САД бомбардираа три нуклеарни објекти во Иран, дополнително ескалирајќи ја војната меѓу Израел и Иран.
Претседателот Доналд Трамп изјави доцна во саботата дека американските напади ги „уништиле“ иранските објекти во Фордоу, Исфахан и Натанц, заканувајќи се со повеќе напади за да се елиминира капацитетот на земјата да го збогати својот нуклеарен арсенал ако Техеран „не склучи мир“.
Иран потврди дека се случиле нападите, велејќи дека персоналот бил евакуиран од нуклеарните објекти пред нападите.
Нападите на САД се случија повеќе од една недела откако Израел започна воена кампања против Иран, која возврати со ракетни напади, што резултираше со стотици жртви од двете страни.
Еве некои клучни реакции од целиот свет на американските напади врз иранските нуклеарни објекти:
Иран
Во својата прва јавна изјава по нападите, иранскиот министер за надворешни работи, Абас Арагчи, ги обвини САД за кршење на меѓународното право.
– Соединетите Американски Држави, постојана членка на Советот за безбедност на Обединетите нации, извршија сериозно кршење на Повелбата на Обединетите нации, меѓународното право и НПТ [Договорот за неширење на оружје] со напаѓање на мирните нуклеарни објекти на Иран – напиша Арагчи во објава на социјалните мрежи.
– Настаните од утрово [недела] се скандалозни и ќе имаат трајни последици. Секоја членка на ОН мора да биде вознемирена од ова исклучително опасно, нелегално и криминално однесување.“
Тој додаде дека Иран „ги задржува сите опции за да го одбрани својот суверенитет, интереси и народ.“
Израел
– Честитки, претседателе Трамп. Вашата храбра одлука да ги нападнете нуклеарните објекти на Иран со неверојатната и праведна моќ на Соединетите Американски Држави ќе ја промени историјата – рече премиерот Бенјамин Нетанјаху на државната телевизија.
– Историјата ќе забележи дека претседателот Трамп дејствуваше за да му го одземе најопасниот режим во светот најопасното оружје во светот.“
Обединети нации
– Длабоко сум вознемирен од употребата на сила против Иран од страна на Соединетите Американски Држави денес – рече генералниот секретар Антонио Гутереш.
– Ова е опасна ескалација во регион кој е веќе на работ – и директна закана за меѓународниот мир и безбедност – рече тој, додавајќи дека постои „растечки ризик“ конфликтот „брзо да излезе од контрола – со катастрофални последици за цивилите, регионот и светот“.
Гутереш ги повика земјите-членки да „деескалираат“ и „да се придржуваат кон своите обврски според Повелбата на ОН и другите правила на меѓународното право“.
– Во овој опасен час, клучно е да не се западне во хаос. Нема воено решение. Мирот е единствениот пат напред.
Хамас
Палестинската вооружена група Хамас во соопштението изјави дека „ја осудува најостро дрската агресија на Соединетите Американски Држави против територијата и суверенитетот на Иран“.
– Агресијата на САД против Иран е опасна ескалација, слепа послушност кон планот на окупаторот и јасно кршење на меѓународното право – рече Хамас.
– Ја изразуваме нашата солидарност со Иран, неговото раководство и неговиот народ и имаме целосна доверба во способноста на Иран да го брани својот суверенитет.
Американски демократи
Врвниот демократ во Претставничкиот дом го обвини Трамп дека ја турка земјата кон војна.
– Претседателот Трамп ја довел земјата во заблуда за своите намери, не побарал одобрение од Конгресот за употреба на воена сила и ризикува вклучување на Америка во потенцијално катастрофална војна на Блискиот Исток – изјави конгресменот Хаким Џефрис.
– Доналд Трамп сноси целосна и комплетна одговорност за сите негативни последици што произлегуваат од оваа еднострана воена акција“.
