Секоја култура има своја уникатна вредност, а човечката цивилизација е богата и шаренолика благодарение токму на разликите. Само кога ќе ја сфатиме важноста на културната разновидност и ќе почнеме да се однесуваме рамноправно во меѓусебните
односи, со заемна почит и учење, ќе знаеме и дека не постојат подобри или полоши, поголеми или помали, поважни или помалку важни, туку дека постојат само различни култури и јазици. А отвореноста кон нивното запознавање е најголемата лична,
но и цивилизациска придобивка
Белешки за еден од најфасцинантните и најстари светски јазици
Весна Дамчевска,
наша известувачка од Пекинг
Еден од првите предизвици со кои ќе се соочите кога ќе пристигнете во Кина е јазичната бариера. Малкумина Кинези, и тоа главно од помладите генерации, зборуваат англиски (или некој друг светски јазик освен мајчиниот), па иако е сосема неправедно, во првиот момент како да очекувате дека тие „мора“ да ве разберат кога им се обраќате на англиски. Во продавница, ресторан, кафуле, банка, во такси… Ни пантомимата многу не помага бидејќи некои симболи што се обидувате да ги изведете мавтајќи со рацете комплетно се разликуваат по своето значење. Многу често, по неколку неуспешни обиди, се откажувате од намерата да дојдете до информацијата што ви е потребна. Или посегнувате по некоја од достапните апликации за превод, што исто така не е гаранција дека ќе се разберете. И тоа во почетокот знае да биде фрустрирачко искуство.
Но, по првиот воведен час во кинескиот јазик и култура, кој го водеше Цуанг Јинг од Центарот за култура и јазик во рамките на четиримесечната програма на Кинескиот интернационален прес-центар со седиште во Пекинг, во која учествуваат стотина новинари од 90 различни земји во светот, некако ви станува јасно дека да очекувате секој и секаде да го зборува англискиот јазик не е ниту прифатливо ниту нормално.
Кинескиот јазик е еден од шесте официјални јазици во рамките на Обединетите нации, заедно со англискиот, францускиот, рускиот, шпанскиот и арапскиот, а го користат речиси 1,5 милијарда луѓе од светската популација. Кина има 56 етнички групи, меѓу кои Хан е мнозинската. Писмото има неверојатни 90 илјади знаци, но најчесто се користени 581 и тоа е минимумот што треба да го совладате за да можете да почнете да читате поедноставни текстови во весниците и списанијата… Иако многумина го сметаат за еден од најтешките јазици во светот, на предавањето професорката Јинг посочи дека тоа е своевидна заблуда затоа што граматиката и структурата на јазикот се мошне едноставни, иако писмото е релативно посложено за усвојување.
Во светот постојат повеќе од 7.000 јазици, а тежината во изучувањето зависи од граматиката, изговорот и пишувањето, кои претставуваат клучни компоненти и значително влијаат на комплексноста на јазикот во процесот на усвојување.
Разбирањето на овие аспекти овозможува прецизно планирање на пристапот кон учење на јазикот, така што секој јазик има повеќе различни степени на комплексност, а кинескиот секако не е исклучок. Во кинескиот тонските акценти го определуваат и значењето на зборовите, па за оние говорители што доаѓаат од нетонски јазични системи, ваквите фонетски елементи претставуваат значителна тешкотија во усвојувањето на точната артикулација и разбирање. Всушност тоа е и најголемиот предизвик при учењето на кинескиот јазик, покрај кинеското писмо. Комплексниот систем на пишување со знаци исто така го отежнува усвојувањето на јазикот бидејќи бара дополнително учење на визуелниот систем. Јазичното усвојување не може да се одвои ниту од културолошкиот контекст, па, оттука, непознавањето на општествените норми, говорниот стил и комуникациските правила, може да го отежнат процесот на учење и неговата правилна примена.
Но сè поголемата важност во глобалниот контекст го прави кинескиот јазик сѐ попримамлив за изучување. Учењето кинески и не е ограничено само на економското или академското поле. Совладувањето на овој јазик отвора врати кон запознавање на едно од најстарите културни наследства на светот. Од филозофијата на Конфуциј до класичната поезија, кинеската култура има длабоко влијание врз развојот на човештвото, а јазикот е клучот за пристап до сите тие знаења и сите оние суптилни нијанси што ја прават кинеската култура една од најбогатите и најкомплексни во светот. Оттука, познавањето на јазикот ќе ви овозможи да навлезете и во кинеската традиција, богата гастрономија, литература, древна архитектура… На предавањето бевме воведени и во историјата, структурата и карактеристиките, кои го прават кинескиот еден од најфасцинантните јазици. Со историја подолга од 4.000 години, тој е и еден од најстарите јазици во светот.
Зошто неговото изучување е своевидна потреба во денешниот свет? Кина е водечка економија во светот, а нејзиниот подем како економска сила доведе до сè поголем интерес за учење на нејзиниот јазик. Комерцијалните и професионалните можности што ги нуди Кина се огромни, а владеењето со кинескиот јазик стана клучна вештина за секој што сака да биде успешен во дипломатијата, трговијата, технологиите… Поради тоа има многу придобивки од изучувањето на кинескиот јазик, а главната е што ви се отвораат можности да комуницирате со говорителите на овој јазик, но и поблиску да се запознаете со една голема култура и древна цивилизација.
Интересно е дека сѐ повеќе Македонци сакаат да го изучуваат кинескиот јазик во Македонија, што може да се заклучи и по бројот на пријавени курсисти на почетокот од секоја учебна година. Во просек 100 лица годишно од најразлични возрасти го изучуваат кинескиот јазик во рамките на курсевите на институтот „Конфуциј“ при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“, кој постои од 2013 година во Скопје. Во просек над 200 лица годишно ги изучуваат кинескиот јазик и култура. Тоа делумно се должи и на фактот што билатералните односи помеѓу Кина и Македонија сѐ повеќе се продлабочуваат преку соработката во најразлични сфери, културата, уметноста, локалната самоуправа, образованието, цивилниот сектор, туризмот… А бидејќи јазикот е почетната точка во комуникацијата меѓу луѓето, полека се создаваат и услови за уривање на бариерите и продлабочување на заемното разбирање.
Културната разновидност е заедничко наследство на човештвото. Секоја култура има своја уникатна вредност, а човечката цивилизација е богата и шаренолика благодарение токму на разликите. Само кога ќе ја сфатиме важноста на културната разновидност и ќе почнеме да се однесуваме рамноправно во меѓусебните односи, со заемна почит и учење, ќе знаеме и дека не постојат подобри или полоши, поголеми или помали, поважни или помалку важни, туку дека постојат само различни култури и јазици. А отвореноста кон нивното запознавање е најголемата цивилизациска придобивка.
