Неопходност од заштита на невронските податоци во Европа
Со зголемениот развој на технологијата, која може да ја сними мозочната активност, експертите предупредуваат на потребата од посилна заштита на приватноста за граѓаните во Европската Унија, за да се регулираат обработката и продажбата на нервните податоци. На пазарот веќе има уреди што користат податоци за мозочната активност за борба против анксиозноста и депресијата, подобрување на спиењето или следење на фокусот на учениците за време на тестовите. Но што можат да откријат тие податоци за нашиот мозок и дали навистина сме доволно заштитени?
Според Рафаел Јусте, директор на Центарот за невротехнологија на универзитетот „Колумбија“, невротехнологијата опфаќа сè што ја снима или менува активноста на нервниот систем, особено мозокот. Традиционално, овој вид технологија се користи во медицината, како што е случајот со електроенцефалограмот (ЕЕГ) – уред што ја мери електричната активност во мозокот. Овие уреди и податоците што ги собираат се опфатени со медицински закони што обезбедуваат силна заштита низ целиот свет.
Во ЕУ медицинските помагала подлежат на ригорозни процени на сообразноста за да се осигури дека ги исполнуваат законските стандарди. Уредите со висок ризик, на пример, мора да добијат дополнителни мислења од стручни панели пред да ја добијат ознаката CE, што ја потврдува нивната безбедност. Меѓутоа, немедицинските помагала ја немаат таа заштита, поради што податоците што ги регистрираат се достапни за продажба.
– Овие податоци се медицински, дури и ако уредот е повеќе производ за широка потрошувачка. Сметаме дека тие треба да бидат многу приватни информации и дека треба да бидат заштитени – посочува Јусте.
Минатиот декември тим на истражувачи од Универзитетот во Сиднеј во Австралија разви „преносен, неинвазивен систем што може да ги декодира тивките мисли“ и да ги претвори во текст. Учесниците во студијата носеа ЕЕГ-уред, кој ги снимаше мозочните бранови додека тие читаа текст во тишина. Системот за вештачка интелигенција ги препозна сигналите и ги преведе во зборови и реченици. Јусте ја гледа оваа студија како почеток на систематска употреба на невротехнологијата за декодирање на јазикот со голем потенцијал за потрошувачкиот пазар. Со развојот на невротехнологијата, прашањето за приватноста станува сѐ покомплексно. Јусте нагласува дека мозокот е „органот што ги генерира сите наши мисли, сеќавања, емоции и имагинација“, што значи дека снимањето на мислите може да ги загрози основните слободи и приватноста на секој поединец.
Европската Унија е на пресвртница кога станува збор за регулирање на заштитата на невронските податоци, но сѐ уште нема донесено сеопфатен закон за заштита на граѓаните. Неколку европски земји почнаа да се фокусираат на заштитата на приватноста поврзана со невротехнологијата, особено преку упатствата на Конвенцијата 108+ на Советот на Европа, која се занимава со заштита на податоците во дигиталната ера и вклучува нервни информации. Шпанија, на пример, веќе има закони за невронски податоци, додека другите земји членки покажаа интерес да ги следат таквите упатства. Франција и Белгија исто така усвоија некои прописи поврзани со етичката употреба на невротехнологиите.
