Знаменитостите на Македонија
- Најстаро дрво во Македонија е охридскиот чинар, за кој се смета дека е стар повеќе од 1.100 години и, според преданијата, го засадил Свети Климент Охридски. Тој е симбол на градот и културна точка што ги поврзува историјата, легендите и секојдневието. Интересно е што Македонија има уште еден прочуен чинар – скопскиот чинар во дворот на „Исабеговата џамија“, стар околу 550 години. Тој е втор на листата на најстари дрвја во земјата и е заштитен како споменик на природата
Во Македонија, дрвјата не се само дел од природниот пејзаж – тие се живи сведоци на историјата, културата и духот на народот. Нивните корени се вплетени во земјата, но нивните гранки се протегаат кон небото, како да ја бараат врската меѓу минатото и иднината. Најстарото дрво во земјата, охридскиот чинар, и неговиот „помлад брат“, скопскиот чинар, претставуваат два различни, но еднакво значајни симболи на македонската долговечност.
Охридскиот чинар, стар повеќе од еден милениум, е дрво што ја надминува биолошката функција и станува митолошки симбол. Според преданијата, го засадил Свети Климент Охридски, што му дава духовна димензија – тој не е само растение туку и „свето сведоштво“ за почетоците на словенската писменост и култура. Под неговата сенка се одвивале средби, разговори и легенди. Тој е место на заедништво, каде што се спојуваат генерации, и симбол на издржливост, кој опстојува и покрај сите историски бури. Охридскиот чинар е како стар мудрец – тивок, но присутен, кој со своето постоење потсетува дека времето може да минува, но корените остануваат.
Во дворот на „Иса-беговата џамија“ во Скопје расте и скопскиот чинар, стар околу 550 години. Тој е урбан симбол, дрво што ја носи меморијата на градот – од османлиските времиња, преку земјотресот во 1963 година, па сè до денешната метропола. Скопскиот чинар е сведок на промените и модернизацијата, но и на континуитетот. Со својата височина и обем, тој е како стражар што го чува градот, потсетувајќи дека и во урбаната средина природата има своја моќ и достоинство.
Охридскиот и скопскиот чинар се повеќе од дрвја – тие се симболи на македонската долговечност. Едниот е поврзан со духовноста и националната историја, другиот со урбаноста и секојдневието. Едниот е патријарх што ја чува традицијата, другиот е градски сведок што ја чува меморијата на современото живеење. Заедно, тие ја претставуваат двојната природа на македонската култура: корени во минатото и гранки што се протегаат кон иднината. Тие се живи метафори за народот што опстојува, како што чинарите опстојуваат низ векови. Во сенката на чинарите, Македонија ја чита сопствената историја. Тие не се само дрвја – тие се стражари на времето, мостови меѓу генерации, и симболи на издржливост. Охридскиот и скопскиот чинар нè потсетуваат дека долговечноста не е само биолошка категорија туку и културна и духовна вредност. Д.Ст.
Охридскиот чинар – најголемо и најстаро дрво во Македонија
Охридскиот чинар (стар чинар или само чинарот) е најголемо и едно од најстарите дрвја во градот Охрид, позната знаменитост на градот, прогласено за споменик на природата на Македонија. Тој е од видот чинар (Platanus orientalis). Сместен е на чаршиската улица Свети Климент Охридски, на плоштадот „Крушевска Република“ спроти Џељовата магаза. Според преданието, чинарот е засаден од Климент Охридски во периодот помеѓу 9 и 10 век. Но охридскиот чинар не е само ботанички феномен. Тој е место на собирање и симбол на заедништво. Во минатото, под неговата сенка се собирале ѕидари и работници, а денес е омилено место за средби на охриѓани и туристи. Со тоа, дрвото станува мост меѓу генерации – од средновековните занаетчии до современите патници.
Скопскиот чинар – културен симбол што ја поврзува историјата на градот со денешниот живот
Во срцето на Скопје, во дворот на „Исабеговата џамија“, се издига најстарото дрво во градот – прочуениот скопски чинар. На крајот од минатиот месец тој ја одбележа својата 548-годишнина, а според преданието, бил засаден токму на денот кога е изградена џамијата, и тоа од рацете на самиот Иса-бег. Овој чинар, познат и под научното име Platanus orientalis L., е впишан на листата на најстарите дрвја во Македонија и уште од 1993 година е заштитен како споменик на природата. Со својата импресивна височина од околу 20 метри и обем на стеблото од 7,3 метри, тој претставува вистински зелен монумент во урбаното ткиво на Скопје. По охридскиот чинар – кој се смета за најстаро дрво во Македонија и е стар повеќе од еден милениум – скопскиот чинар е втор на оваа почесна листа.
Неговата долговечност и величествена појава го прават не само природен феномен туку и културен симбол што ја поврзува историјата на градот со денешниот живот. Д.Ст.