Кина
Кинеските државни медиуми прашаа дали САД „ја повторуваат грешката на Ирак во Иран“. Онлајн статија од CGTN, подружница на странски јазик на јавниот радиодифузен сервис, рече дека американските напади претставуваат опасна пресвртница.
– Историјата многу пати покажала дека воените интервенции на Блискиот Исток честопати произведуваат несакани последици, вклучително и продолжен конфликт и регионална дестабилизација – напишаа тие, наведувајќи ја инвазијата на САД во Ирак во 2003 година како пример.
Тие рекоа дека измерениот, дипломатски пристап што го дава приоритет на дијалогот пред воената конфронтација е најдобрата надеж за стабилност на Блискиот Исток.
Австралија
– Јасно ставивме до знаење дека нуклеарните и балистичките ракетни програми на Иран се закана за меѓународниот мир и безбедност – изјави портпаролот на австралиската влада.
– Ја забележуваме изјавата на претседателот на САД дека сега е време за мир – рече тој, додавајќи дека ситуацијата во регионот е „исклучително нестабилна“.
– Продолжуваме да повикуваме на деескалација, дијалог и дипломатија – рече портпаролот.
Нов Зеланд
– Свесни сме за случувањата во последните 24 часа, вклучително и најавата на Трамп за американски напади врз нуклеарните постројки на Иран – рече министерот за надворешни работи Винстон Питерс.
– Сегашните воени дејствија на Блискиот Исток се исклучително загрижувачки и од суштинско значење е да се избегне понатамошна ескалација – рече тој, додавајќи дека Нов Зеланд „силно ги поддржува напорите кон дипломатија“.
– Ги повикуваме сите страни да се вратат на преговорите. Дипломатијата ќе донесе потрајно решение од понатамошните воени дејствија“.
Мексико
– Министерството итно повикува на дипломатски дијалог за мир меѓу страните вклучени во конфликтот на Блискиот Исток – соопшти мексиканското Министерство за надворешни работи во објава на платформата X.
– Во согласност со нашите основачки принципи на надворешната политика и пацифистичките убедувања на нашата земја, го повторуваме нашиот повик за деескалација на тензиите во регионот – соопшти министерството.
– Враќањето на мирниот соживот меѓу државите во регионот е највисок приоритет – се додава во соопштението.
Венецуела
– Венецуела ја осудува воената агресија на САД против Иран и бара итно прекинување на непријателствата – изјави венецуелскиот министер за надворешни работи Иван Гил во објава на „Телеграм“.
– Боливарската Република Венецуела цврсто и категорично го осудува бомбардирањето извршено од САД, на барање на Државата Израел, врз нуклеарните постројки во Исламската Република Иран, вклучувајќи ги комплексите Фордоу, Натанц и Исфахан – рече тој.
Американски групи CAIR и AIPAC
Советот за американско-исламски односи (CAIR), американска група за човекови права, изјави дека нападот на САД бил „нелегален и неоправдан“ чин на војна што се случил под притисок од израелската влада која „излегла од контрола и покрај заклучокот на американските разузнавачки информации дека Иран не гради нуклеарно оружје“.
Од друга страна, Американско-израелскиот комитет за јавни работи (AIPAC), моќна произраелска група во САД, ги пофали нападите нарачани од Трамп и рече дека САД „сега мора да соработуваат со нашите сојузници за да ги заштитат нашите трупи и регионалните интереси од иранските напади“.
Куба
Претседателот на Куба, Мигел Дијаз-Канел, остро ги осуди нападите на САД, велејќи дека тие претставуваат „опасна ескалација“ и сериозно кршење на Повелбата на ОН.
Тој додаде дека ова „го турка човештвото во криза со неповратни последици“.
Чиле
Чилеанскиот претседател Габриел Борик, исто така, ја нарече акцијата на САД нелегална.
– Чиле го осудува овој напад на САД – напиша тој на Платформа X. „Имањето моќ не ви дава овластување да ја користите во кршење на правилата што ние како човештво имаат воспоставено. Дури и ако сте САД.“
