Европскиот закон за слобода на медиумите (EMFA), клучен закон за заштита на новинарската независност во ЕУ, стапува на сила в петок, 8 август. Целта на законот е да ја заштити независноста и плурализмот на медиумите, како од политичко мешање, така и од влијанието на големите приватни групи.
Фокусот е на проблеми како што се концентрацијата на сопственост во медиумскиот сектор, притисокот врз редакциите преку договори за рекламирање, како и политичката контрола врз јавните услуги.
Потик за дополнителен притисок врз усвојувањето на законот беше аферата „Пегаз“, кога беше откриено дека некои земји, како Унгарија или Грција, користеле израелски софтвер за шпионирање новинари. Тој софтвер ви овозможува тајно да ја преземете контролата врз мобилните телефони, да пристапите до пораки, повици, локација и други приватни податоци.
Клучните одредби на EMFA ги обврзуваат земјите-членки да ја гарантираат заштитата на новинарските извори и доверливите комуникации, како и дека ниедна државна институција, вклучително и регулаторните тела, не може да се меша во уредувачката политика на медиумите.
Посебен напис е посветен на јавните услуги, кои мора да имаат уредувачка и функционална независност.
– Регулативата е дизајнирана да се спротивстави на нападите врз слободата на печатот во земјите каде што медиумите се под постојан притисок. Но, сите членки на ЕУ мора да разгледаат колку добро ги исполнуваат нејзините стандарди – рече главниот директор на „Репортери без граници“ (RSF), Тибо Брутин, објави „Бриселс тајмс“.
Иако законот беше формално усвоен во март 2024 година, RSF истакнува дека многу членки на ЕУ го одложија неговото спроведување поради недостаток на политичка волја.
Затоа ги повикаа сите земји-членки веднаш да ги усогласат своите национални закони со новата регулатива и да овозможат нејзино ефикасно спроведување.
RSF ја повикува Европската комисија, во случај на опструкција, веднаш да покрене постапки против земјите што ја игнорираат новата регулатива.
Како што наведуваат, неопходна е брза и решителна реакција на европските и националните институции за да можат принципите што ги штити законот – како што се слободата, независноста и плурализмот на медиумите – навистина да се спроведат во пракса.
