АНАЛИЗА – Зошто оваа глобална економска криза е поинаква? (2)
Распадот на соработката може да биде најтрајниот и најзагрижувачки ефект од сегашната серија кризи што се преклопуваат.
Досега, нарушувањата не ѝ наштетија значително на глобалната трговија како целина: трговските вредности достигнаа рекордно ниво во 2021 година, иако тие забавуваат оваа година, а секторите како храна и енергија се значително нарушени. Но сегашните кризи ја прекинаа довербата дека, без оглед на нивните разлики, водечките светски економии можат ефективно да се обединат околу важноста на економскиот раст и стабилност и можат да работат заедно до најголема можна мера за да ги постигнат тие
цели. Овој пат нема кој да управува со бродот!
Алден Едвард
Значи, ако СТО е врзан со лисици со консензус и ако Г7 и Г20 немаат овластување, која група или тело би можело да го спаси овој пат? Самото поставување на прашањето покажува колку ќе биде тешко да се координира глобален одговор на сегашниот сет на кризи. Соединетите Американски Држави и нивните сојузници активно работат на штета на руската економија преку најшироките санкции што некогаш биле воведени, а Русија реагира со блокирање на пратките на украинско жито низ нејзините пристаништа на Црно Море. Ова ја остава Г20 поделена и немоќна.
Американската министерка за финансии, Џенет Јелен, повика на протерување на Русија од групата и се закани дека ќе ги бојкотира состаноците доколку присуствува Русија. Заедно со министрите за финансии и централните банкари од неколку земји, таа излезе од состанокот на Г20 во април во Вашингтон, кога говореше руската делегација. Средбата заврши без вообичаеното коминике во кое се посочуваат областите на договор. Но отстранувањето на Русија од групата веројатно нема да се случи; само Канада и Австралија формално се приклучија на барањето на Соединетите Американски Држави да го сторат тоа. Годинешниот домаќин на самитот, Индонезија, веќе ја покани Русија на планираниот ноемвриски состанок (и издаде еднократна покана за Украина, која не е членка). Самото учество на Русија може да биде доволно за да се неутрализира Г20, но другите членки исто така веројатно нема да преземат каква било стратегија заснована на зајакнување на глобалната економија додека ја изолираат Русија. Кина, особено, одби да ги прекине врските со Русија и е фокусирана да ја заштити својата економија од видот на санкции наметнати против Русија од западните економии.
Овие западни економии, преку Г7 и другите форуми, се пообединети отколку што беа со години, дури и ако постојат постојани разлики за тоа до каде да се засилат санкциите против Русија. Соединетите Американски Држави и Европа во голема мера ги премостиле минатите спорови за трговијата со челик, алуминиум и авиони, кои сега изгледаат тривијално во сегашната средина. Но обемот на сегашните предизвици е над она што земјите од Г7 можат сами да го исполнат. На пример, Г7 разви потенцијално цврст план, поддржан од повеќе од 50 нации, за решавање на прашањата за безбедноста на храната преку проширување на финансиската и техничката поддршка во замена за земјите што се согласија да се откажат од забраните за извоз и други мерки што дополнително ќе ја нарушат глобалната трговија. Но Индија, која го забрани извозот на пченица минатиот месец, досега ја блокира иницијативата. Њу Делхи, исто така, се спротивставува на другите мерки за ослободување на резервите на храна за посиромашните нации за да се стремат кон поголема самодоволност во земјоделското производство.
Ако Светската трговска организација (СТО) е врзана со лисици со консензус и ако Г7 и Г20 немаат овластување, која група или тело би можело да го спаси светот овој пат? Самото поставување на прашањето покажува колку ќе биде тешко да се координира глобален одговор на сегашниот сет на кризи
Администрацијата на Бајден беше креативна во обидот да најде решенија и да изгради коалиции на земји со истомисленици. Советот за трговија и технологија САД – ЕУ ги координира одговорите за прашањата поврзани со контролата на извозот, споделувањето податоци и отпорноста на критичните технологии. За време на неговата посета на Токио минатиот месец, американскиот претседател Џо Бајден лансира нова индопацифичка економска рамка, која ги вклучува Јапонија, Јужна Кореја и Индија. Иако деталите се нејасни, новиот форум има цел да ја промовира соработката за прашања како што се дигиталната трговија, декарбонизацијата и даночната координација. На минатонеделниот самит на Америка во Лос Анџелес, Соединетите Американски Држави го открија своето партнерство на Америка за економски просперитет со слична агенда. Но на состанокот не присуствувала втората по големина латиноамериканска економија по Бразил: мексиканскиот претседател Андрес Мануел Лопез Обрадор го бојкотираше самитот откако администрацијата на Бајден ги исклучи Куба, Венецуела и Никарагва.
Иако е восхитувачки креативна, ниту една од овие иницијативи не е еднаква на итноста на моментот. За време на претходните кризи, водечките светски влади можеа да остават настрана доволно од нивните разлики за да дојдат до цврсти одговори. Овој пат, никаде го нема тоа на повидок. Распадот на соработката може да биде најтрајниот и најзагрижувачки ефект од сегашната серија кризи што се преклопуваат. Досега, нарушувањата не ѝ наштетија значително на глобалната трговија како целина: трговските вредности достигнаа рекордно ниво во 2021 година, иако тие забавуваат оваа година, а секторите како храна и енергија се значително нарушени. Но сегашните кризи ја прекинаа довербата дека, без оглед на нивните разлики, водечките светски економии можат ефективно да се обединат околу важноста на економскиот раст и стабилност и можат да работат заедно до најголема можна мера за да ги постигнат тие цели. Овој пат, нема кој да управува со бродот!
Едвард Алден е колумнист во Форин полиси, угледен визитинг-професор на Рос на универзитетот „Западен Вашингтон“, виш соработник на Советот за надворешни односи и автор на „Неуспехот да се приспособи: Како Американците останаа зад себе во глобалната економија“.
