Општо е познато дека дрвјата и растенијата се наш сојузник во борбата против климатските промени, бидејќи за време на фотосинтезата врзуваат јаглерод диоксид од атмосферата и истовремено ослободуваат кислород. Сепак, како и другите живи суштества на планетата, дрвјата и растенијата исто така дишат
Шумските екосистеми и преостанатата вегетација успешно отстрануваат околу 30 проценти од емисиите на јаглерод диоксид (СО2) произведени од човекот секоја година. Сепак, според новата студија објавена во списанието „Сајанс адвенсес“, речиси половина од шумите може да станат извор на емисии на јаглерод диоксид до средината на векот. Причината за тоа е зголемувањето на температурите што негативно влијаат на процесот на фотосинтеза, додека истовремено се зголемува количествата на јаглерод диоксид што растенијата го ослободуваат при „дишење“.
За што точно станува збор?
Општо е познато дека дрвјата и растенијата се наш сојузник во борбата против климатските промени, бидејќи за време на фотосинтезата врзуваат јаглерод диоксид од атмосферата и истовремено ослободуваат кислород. Затоа, пошумувањето и зачувувањето на постојните шумски екосистеми се многу важни методи за борба против глобалното затоплување, кои се неопходни за да го задржиме зголемувањето на просечната температура на планетата под еден и пол или два Целзиусови степени. Сепак, како и другите живи суштества на планетата, дрвјата и растенијата исто така дишат.
Во текот на ноќта, дрвјата земаат кислород од воздухот и ослободуваат јаглерод диоксид. Бидејќи количеството на јаглерод диоксид што дрвјата го врзуваат за време на фотосинтезата во текот на денот е поголемо од количеството што го ослободуваат во текот на ноќта, таа може да апсорбира речиси третина од емисиите на јаглерод диоксид произведени од луѓето. Бидејќи јаглерод диоксидот е еден вид храна за растенијата, луѓето што се скептични во врска со климатските промени често истакнуваат дека зголемувањето на концентрацијата на јаглерод диоксид во атмосферата е всушност добра работа, што ќе им овозможи на растенијата да растат побрзо и да придонесат за позеленување на планетата. Како и да е, резултатите од оваа студија упатуваат на втор заклучок, со оглед на тоа дека негативните ефекти од големиот пораст на температурата се значително поголеми од придобивките што произлегуваат од повеќе јаглерод диоксид. Интензитетот на фотосинтезата се намалува како резултат на големиот пораст на температурата. Како и човечкото тело, растенијата најдобро функционираат во одреден опсег на оптимални температури и ако се надмине оваа граница, може да се појават различни негативни ефекти.
Тим научници, предводени од Кетрин Дафи од Универзитетот во Северна Аризона, штотуку го испитаа влијанието на зголемувањето на температурите врз интензитетот на фотосинтезата и дишењето на растенијата за да откријат какви влијанија може да има глобалното затоплување врз шумските екосистеми. По анализата на податоците, научниците откриле дека интензитетот на фотосинтезата првично се зголемува со зголемување на температурата, но тоа се случува само во одредена мера, по што интензитетот на фотосинтезата почнува експоненцијално да опаѓа. Во исто време, интензитетот на транспирација (дишење) на стапките на дишењето на дрвјата продолжува експоненцијално да се зголемува, така што количеството на јаглерод диоксид ослободено на овој начин по одредена температура го надминува количеството поврзано со фотосинтезата, со што шумските екосистеми стануваат извори на емисии на јаглерод диоксид.
Температурната граница по која шумите стануваат извори на јаглерод диоксид не е иста за сите видови. Шумите во тропските предели се составени од видови дрвја што се подобро приспособени на високите температури, а нивните граници се далеку над оние од умерените ширини, но бидејќи сите области на планетата ги чувствуваат ефектите од глобалното затоплување, и двата вида шуми се загрозени од зголемувањето на температурите.
Испитувајќи ги податоците, научниците дошле до заклучок дека во претходната декада, околу 10 проценти од површината на Земјата доживеала температура по која шумите испуштаат повеќе јаглерод диоксид отколку што се врзуваат, но ова во моментов е ограничено на најтоплите периоди од годината. Сепак, загрижувачки е ако емисиите на стакленички гасови не започнат да се намалуваат, температурата ќе се зголеми до степен на загрозување на функционирањето на голем број растителни видови до средината на векот. Резултатите од истражувањето покажаа дека доколку се случи тоа, вкупниот глобален капацитет на земјишните и шумските екосистеми за отстранување на јаглерод диоксид од атмосферата може да падне за околу 45 проценти до средината на овој век.
