Една година по распуштањето на Собранието на француската република
Со присутни околу педесет шефа на држави и влади, на Конференцијата на ОН за управување со океаните (УНОК3) во Ница, сепак се покажува дека Макрон сè уште има какво-такво дипломатско водство, иако е „куца патка“!, пренесува францускиот „Ле фигаро“, осврнувајќи се на изразот „куца патка“ што се користи во САД за да се опише слабеењето на влијанието на шефовите на држави, кои веќе не можат да се кандидираат за реизбор
Иако Емануел Макрон јавно понуди привид на mea culpa („моја грешка“), тој всушност никогаш не се откажа од својата одлука од 9 јуни 2024 година со која тој сепак ја фрли Франција во нестабилност и „се лиши себеси од дел од својата власт, за да остане – на власт“. Каде плови францускиот брод со капетанот Макрон?
Тони Гламчевски,
постојан дописник од Франција
На отворањето на третата Конференција на ОН за управување со океаните (УНОК3), која се одржа во Ница, Франција, Емануел Макрон, обраќајќи се на учесниците, во еден дел се наврати и на „светот каков што беше пред распуштањето на националното собрание“ (по поразот на европските избори, точно пред една година). Од времето кога имаше мнозинство (апсолутно во 2017 година, релативно во 2022 година), тој си ги избираше своите министри и си ја поставуваше реформската агенда… Од оваа слобода „да се движи како што си сака во рамките на политичкиот пејзаж чиј центар беше тој“, просторот за маневри – му се намали.
Макрон се префрли на меѓународна сцена, каде мисли дека сѐ уште има поголема поддршка од своите сојузници, за разлика од дома
Од вечерта на 9 јуни 2024 година, кога ја објави својата одлука во телевизиско обраќање по добиената „полирачка шлаканица кон него и неговиот табор на европските избори“, претседателот на Франција во суштина е фокусиран, (попрецизно кажано – ограничен) на меѓународната сфера. Токму оваа голема конференција на француска почва, УНОКЗ, е можност за администрацијата на Елисејската палата да си го пофали шефот на државата.
– Со присутни околу педесет шефа на држави и влади, на Конференцијата на ОН за управување со океаните (УНОК3) во Ница, тоа покажува дека тој (Макрон) сè уште има какво-такво дипломатско водство, за да биде „куца патка“!, пренесува „Ле фигаро“ осврнувајќи се на изразот „куца патка“ што се користи во САД за да се опише слабеењето на претседателите на кои им е спречено да се кандидираат за реизбор.
Сепак, со последиците од распуштањето на француското национално Собрание, односно поразот на претседателскиот табор на предвремените парламентарни избори минатото лето, крајот на Макроновото владеење се забрза. Недостигот од мнозинство го лиши Емануел Макрон од лостовите на националната моќ. По присилното повлекување под владата на Мишел Барние наесен, тој се обидува повторно да влезе во француските работи откако Франсоа Бајру го принуди да го назначи за премиер во декември.
Во текот на изминатата година, апсолутно никој не го видел Емануел Макрон обземен со чувство на каење
Но неговото долго интервју во средината на мај на TФ1, кое не резултираше со нови најави, остави горчлив вкус во устата на неговиот табор.
– Сосема бескорисно – отсечно вели еден стар пријател. Оваа сабота повторно, Емануел Макрон се обиде да зборува против предизвикот на мерките за заштита на животната средина.
– Очекувам засегнатите страни и владата да ја одржат оваа политика. Не сум задоволен од она што го видов во последните денови – протестираше тој пред регионалниот печат, по суспензијата на Премијата за реновација на домовите и гласањето на пратениците за укинување на зоните со ниска емисија на гасови од автомобили во градовите. Но она што пред 9 јуни 2024 година беше прашање на одлука, сега звучи како инкантација (формула за опчинување, маѓепсување н.з.), смета „Ле фигаро“. И сепак, во текот на изминатата година, апсолутно никој не го видел Емануел Макрон обземен од каење. Веројатно затоа што, од самиот почеток, неговата одлука беше непоколеблива. Близок пријател се сеќава на попладнето во недела, 9 јуни, кога претседателот почна да го објавува распуштањето малку по малку на оние околу него: „Кога пристигнав во Елисејската палата, веднаш сфатив дека е решен и дека нема што да се направи“. Службата на Емануел Макрон, се разбира, ја потврди „сигурноста на шефот на државата дека бил во право против сите други“.
