Потребно е итно да се преземат соодветни мерки за да се спречи исчезнувањето на пчелите, а добрата вест е дека секој од нас може да придонесе за тоа
Меѓу многуте притисоци што го загрозуваат опстанокот на пчелите, климатските промени се меѓу најважните. Потребно е итно да се преземат соодветни мерки за да се спречи тоа, а добрата вест е дека секој од нас може да придонесе за тоа.
Човекот целосно се потпира на природата – тој користи производи од природата, како и процесите што се случуваат во неа. Во седумдесеттите години на 20 век, се појавил поимот „екосистемски услуги“, кој ги обединува сите овие „дарови на природата“ што ги користи човекот и од кои зависи.
Опрашувањето, односно пренесувањето на поленот од едно на друго растение, е меѓу најважните услуги на екосистемот, имајќи предвид дека тоа овозможува размножување и опстанок на цветните растенија. Освен фактот дека многу цветни растенија се храна за луѓето и другите организми, тие се неопходен дел од сите екосистеми, почеток на многу синџири на исхрана и како последица на тоа влијаат на стабилноста и одржувањето на популациите и заедниците на сите живи суштества на нашата планета. Многу организми учествуваат во опрашувањето, но пчелите се несомнено најважни.
Кога велиме „пчела“, повеќето луѓе мислат на еден вид – западната медоносна пчела (Apis mellifera). Сепак, важно е да се напомене дека има над 20.000 различни видови пчели!
На списокот на фактори/влијанија што ги загрозуваат пчелите – климатските промени се меѓу првите пет.
На глобално ниво, забележан е документиран тренд на опаѓање на различноста и опаѓање на бројот на диви пчели, што може да резултира со големи економски загуби, да ги загрози безбедноста и стабилноста на производството на храна за луѓето и да влијае на функционирањето на преостанатите природни екосистеми. Постојат низа антропогени фактори, кои во поголема или помала мера негативно влијаат на пчелите во светот. Во последните две децении, голем број студии се занимаваа со дефинирање на оние фактори што имаат најголемо влијание, а тоа се уништувањето и расцепканоста на живеалиштата, климатските промени, интензивирањето на земјоделството, употребата на пестициди и патогени и паразити.
Климатските промени можат да влијаат на географската дистрибуција на одредени видови и да го сменат периодот на цветање на растенијата и активностите на пчелите што ги опрашуваат.
Временските услови имаат значително влијание врз сите живи суштества, вклучувајќи ги и пчелите. На пример, ниските дневни температури и силните ветрови ја намалуваат активноста на пчелите. Сепак, долгорочните промени во временските услови, односно промените во климата на одредено подрачје, имаат значително поважно влијание.
Фенологијата, односно науката за периодичноста на животниот циклус, се занимава со проучување на времето на развој на различни развојни фази и периоди на активност на живите суштества. Јасно е дека фенолошките фази директно зависат од временските услови и климатските параметри. Во кој месец растението или животно ќе заживее од хибернација, зависи од климатската зона во која се наоѓа набљудуваниот организам, така што климатските промени можат значително да влијаат на фенологијата на живиот свет.
Некои видови се помалку чувствителни на овие промени, додека други може да покажат значителни отстапувања од инаку утврдениот „распоред“ на развојните фази и активности. Токму овие разлики во реакциите на промените можат да доведат до несовпаѓање помеѓу цветниот период и периодот на активност на пчелите.
Треба да се има предвид дека климатските промени не се однесуваат само на глобалното затоплување туку и на сите екстремни промени во временските услови (бури, поплави, суши), што, секако, негативно влијае на локалното население на многу организми, вклучувајќи ги и пчелите. На пример, поплавите можат да бидат поразителни за целото население, со оглед на тоа што најголемиот процент на пчели се гнездат во земјата, додека сушите може значително да ја осиромашат достапноста на ресурсите на храна за пчелите.
Сево ова води кон прашањето – дали има надеж за пчелите? Како да им помогнеме во предизвиците што ги носат климатските промени?
Многу студии дадоа одговори на овие прашања, а резултатите се охрабрувачки – постојат решенија со кои можеме да ги ублажиме негативните ефекти од климатските промени, да му помогнеме на живиот свет подобро да се справи со нив, со што е можно помалку последици. Поточно – кога станува збор за пчелите – со обезбедување поволни живеалишта што ќе им овозможат разновидна исхрана и доволно простор за гнездење, можеме да ги намалиме негативните ефекти од климатските промени и да им овозможиме да бидат здрави, а со тоа да се справат со промените што се случуваат.
