Беше тоа време кога во Влае немаше згради (особено мислам на Порта Влае). Она што се сега згради беа мали бараки направени по земјотресот во кои се населија настраданите, подарок од европска држава. Во тие мали бараки (можеа да бидат врзани по две или четири), низ тие подмаала, низ тие мали улички, течеше безгрижен живот, време во кое сите бевме слични, од социјален, економски, интелектуален или каков било друг аспект. Помеѓу бараките немаше огради, сите беа исти, дворовите беа отворени за сите, трчаш кај комшијата, негово куче доаѓа кај тебе, крадеш цреши од маалото подолу, едноставно дишевме како едно семејство, се чувствуваме заштитено.
Уличниот полицаец Звонко беше како дел од нас, одамна е во пензија, сѐ уште го гледам понекогаш, се поздравува само со неколкумина од нас што останавме од тоа време, а во очите му излегува душата преку замрзната солза. Чичко Петре, поштарот, пак, одамна шета по небеските полиња. Тоа беше време кога можеше да гледаш далеку од твојот двор, а не како сега во глуждови, тогаш секоја поголема зграда или куќа изгледаше толку монументално затоа што немаше голем сообраќај. Тогаш радиото и грамофоните свиреа непрекинато од секаде, создавајќи калабалак од различни звуци. Всушност, тогаш радиото беше можеби најважниот дел од секое семејство, тогаш насмевката беше секојдневна чиста емоција. Денес сето тоа е заборавено, како некој да ни го забранил, остануваат само такви како мене што сѐ уште раскажуваат за тој живот, колку да не се заборави.
А какви ликови живееја таму, секој може да се нарече вистинска влаевска легенда. Еден од нив беше и чичко Шими, така го знаевме. Живееше сам. Во задниот дел од дворот имаше десетина автомобили, стари со искршени стакла, извадени делови, кои денес веројатно би вределе вистинско богатство. Бидејќи немаше ограда околу неговиот двор, ние децата (на околу 7-8 години) најмногу си игравме таму. Неретко наоѓавме карти (коцкарите тука играа комар), гаќи, презервативи, неизеден бурек, а бе сешто. Веднаш до автомобилите се наоѓаше стара шупа, споена со бараката на чичко Шими. Таму никој не влегуваше, велеа „нечестивиот“ често ја посетувал, требаше да имаш храброст да влезеш или, пак, да си толку мал што не знаеш што значи тој збор. Секоја пролет, со украдените чорапи од мајките или бабите, ставени на појака жица, бркавме пеперутки. Кој ќе ја фатеше најголемата стануваше водич на дружината за тој ден. И јас бркав пеперутки, немав некоја среќа или вештина сѐ до еден ден. Гледам неколку пеперутки влегуваат во шупата кај чичко Шими. Низ една дупка влегувам и јас, несвесен каде влегувам. А внатре, митинг, илјадници пеперутки во разни бои, не мрдаат. Во средината на шупата имаше некое полуисушено тенко суво дрво високо два метра. И на него на сувите гранки закачени бели, кафеави, жолти, секакви пеперутки. А најгоре една огромна пеперутка (колку 7-8 обични), закачена на самиот врв и врз неа сноп светлина од дупката од покривот, точно над неа, осветлувајќи ги нејзините илјадници бои, меѓу кои најдоминантна беше кафеавата.
Тргнувам со мрежата да ги фатам, тие не се помрднуваат, како да се сами. Во ист момент од собата откај чичко Шими почнува да свири песната „Једној жени“ од неговиот грамофон. Таа песна создаде некои чудни чувства, емоции во мене и наместо да ги бркам пеперутките, седнав долу на подот на шупата, опкружен со илјадници пеперутки, седев и уживав како да сум на театарска претстава. А пеперутките навистина правеа претстава, играа во ритамот на музиката. Кога големата пеперутка, нивната принцеза, ќе го дигнеше десното крило, сите други го правеа истото, кога ќе се свртеше настрана, и другите се вртеа настрана, ја следеа. Неверојатно волшепство, слобода. За сето време во заднината одеше „Једној жени“ од Златко Манојловиќ. Сето тоа траеше неколку минути, колку што траеше песната. И потоа сите почнаа да излегуваат како по некаков редослед. На крајот излезе принцезата. Вакво нешто, ни приближно слично, дотогаш немав видено. Понекогаш мислам дека не се случило тоа, а понекогаш ќе ме потсети големата пеперутка (или некој нејзин потомок), во парк или на Водно, каде било, освежувајќи ми ја меморијата.
А песната е еден од најголемите инструментални евергрини од овој безгрижен, прекрасен период. Преполна со емоции, љубов извира од секој тон, нема пеење, дури мислам дека што и да испееш ќе ја расипе песната. Не случајно и пеперутките танцуваа, чувствувајќи ја длабочината на емоциите. Златко Манојловиќ е сѐ уште активен, живее во Германија, создава музика, свири, прави турнеи, иако има 65 години. Свиреше порано во неколку познати групи: „Џентлмени“, „Дах“, „Горди“, создавајќи неколку албуми и синглови. Сѐ уште е витален, жив, човек од оној стар ков, ѕвер, фраер, не случајно е во брак со Изолда Баруџија, една од најубавите Југословенки од тоа време. И само да ја напишеше „Једној жени“ (која е посветена на неговата мајка), ќе останеше запаметен како човекот што ја напишал и отсвирел најубавата инструментална песна, не само во тогашна Југославија туку и пошироко. Всушност, знаете ли некоја друга песна на која принцезата на пеперутките танцувала заедно со нејзините поданички?
Љупчо Давчев