Макрон: „Морам да признаам, распуштањето на Собранието донесе повеќе поделби (во Собранието) отколку решенија за францускиот народ“
Освен што во тоа време, токму неговиот сопствен табор беше прв изненаден, шокот се зголеми кога блиските соработници на Емануел Макрон сфатија дека тој навистина верува дека победата на предвремените законодавни избори е можна. Два круга гласање и „републикански фронт“ подоцна, Националното собрание се најде поделено на три непробојни блока, а Франција навидум неуправлива. Последиците се дополнија: општа неизвесност, економско забавување, политичка нестабилност, вакуум во раководството на државата… Сепак, ќе требаше време Емануел Макрон барем да го признае шокот во кој неговата одлука ја втурна земјата.
– Оваа одлука не беше разбрана – изјави тој на 5 декември, во телевизиско обраќање по падот на владата на Мишел Барние. Критиката беше насочена повеќе кон Французите отколку кон него самиот. Затоа, под притисок од некои од неговите советници, тој отиде малку подалеку во своите новогодишни честитки: „Морам да признаам вечерва дека распуштањето, засега, донесе повеќе поделби во Собранието отколку решенија за францускиот народ“. И додека Емануел Макрон се преправаше дека го признава неразбирањето на јавното мислење, „никогаш немаше mea culpa“, како што инсистираше еден од неговите советници, нудејќи го своето толкување на хаотичното политичко лето 2024 година: „Резултатот од овие избори им го покажа на Французите огледалото на вистината, родено од општото право на глас“. Двајца од тројца Французи не го сакаат Националниот собир, но овие двајца од тројца Французи не знаат што сакаат меѓу себе“.
Скок во празнина
Ова не беше доволно за да се отфрли впечатокот за скок во празнината што го даде Емануел Макрон вечерта на 9 јуни 2024 година. „Она што беше потценето беше воскресението на единството на левицата и неразбирањето во неговиот табор“, се доверува еден негов близок соработник во „Ле фигаро“. Неделите по распуштањето беа кошмар за трупите на Макрон, а особено за пратениците брутално вратени да се соочат со гласачите.
– Никогаш не сум видел луѓе толку лути на пазарите – забележа Антоан Арман на својот дом во Горна Савоја. Тој би бил меѓу преживеаните, но претседателскиот табор имаше 82 пратеници помалку по вториот круг од законодавните избори. Оттогаш, Емануел Макрон работеше на обнова на врските со своите приврзаници, кои, во гнев, во голема мера му го свртеа грбот. Редовно ги угостуваше пратениците од централниот блок на ручек во групи од по десет или петнаесет.
– Се ближи кон крајот на циклусот; наскоро ќе ги види сите – рече некој во Елисејската палата. Дали терапијата со гушкање беше ефикасна?
– Лузната од распаѓањето полека заздравува. Горчината што некои ја чувствуваа се смири – тврди пратеник што има пристап до палатата. Но по цена на болни сесии за објаснување. На 20 мај, додека претседателот ручаше со пратениците на МоДем, еден од нив не ги штедеше зборовите: „Пред три години, имав РН што доби 31отсто во првиот круг. По распуштањето, беше 41отсто. Се надевам дека нема да има друго распуштање за да добие 51 отсто…“ Одговорот на Макрон беше: „Немам планови да распуштам!“. Но што ако се случи тоа?!
Што би се случило ако има повторно распуштање на Собранието
Повторно распуштање би било – „лудило“
Ако шефот на државата ја повторува оваа наводно смирувачка реплика: „Немам планови да распуштам Собрание!“, тоа е затоа што се приближува 7 јули. Денот по годишнината од вториот круг од парламентарните избори во јуни минатата година, „нуклеарното копче“ ќе се ресетира: Уставот повторно ќе му даде право да распушти. „Тоа би било лудило… Но тој е секогаш таму каде што најмалку го очекувате“, воздивнува министерка, со малку загрижен глас. Сите очи се насочени кон есенскиот буџет, додека никој во владината коалиција нема идеја како Франсоа Бајру ќе може да протурка буџет што вклучува заштеди од 40 милијарди евра.
Во центарот на играта „со продолжување со ново распуштање“ е сосема апсурдно, смета конституционалистот Бенџамин Морел, предавач на Универзитетот во Париз „Пантеон-Асас“. Веројатно би резултирало со истото Собрание како и минатиот пат, само полошо за макронистичкиот табор, кој би се стопил уште малку и би бил уште полут на претседателот. Рационално, би било подобро да се фокусира на меѓународните работи и да се врати на националната сцена само во случај на длабока криза. Ова е, згора на тоа, она што го предвидува Уставот: претседателот е над партиите и неговите прерогативи му дозволуваат да одлучува во случај на застој. Дваесет и два месеци преоптоварување е – долг период. Т.Г.
