ВО ПРЕСРЕТ НА ИНТЕРНАЦИОНАЛНИОТ ЕТНОГРАФСКИ ФИЛМСКИ ФЕСТИВАЛ ВО БИТОЛА
Од 19 до 26 јули во Битола ќе се одржува третото издание на Интернационалниот етнографски филмски фестивал „Илинденски денови“. Проекциите ќе се одвиваат во Центарот за култура во Битола, а отворањето е со филмот „Поштарот од камењарот“ (Загреб, Хрватска) утревечер, од 20 часот. Филмот е во продукција на „Загреб филм“, режијата и сценариото се на Зоран Тадиќ, камерата на Марио Перушина. Филмот е добитник е на признание на католичкото жири на меѓународниот фестивал на краток филм „Оберхаузен ‘72“. Потоа ќе следува проекција на филмот „Откривање на другиот“ од Бразил, документарен филм на Бруно Хорхе од 2022 година. Станува збор за епски, интимен и процедурален документарец за една од најважните мисии што се извршени во длабочините на амазонската прашума. Експедицијата ја предводи Бруно Переира, кој подоцна е убиен во истиот регион и станува меѓународен симбол на домородните народи и шумите.
Темите на третото издание на ИЕФФ 2024, преку документарните филмови што се избрани меѓу 2.681 предложен за официјална селекција, ги откриваат еколошките, социјалните, човечките и културните кризи од вчера и денес.
– Некои ќе нè насмеат, како сликите на двете стари дами што си помагаат и даваат отпор во суровата планина; други нè допираат, како поезијата на Ерихо, „Ќе видиме“ на филозофијата на Сузан за да се соочи со осаменоста, или оние украински старици што пеат древни песни, радосната игра на домородците Корубос што малку ја прикрива траумата што ја претрпеа, осамениот живот на монахињите. Некои носат допир на хумор, како извикот на свињарот, потоа способноста да се сонува, зачувува исконското наследство на нашите простори. На крајот, другите нè потсетуваат како меѓусебната помош, солидарноста, семејната љубов се најсигурните оружја за да продолжите да се гледате во иднината, без да ги заборавите своите корења, да не дозволите да се преоптоварите, да не ја изгубите довербата. Затоа што сите овие документарни филмови носат и надеж; ова е нивната сила, нивната убавина, нивната реткост. Без оглед на потеклото на нивните режисери, без разлика дали припаѓаат или не на истражувачката заедница, без разлика дали дипломирале на филмска академија или не, ние ги избравме овие филмови за нивната употреба на кинематографски јазик во темите за третман специфични за човековите и општествените науки, особено етнографијата. Чувството на средбата што тие ја предлагаат меѓу уметноста и истражувањето никогаш не се стекнува и не е очигледно, туку останува непроменливо стимулирачко. Тоа е плуралистички пристап, кој еволуира, исто како и нашиот фестивал – вели селекторот на фестивалот Тони Гламчевски.
Според него, сето ова е можно благодарение на институциите и партнерите што секоја година ја обновуваат својата поддршка на фестивалот „Илинденски денови“, кои помагаат да се изработи многу богата програма.
– Тоа нѐ мотивира уште повеќе да работиме и да ја ставиме Битола на картата на етнографскиот документарен филм, чии корени на Балканот се наоѓаат во Битола преку делото на браќата Манаки. Да ги поттикнеме македонските млади истражувачи да се здружат со филмаџиите и да работат заеднички на темите опфатени со нашиот и ваш фестивал. Според бројот на пријавените филмови, мислиме дека успеавме. Затоа и им се заблагодаруваме на филмаџиите што ги испратија своите филмови до нас и до гледачите, чии секогаш ентузијастички повратни информации се извор на мотивација – вели селекторот на фестивалот. В.Д.
