Во „Колибри“, во десет продолженија, ќе можете да ја прочитате серијата раскази насловени „Од детството на Блаже Конески“ на писателот и публицист Мишо Китаноски, кои, пред да бидат објавени во книга, први ќе ги објавиме на нашите страници. Во годината кога прославуваме 100 години од раѓањето на овој великан на македонската култура, творец и кодификатор на македонскиот литературен јазик, ќе можете да се запознаете со детските години и растењето на Конески
ЕКСКЛУЗИВНО ВО „КОЛИБРИ“: СЕРИЈА РАСКАЗИ „ОД ДЕТСТВОТО НА БЛАЖЕ КОНЕСКИ“ НА ПИСАТЕЛОТ МИШО КИТАНОСКИ (6)
Во Прилеп меѓу двете светски војни имало развиена чаршија со голем број дуќани, во кои се продавале секакви производи (најмногу масло, газија, сол и шеќер). Исто така и повеќе занаетчиски дуќани: потковувачи на добиток, производители на јажиња и ортоми, казанџии, бозаџии и шеќерџии, кондураџии, шивачи, кафеанџии… Ама имало и десетина, а можеби и повеќе берберници.
Кога семејството на Јордан, заедно со неговиот таткото Коне и мајка му Зака, синот Блаже и двете ќерки Нада и Милица се преселиле од Небрегово во Прилеп, настанале нови моменти од животот кај секого од нив. Таткото Јордан почнал да работи како писар, а Блаже го доживеал преселувањето малку необично. Ретко излегувал од дома, и тоа само на улицата пред нивната куќа. Но кога почнал да оди на училиште, сѐ се променило во неговиот детски живот. Како најдобар ученик во одделението, тој брзо стекнал многу другарчиња, кои сакале да се дружат со него и постојано го викале да си игра.
Еден ден, татко му Јордан му рекол на Блаже:
– Ајде да појдеме да се потстрижеш во берберницата на мајсторот Туте.
Блаже радосно прифатил и веднаш се упатиле во неговата берберница, која се наоѓала на крајот во чаршијата. Во тоа време во берберниците, како по некое непишано правило, имало еден или два комплета шах гарнитури, гитара или тамбура и задолжително дневен весник, кој муштериите го читале додека чекале ред… Гитарата и тамбурата се користеле кога калфите и чираците немале муштерии да му помагаат на мајсторот, па свиреле и пееле. А некои, пак, додека чекале на ред за бричење или потстрижување играле меѓу себе шах…
Кога Јордан со синот Блаже дошол пред берберницата, гледајќи го потпрен на прозорецот берберот Туте, со повишен глас му рекол:
– Мајсторе Туте, со синот Блаже дојдов за две работи кај тебе: прва, убаво да го потстрижеш „третоодделенецов“, а втората е да го научиш да игра шах. Се разбира, кога нема да имаш работа со муштерии.
А берберот Туте радосно додал:
– Нема збор господине Јордан и двете работи веднаш ќе ги исполнам, зашто сме стари пријатели. И уште додал: -Се разбира, ако син ти Блаже сака да научи да игра шах…
Сето ова со внимание го слушал Блаже и се израдувал… Седнал на столот и берберот Туте полека ја завршил својата работа, потоа со малото метличе му ги истресол влакната од косата на вратот и со тивок глас му рекол на Блаже:
– Внучко немам сега засега нов муштерија, па може да ти покажам како се игра шах.
Блаже како да го очекувал ова, та веднаш прифатил и радосно му вратил:
– Тоа уште повеќе ме интересира! Ќе можам ли навистина да научам да играм шах! На прашањата од Блаже, берберот Туте вратил:
– Их, нема да научиш. Ќе научиш дури поубаво од мене!
И стариот мајстор ја отворил шах-таблата и ги наредил белите и црните фигури, па пополека почнал да му кажува на Блаже која фигура што значи и како се движи во шах-таблата. Тоа особено со внимание го гледал и слушал Блаже, а секој негов збор и повлекување на фигурата ги впивал во себе. Мајсторот Туте сето тоа полека го повторил неколкупати, а потоа на Блаже му наредил:
– Внуче, имаш бели фигури, ајде направи го првиот потег. Почни да играш.
Блаже повлекол еден, два, потоа и три потези и така играта меѓу двајцата почнала. Истото тоа се повторило неколкупати, а кога во дуќанот влегол нов муштерија, Туте на Блаже му дофрлил:
– За денес е доволно синко, ти гледам веднаш научи како се игра шах. Браво, од тебе гледам ќе биде добар шахист.
И додека човекот седнувал на столот за да го избричи берберот Туте, Блаже ги собрал фигурите и ги ставил во шах-таблата, а потоа излетал како ветер од берберницата. Од радост и од среќа трчал кон дома и уште од вратата со милозвучен глас викнал:
– Тато, мамо, научив да играм шах… Урааа, урааа, научив да играм шах.
Оттогаш Блаже многу често се навраќал во берберницата на мајсторот Туте и кога немал тој муштерии, започнувале двајцата да играат шах. Тоа го натерало при една средба, берберот Туте да му го каже на татко му Јордан следното:
– Твојот син Блаже толку брзо научи да игра шах, што наскоро ќе може секого да го победува.
Зборовите што ги слушнал татко му Јордан многу го израдувале, а потоа му се заблагодарил на Туте, велејќи му дека најголема заслуга за тоа нема никој друг туку лично тој, берберот Туте. Но што се случило набрзо, еден ден со трчање Блаже се појавил задишано во дворот, радосно викајќи:
– Мамо, тато дури трипати, еднаш, два и трипати денес го победив мајсторот Туте, мојот учител.
Мајката кога го слушнала тоа од Блаже, силно го прегрнала, а таткото Јордан го погалил и го бакнал во косата, додавајќи:
– Сине мој, победниче. Радост на тато, мој победниче. Само така… Продолжи…
За авторот
Мишо Китаноски е роден во Вевчани. Бил новинар, уредник и главен и одговорен уредник на весници, ревии и списанија. Ги објавил книгите: „Сите деца се исти“ и „Џамлии и лифтови“ (песни за деца), „Потпис: Сандра“ (поезија за возрасни), „Летописи за македонските села“ (приказни и рецензии), како и публицистичките изданија. „Бела книга – црно писмо: македонски индекс на забранети дела“, „Пиринска историска вистина“ и „Децата бегалци од Егејска Македонија во Југославија“, а приредил и неколку зборници. Последно негово објавено дело е збирката раскази „Прстен и парфем“.
Негови прилози се застапени во буквари, читанки, прирачници и антологии, а неговите дела се преведувани на англиски, руски, бугарски, романски, албански, словенечки, српски и на други јазици.
Според негови сценарија се снимени и емитувани повеќе од десет ТВ-документарни филмови. Живее и пишува на релацијата Скопје – Вевчани и обратно.
