Знаменитостите на Македонија
- Апостол Павле ја добива визијата „Дојди во Македонија и помогни ни!“ (Дела 16:9-10). Тоа значи дека Македонија ја отвора вратата на христијанството кон Европа, со што станува клучна точка за ширење на евангелието
Македонија и Македонците се споменуваат во Библијата поради нивната значајна улога во ширењето на христијанството во првиот век. Има неколку клучни причини и моменти поврзани со тоа. Во Делата на апостолите 16:9-10, апостол Павле има видение во кое еден Македонец го моли: „Дојди во Македонија и помогни ни!“ Ова е пресвртница – Павле ја разбира како Божји повик да го донесе евангелието во Европа, започнувајќи токму од Македонија. Неколку македонски града директно се спомнати: Филипи – римска колонија каде што Павле ја започнува првата христијанска мисија во Европа. Солун – каде што Павле проповеда и пишува две посланија до христијаните таму. Верија – град познат по верниците што „со голема ревност го истражуваа Писмото“.
Македонските христијани исто така се и пример за вера и дарежливост. Во 2 Коринтјани 8:1-5, Павле ги пофалува македонските цркви за нивната дарежливост и духовна зрелост, иако живееле во сиромаштија и страдања. Неколку Македонци му биле блиски соработници на апостол Павле, како што се Аристарх и Гај – спомнати во Дела 19:29, или Сопатер, кој го придружува Павле на неговите патувања.
Павле исто така неколкупати патува низ Македонија, охрабрувајќи ги верниците и градејќи силни христијански заедници. Овие спомнувања не се случајни – тие покажуваат дека Македонија била духовен мост меѓу Истокот и Европа. Постои и книгата „Македонија и Македонците во Библијата“ од проф. д-р Ратомир Грозданоски, која ги анализира сите библиски референци поврзани со Македонија.
Во кои стихови од Библијата се спомнува Македонија?
Список на библиски стихови во кои се спомнува Македонија:
Дела 16:9-10 – „И седна му видение ноќно: некој Македонец стоеше пред него и го молеше: ‘Дојди во Македонија и помогни ни!’“
Дела 16:12 – „Оттаму отидовме во Филипи, кој е главен град на таа страна на Македонија и римска колонија…“
Дела 19:21 – „А откако ова го заврши, Павле реши во духот дека треба да оди во Јудија, потоа во Македонија и во Ахаја, и на крај да ја посети Рим.“
Дела 20:4 – „Го придружуваа и Сопатер од Верија; Аристарх и Секунд од Солун, Македонци; Гај од Дерба, Трофим од Азија
Дела 27:2 – „Нè пречека Арисарх, презвитер од Солун, Македонец; и нè зеде со себе во едно бротче…“
Римјаните 15:26 – „Зашто црквите во Македонија и Ахаја дадоа воодушевен прилог за светиите што се во Јудија.“
1 Солуњаните 1:7 – „Па така, вие им останавте пример на сите верници не само во Македонија туку и во Ахаја.“
1 Солуњаните 1:8 – „Од вас се разнесоа зборовите на Господа – не само во Македонија туку и низ секое место вашата вера пред Бога стана позната.“
2 Коринтјаните 8:1-5 – „Знаете, браќа, благодатта што ја даруваа црквите во Македонија – и тоа во голема сиромаштија, со преобилна радост и голема дарежливост…“
Археолошки докази за Македонија во Библијата
Во Македонија денес можеме да ја видиме материјалната трага од градовите што ги посетува апостол Павле и што се спомнуваат во Новиот завет. Главните археолошки локалитети каде што се потврдуваат библиски сведоштва се Филипи и Солун, а тука спаѓаат објекти, натписи и градби поврзани со христијанската заедница од 1 век.
Клучни локалитети и наоди:
Филипи – Римската колонија со форум, театрон и остатоци од бањи што датираат од 1 век пред нашата ера. Натпис од дуумвирите (римски магистрати) во кој стои дека градот е колонија, точно како што Павле ја опишува силата на римската управа (Дела 16:12). Откриена е и градската темница во која традиционално се смета дека бил врзан Павле кога го славел Бог во затвор, денес т.н. Затвор од Павле.
Солун – Остатоци од римската агора (пазар), каде што Павле проповедал (Дела 17:1–9). Триумфалниот лак на Галериј, кој станал дел од солунската архитектонска рамка во 4 век, сведочи за важноста на градот во рамките на Римската Империја – како тесната врска помеѓу Солун и Рим (Римјаните 15:25).
Натписи со имиња на локални магистрати и соработници на Павле (на пр. Аристарх).
Јон и Верија – Во Верија се пронајдени остатоци од натписи со посвети на култови и богати домови што упатуваат на Евреите и првите христијани што „гледале со внимание“ (Дела 17:10–11).
Д.Ст.
