Музејот „Остен“ на Саемот на современа уметност во Солун (15-18 мај)
Уметничкиот проект „Боја и небоја“ на музејот „Остен“ од Скопје ја претставува креативната соработка помеѓу уметниците Киро Урдин и Мице Јанкуловски. Преку динамична интеракција на живописни нијанси и монохроматски тонови, проектот ги истражува контрастите – помеѓу присуството и отсуството, емоцијата и воздржаноста, како и опипливото наспроти апстрактното.
– Урдин и Јанкуловски ги спојуваат експресивните техники, смели полиња од бои се среќаваат со минималистички композиции, поканувајќи ги гледачите да размислуваат за перцепцијата и уметничката двојност. Проектот ја истакнува посветеноста на музејот „Остен“ кон иновативната современа уметност, нудејќи визуелно впечатливо и мисловно провокативно искуство. Уметничкиот проект „Боја и небоја“, кој музејот „Остен“ го претставува пред меѓународната публика на 8. Меѓународен саем за современа уметност „Арт Тесалоники 2025“ е убедлив избор на две клучни сликарски и две видеодела (по едно од секој уметник), кои ги истакнуваат нивните контрастни, но комплементарни пристапи – велат организаторите.
Каде што „Планетариумот“ на Урдин експлодира со боја, „Макросветот“ на Јанкуловски се собира во монохроматски фокус. Заедно, тие формираат диптих на перцепцијата: едната експанзивна, другата интроспективна.
– Ставени во дијалог, сликите „Јадро“ и „Продор“ стануваат спротивставени полови на можностите на апстракцијата. Сликањето на Урдин е адитивно – боја натрупана врз боја, максималистичко славење на сензацијата. Сликањето на Јанкуловски е суптрактивно – отстранување сè додека не остане само суштинското. Сепак, обете делат преокупација со праговите: јадрото на Урдин како точка на настанување, формата на Јанкуловски како момент на прекинување. Заедно, тие прашуваат: Дали уметноста е за ерупција или редукција? Може ли сликата да биде и крик и шепот? Овие дела не се само слики што висат на ѕид – тие дејствуваат! Јадрото на Урдин ви предизвикува воодушевување; Продорот на Јанкуловски ве наведува да се приклоните поблиску. Вистински „продор“ е како тие го редефинираат она што апстракцијата може да го направи – вели кураторката Корнелија Конеска.
Космичка експлозија на енергија, делото „Јадро“ на Урдин го отелотворува мајсторството со бојата како исконска, речиси елементарна сила. Импресивната големина на сликата го зафаќа гледачот во вител од сјајни сини, огнени црвени и длабоки виолетови нијанси, нанесени во слоеви со речиси медитативно нанесување голем број кубусни форми, како да пулсираат со живот. Насловот сугерира раѓање – момент на создавање каде што светлината и материјата се судираат. Техниката на Урдин потсетува на суровата физичка природа на апстрактниот експресионизам (помислете на „Ископувањето“ на Де Кунинг), но со изразено современ сензибилитет, како трепкачките екрани на дигиталната доба да се преведени назад во висцерална, органска боја. Композицијата го влече окото кон светлосно централно јадро, евоцирајќи и небесно тело и микроскопска клетка – потсетник дека бојата, во својата најинтензивна форма, ги надминува размерите. Ова е сликарство како настан: излив на хроматска енергија замрзната во времето.
Во остра спротивност, „Продор“ на Јанкуловски е медитација на воздржаноста. Во квадратното платно, намерно посочување на модернистичката чистота, доминира монохроматско црно поле разбиено со растеризирана вертикална форма со закривени агли, која го продира во платното и го дели на два симетрични дела – со што го оправдува насловот „Продор“. Продорот на Јанкуловски се чувствува како откровение: поглед на нешто скриено под површината. Матираната завршница на акрилната боја ја апсорбира светлината, давајќи му на делото тивко, речиси медитативно присуство. Сепак, тензијата е опиплива. Таа, единствената вертикална форма ја нарушува смиреноста, сугерирајќи руптура во перцепцијата, пукнатина во монохроматската илузија за бесконечноста. Тоа е мајсторско дело за моќта на минимализмот: помалку како отсуство, повеќе како потенцијал.
В.Д.
