На последниот ден од Интернационалниот етнолошки филмски фестивал „Илинденски денови“ во Битола ќе бидат прикажани неколку документарни филмови од автори од различни земји, со акцент на оние од индиска продукција. Денеска програмата започнува со прикажување на „Дрвената маска“, документарен филм на Анил Кумар од Индија. Доса е село во северозападните Хималаи каде што се слави вековната традиција на танц и театар, која ја одразува историски локализираната етногеографска поставеност на заедницата. Но не толку долго, вредностите и практиките на заедницата почнаа да се развиваат како одговор на состојбата на државната благосостојба и глобализацијата. Филмот се обидува да ја документира моменталната состојба на вредностите и практиките во заедницата и да ја истакне привлечната сила помеѓу нејзината меморија и метафорите кон перспективата за отворена и модерна заедница.
На програмата е и „Таана-баана“, документарен филм на Шубханги Бансал од Индија. Сместен во една од последните преживеани колонии на ткајачи во Делхи, филмот го следи патувањето на нишката додека сложено ги плете ритмите на просторот со разговорите на луѓето што го населуваат. Ќе биде прикажан и „Човек, мелодија и кукли“ на Санџај Кумар Туду од Индија, кој го истражува животот на Даман Мурму, посветен куклар што практикува Чадар Бадани. Филмот навлегува во непоколебливата посветеност на Мурму, додека овој медиум за раскажување приказни се соочува со пад на популарноста поради променливата културна динамика.
На репертоарот на фестивалот за денеска е најавен и „Дуп“, документарен филм на Џемин, Локеш Хаи од Индија, кој е лирска илустрација на еден од многуте домашни занаети што обично отсуствуваат од дискурсот за традиционалното занаетчиство. Центриран околу античкиот град Бармур, во оддалечените планини на Химачал Прадеш, овој документарец го прикажува создавањето на „дуп-бати“. Филмот го почитува домородното знаење на племето Гади. Повторливиот процес на удирање и мелење со раце е метафора за секојдневните задолженија и вредниот начин на живот на Гади, кој е испреплетен со околината и фолклорот.
Ќе биде прикажан „Фестивалите на мајчината храна (ориз)“ на Нитеш Кумар од Индија, кој е документарен филм заснован на старата традиција на одгледување ориз. Сè уште има многу села во областа Хазарибаг во Џарканд каде што одгледувањето ориз се врши на ист начин како што го правеле тоа нивните предци пред 1.000 години. Во овој филм ќе го видиме патувањето долго девет месеци на оризопроизводителот, во кое се опфатени процесот на одгледување ориз, фестивали, традиции и култура.
На програмата за денеска е „Ало Михен“ на Крсто Папиќ од Хрватска, кој зборува за тешкиот живот во Далматинска Загора, област одвоена од јадранскиот брег со високи планини, која е обележана со речиси секојдневни контакти со роднините рибари во блискиот и во далечниот свет. Од странство пристигнуваат пари, но и предмети што им го разубавуваат секојдневието на сиромашните: грамофони, радија, душеци… Автомобилите со странски регистрации се единствениот сообраќај по правливите и пусти патишта.
Ќе има проекција и на „Розата на Ерихон“, филм на Аурелија Захеди од Франција/Палестина. Во срцето на пустината на исток од Ерусалим, еден глас ни раскажува фрагменти од митот за розата од Ерихон, бесмртното номадско растение на пустините. Водени од една млада бедуинка на нејзиното магаре, поминуваме низ земја опустошена од човештвото. Оттогаш, Розата допира политички прашања и сложени проблеми на верување и неизвесност.
„Сузан, ден по ден“, документарен филм на Стефан Маншматин и Серж Стајер од Франција, зборува за Сузан, која го живее животот како што доаѓа, со смиреност и спокојство. Таа живее сама на фармата каде што е родена во 1930 година, на работ на шумата во Горните Вогези. Куќата не е поврзана ниту со вода ниту со електрична енергија. Според годишните времиња, Сузан ја обработува својата зеленчукова градина, ги подготвува своите конзерви, чита весници, шета по планините, ги пречекува посетителите што поминуваат. Таа ги ужива сите мали задоволства на животот додека се смее, забавувајќи се и олицетворувајќи ја оваа среќна трезвеност кон која се стремат нејзините современици. В.Д.
