Проектот се осврнува на ургентната потреба од документирање, мапирање и архивирање на современото модерно уметничко наследство: скулптури, објекти, мурали, мозаици, витражи и сл., поставени во јавен простор на територијата на градот Скопје, создадени во периодот по Втората светска војна до 1990-тите години
Здружението на ликовните критичари „АИКА Македонија“ ја додели наградата „Ладислав Баришиќ“ за 2020 година од областа на ликовната критика. Комисијата во состав: Елена Вељановска, Ана Франговска и Нада Пешева одлучи наградата „Ладислав Баришиќ“ за 2020 година да се додели за проектот „Тајните места на Скопје“ на Благоја Варошанец, поради развиеноста, обемот на проектот и акутноста на истражувачката проблематика.
– Проектот се осврнува на ургентната потреба од документирање, мапирање и архивирање на современото модерно уметничко наследство: скулптури, објекти, мурали, мозаици, витражи и сл., поставени во јавен простор на територијата на градот Скопје, создадени во периодот по Втората светска војна до 1990-тите години. Тој им дава видливост на познатите, а открива и помалку познати остварувања на модерната, реализирани во јавен простор, на отворено, но и во разновидни објекти од јавен карактер: згради на јавни установи и деловни објекти, дворови на фабрики и сл.
Ова истражување ѝ дава светлина на модерната уметност и од контекст на круцијалноста во урбанистичкото планирање на градот, во кое уметнички дела се планираат како интегрален дел од една архитектонската целина, а не како нивна декорација. Со тоа проектот открива дела и целини што преку годините и поради непланските зголемувања, украсувања и сквернавења на јавниот простор (особено со проектот „Скопје 2014“) се скриени, запоставени, оштетени или оставени на забот на времето – велат од здружението.
Авторот се надева дека со нивното објавување ќе се зголеми познавањето на современата историја на уметноста што нѐ опкружува и ќе се избегне нејзино сквернавење од незнаење (како во случајот со споменичната целина во Старо Бачило во Маврово, делото на архитектот Радован Раѓеновиќ, каде што има и постамент (кој датира од 1970-тите години) со мозаик на познатиот уметник Глигор Чемерски, која преку промотивна комерцијална ангажирана акција на графит-артист беше „ишарана“).
– Овој проект ќе послужи како траен архивски материјал и едукативен пример во создавањето чувство на почит спрема историските вредности и еден континуитет на град што живеел и ќе живее врз темелите на настаните и великаните што учествувале во градењето на тие вредности. Односот кон културното наследство и културните вредностите е нешто што се случува во затворените професионални кругови (уметници, архитекти, историчари на уметноста, академици). Затоа, крајните цели на овој проект се во формат на јавно образование, за да се направи разграничување на апсолутното право на приватна сопственост, како и за тоа која е културната вредност на таа сопственост, за заштитени културни споменици и јавно добро на јавен простор.
Првичниот медиум на проектот, социјалните мрежи, дополнително помага во комуникација на содржините со пошироката јавност. Планираната публикација ќе послужи како алатка за архивирање на ова истражување, а планираниот симпозиум за аналитичко промислување и дискутирање на состојбата со овие дела и нивен третман во иднина, за да се спасат од заборавот – вели наградениот автор.
Благоја Варошанец (1982, Скопје) е кустос во Музејот на современата уметност во Скопје. Дипломира на Катедрата за историја на уметноста со археологија на Филозофскиот факултет во Скопје. Образованието го продолжува на постдипломски интердисциплинарни културолошки студии во книжевноста на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“. Во 2019 година станува член на Извршниот одбор на МНК ИКОМ, а во 2020 година се стекнува со стручното звање виш кустос. Неговата професионална определба е ориентирана кон водење и презентирање на колекцијата во музејот, како и презентирање на современи уметници. Има курирано над 50 изложби на светски познати уметници, изложби во соработка со Британскиот совет, како и Биеналето на млади, интернационални изложби и соработки. Се занимава со фотографија и истражувања во областа на културата и уметноста.
