Фото: Пиксабеј

Месечината отсекогаш им го привлекувала вниманието на луѓето, и поради близината до Земјата и поради фасцинантната кратерска површина. Кратерите на Месечината се највидливите карактеристики на нејзиниот пејзаж, но тие се обвиткани во мистерија со векови. Како се формирале, кој ги открил, а можеби и најинтересното – дали овие кратери кријат некакви тајни? Кратерите на Месечината најчесто се формирани како резултат на удар на метеори и астероиди на нејзината површина. Бидејќи Месечината нема атмосфера, нема заштита од овие вселенски објекти, како што е случајот со Земјата. Без ерозија, ветер или дожд да ги избришат, овие кратери останале практично недопрени милиони години, обезбедувајќи увид во минатото на нашиот Сончев Систем.
Најголемите кратери, како што е басенот Ајткен на јужниот пол на Месечината, широк околу 2.500 километри и длабочина од околу 10 километри, сведочат за судирите што ја обликувале нејзината површина. Научниците веруваат дека многу од овие удари се случиле пред околу четири милијарди години, кога кометите и астероидите интензивно влијаеле на планетите и нивните месечини. Иако кратерите се видливи со голо око, нивната вистинска природа останала непозната до пронаоѓањето на телескопот. Првите детални цртежи на површината на Месечината датираат од 1609 година, кога Галилео Галилеј ги набљудувал кратерите на Месечината со помош на својот телескоп. Неговите револуционерни откритија ги разнишаа претходните ставови за Месечината како совршено мазно небесно тело. Подоцнежните истражувања, со помош на сè понапредни телескопи, а потоа и лунарните мисии како „Аполо“, им овозможија на научниците детално да ја проучуваат природата на овие кратери.
Мисиите на НАСА донесоа примероци од лунарната почва, што помогна да се потврди теоријата дека кратерите се резултат на удари од небесни тела. Орбитерите што ја проучуваат Месечината обезбедија неверојатно детални мапи, откривајќи не само површински туку и подземни структури.
Една од најголемите мистерии на кратерот е можноста за замрзната вода. Научниците долго време се сомневаа дека некои кратери на Месечината, особено оние во сенките на половите, кријат воден мраз, заштитен од сончева светлина. Замрзнатата вода на Месечината би била од огромно значење за идните мисии и лунарната колонизација, бидејќи може да се користи за пиење, производство на кислород, па дури и како гориво. Друга интригантна теорија што кружи за кратерите на Месечината е нивната можна поврзаност со вонземски живот или интелигенција. Иако нема научни докази за поддршка на оваа хипотеза, некои веруваат дека некои од кратерите кријат структури или траги од античка цивилизација. Овие теории често се поврзуваат со необични форми или аномалии видени на фотографиите на Месечината. Сепак, повеќето научници се согласуваат дека овие форми се резултат на природни процеси, како што се ерозијата на површините на удар или игра на светлина и сенка.