Прашањето дали постои вода на Марс долго време е предмет на љубопитност и дебата. Неодамна објавената студија презентира убедливи докази за антички „бранови“ во карпите, кои биле обликувани од вода и ветрови на Марс пред милијарди години. Овие бранови, втиснати на површината на Марс, зборуваат за времето кога плитките водни тела биле отворени за воздухот на Марс.
Мистериозни бранови на Марс
Важноста на овие бранови не може да се нагласи бидејќи тие даваат јасен доказ за времето кога климата на Марс била навидум доволно топла за да ги поддржи течните водни тела, а не само замрзнатите ледени полиња.
– Обликот на бранувањата можеше да се формира само под вода што е отворена за атмосферата и на која дејствува ветер – забележува Клер Мондро, постдокторски научник од Калифорнискиот институт за технологија и прв автор на студијата.
Д-р Мајкл Ламб, професор по геологија на Калтек, макотрпно креирал компјутерски модели врз основа на овие бранови за да ја процени големината на древното езеро на Марс. Огромното искуство на Ламб во проучувањето на интеракциите на седиментот, водата и атмосферата на Земјата му дава кредибилитет на овој модел. Бранчињата, високи само шест милиметри и оддалечени од четири до пет сантиметри, укажуваат на постоењето плитко езеро, не подлабоко од околу два метра. Набљудувањата на Мондро даваат дополнителна тежина на овие заклучоци.
– Продолжувањето на времето кога била присутна течна вода ги проширува можностите за населување микроби подоцна во историјата на Марс – истакна Мондро.
Зошто е важно да се најде течна вода на Марс
Откривањето дека Марс некогаш имал течна вода е промена на играта за нашето разбирање на планетата и пошироките можности за живот надвор од Земјата. Водата е фундаментална состојка за животот каков што го знаеме, така што наоѓањето докази за мината течна вода отвора возбудливи прашања за тоа дали Марс можел да поддржува микробиолошки живот. Надвор од потрагата по живот, знаењето дека Марс има течна вода има и практични импликации за идните човечки мисии. Водата е клучен ресурс за астронаутите, не само за пиење туку и за производство на кислород, па дури и за ракетно гориво.
Ако на Марс постојат остатоци од антички извори на вода или ледени наслаги, тие би можеле да се искористат за да се поддржи долгорочното човечко живеење и истражување.
Овие бранувања останаа незабележани сѐ додека роверот на НАСА, „Кјуросити“, не ги документираше во 2022 година за време на својата експедиција низ регионот на кратерот Гејл на Марс, кој некогаш бил дом на дини разнесени од ветер.
– Откривањето на брановите е важен напредок за палеоклиматската наука на Марс – забележа Џон Гроцингер, професор по геологија во Калтек.
Роверот откри докази за долговечни антички езера во 2014 година, а сега, 10 години подоцна, откри древни езера без мраз, што нуди важен увид во раната клима на планетата. Се чини дека само гребеме по површината за разбирање на минатото на Црвената Планета и со секое откритие се приближуваме до разоткривање на мистериите на Марс и неговиот потенцијал за поддршка на животот.
Откривањето на овие древни бранови нуди клучен увид во климатската историја на Марс, обезбедувајќи им на научниците вредни податоци за реконструкција на еколошките услови што постоеле пред милијарди години. Присуството на течна вода сугерира дека Марс некогаш имал значително погуста атмосфера, која била способна да одржува потопли температури.
Со текот на времето, климата на планетата претрпе драстични промени, што доведе до губење на површинските води и разредување на нејзината атмосфера. Разбирањето на овие транзиции е клучно за да се одреди колку долго Марс би можел да поддржува услови за живеење и дали некогаш имал микробиолошки живот.
Научниците веруваат дека понатамошното истражување на брановидните формации може да фрли светлина врз времетраењето и стабилноста на овие древни езера, помагајќи да се состави временската линија на промените во животната средина на Марс.
