Знаменитостите на Македонија
- Најголемата причина за распадот биле војните меѓу дијадосите – најблиските генерали на Александар Македонски. Наместо да ја зачуваат империјата, тие ја гледале како плен што треба да се подели
Империјата на Александар Македонски претставува едно од најголемите и највпечатливи достигнувања во светската историја. За само нешто повеќе од една деценија, младиот крал од Македонија успеа да ја покори речиси целата позната тогашна вселена – од Балканот, преку Египет и Месопотамија, па до далечните граници на Индија. Но исто толку брзо како што се издигнала, оваа империја се распаднала веднаш по неговата смрт. Прашањето зошто се случило тоа е сложено и бара да се разгледаат повеќе аспекти: личноста на Александар, структурните слабости на неговата држава и немилосрдниот судир меѓу неговите наследници.
Ненадејната смрт и проблемот со наследството
Александар починал во 323 г. пр. н.е. во Вавилон, на само 32 години. Неговата смрт била ненадејна и оставила огромна празнина. Тој не назначил јасен наследник – неговиот син Александар IV бил уште нероден, а полубратот Аригeј бил неспособен за владеење. Така, империјата останала без силна рака што ќе ја држи обединета.
Империјата се простирала на три континенти и опфаќала народи со различни јазици, религии и традиции. Александар се обидел да создаде културен синкретизам – оженил персиска принцеза, охрабрувал мешани бракови и воведувал персиски обичаи во македонскиот двор. Но тие обиди често предизвикувале незадоволство кај неговите војници и генерали, кои се чувствувале како да е загрозен нивниот македонски идентитет. Без неговата харизма и авторитет, овие тензии повторно излегле на површина.
Судирот на дијадосите
Најголемата причина за распадот биле војните меѓу дијадосите – најблиските генерали на Александар. Наместо да ја зачуваат империјата, тие ја гледале како плен што треба да се подели.
Пердика, назначен за регент, се обидел да владее во името на неродениот син на Александар, но бил убиен од сопствени офицери.
Птолемеј го презел Египет и го претворил во моќно и стабилно кралство, дури и го пренел телото на Александар во Александрија за да ја легитимира својата власт.
Селевк ја презел Месопотамија и создал огромна држава што се простирала до Индија.
Антигон и Деметриј се обиделе да ја задржат централната власт во Азија, но биле поразени во битката кај Ипс (301 г. пр. н.е.).
Касандар ги презел Македонија и Грција, но неговата династија брзо згаснала.
Овие судири не биле само борба за територии туку и за престиж и легитимитет. Секој од дијадосите сакал да се претстави како вистински наследник на Александар, но нивната амбиција ја уништила можноста за единство.
Недостиг од институции
Александар бил харизматичен лидер, кој ја држел империјата обединета преку личен авторитет и воени победи. Но, тој не изградил стабилна административна структура што би можела да функционира без него. Империјата била повеќе „лична творба“ отколку институционализирана држава. Кога тој исчезнал, исчезнала и кохезијата што ја држела заедно.
Империјата на Александар Македонски се распаднала поради комбинација од фактори: ненадејната смрт без наследник, огромната и разнолика територија, незадоволството на покорените народи, како и жестокиот судир меѓу дијадосите. Но, иако политички исчезнала, културното наследство на Александар Македонски продолжило да живее. Д.Ст.
