурна соработка на ЕУ – тело што ја координира безбедносната и одбранбената политика на блокот. Европскиот совет ја покани Британија да му се приклучи на нејзиниот „проект за воена мобилност“ заедно со Канада, Норвешка и САД во ноември 2022 година.
Ананд Менон, директор за Обединетото Кралство во аналитичкиот центар „Европа што се менува“, рече дека „не е убеден“ во потенцијалните придобивки за Британија, имајќи ја предвид постојната позиција на Обединетото Кралство во НАТО и другите организации. Тој верува дека британската влада ќе остане без резултат во изнаоѓање заемно корисни области на соработка со Брисел.
– ЕУ е релативно задоволна со статус кво. Само во Велика Британија каде што луѓето велат дека треба да се приближиме… Има толку многу „поголеми риби за пржење“ за ЕУ – рече Менон. П.Р.
