Во заднината на ваквите потези на Германија и Италија се обидите на тамошните власти да им помогнат на своите компании за да ги намалат загубите, кои по руско-украинскиот воен судир, од февруари 2022 година, набавуваа гас по многу повисоки цени од претходните години
Нови потреси на европскиот пазар на природен гас
Најавата за новиот италијански данок на извоз на гас од 2,19 евра (пресметан по мегават-час) може да го урне европскиот пазар на гас, предупреди Бернхард Паинц, член на управниот одбор на австриската компанија АГГМ, која се занимава со гасна инфраструктура.
– Се надеваме дека овој италијански предлог ќе ја разбуди Европската комисија (ЕК) конечно да се справи со германскиот данок за складирање гас – рече Паинц, осврнувајќи се на одлуката на германската влада да воведе данок од 0,59 евра (за мегават-час) за извоз на гас од нејзините капацитети за складирање.
Со овие одлуки, доколку Италија навистина ја реализира намерата, се става во голем проблем Австрија, која набавува гас од германскиот и од италијанскиот пазар, поаѓајќи од фактот дека Виена прекина да увезува руски гас.
Во заднината на ваквите потези на Германија и Италија се обидите на тамошните власти да им помогнат на своите компании за да ги намалат загубите, кои по руско-украинскиот воен судир, од февруари 2022 година, набавуваа гас по многу повисоки цени од претходните години. Според пресметките на италијанските медиуми, на пример, државната агенција ГСЕ ги наполнила складиштата за гас во летото 2022 година, купувајќи го по цена од 224 евра за мегават-час, потрошувајќи вкупно околу четири милијарди евра. За споредба, токму пред една недела, во средата на 27 ноември, на холандската берза се тргуваше гасот по цена од 32 евра за мегават-час. Бидејќи ГСЕ, според италијанските медиуми, не се заштити од падот на цената на бензинот на пазарот, што подоцна се случи, сега надлежната агенција „Арера“ се обидува да помогне со гасот, со воведување данок за извоз на гас, кој треба да се пресметува од 1 април следната година. На пример, за покривање на загубите во Германија не само што не се размислува за укинување на дополнителното оданочување на извозот на гас туку во Германија се планира да се зголеми истото тоа за 28 отсто за следната година, односно на 1,86 евро за мегават-час.
Некои европски трговци со гас, како што се ОМВ и словачката СПП, веќе се пожалија до Европската комисија (ЕК) за германското оданочување на извозот на гас во синџирот на снабдување со гас во сите земји членки на ЕУ. Имено, поради големите нарушувања на пазарот што се случија во 2022 година, направени се дополнителни трошоци, кои се претворија во загуби.
Хрватска на директен удар
Гореспоменатиот данок, според енергетичарите од Хрватска со кои се консултиравме, сериозно ќе ја обременува трговијата со гас во Европската Унија, но битно ќе влијае и на Хрватска.
Претседателот на Хрватското професионално здружение за гас, Далибор Пудиќ, смета дека италијанските и германските даноци за транспорт на гас реално ќе имаат можност да ги зголемат цените на гасот што трговците на гас ќе го пласираат на хрватскиот пазар.
– Ајде, најпрвин за бензините: единственото складиште за бензин ни е полно, а цените на бензинот на берзата во моментов не покажуваат ништо што треба да нѐ загрижува. Но тешко е да се предвиди што ќе се случи напролет. А што се однесува до новите даноци за трговија со гас, примарно да споменам дека цената на транспортот на гас во Хрватска, вклучувајќи ги и цените за интерконекции, ја одредува компанијата „Плинакро“ според правилата донесени од Хрватската регулаторна агенција за енергетика. Но овие правила мора да се усогласат со законите на ЕУ за заедничка енергетска политика. Овие закони се проверени од АЦЕР, регулаторната агенција на Европската Унија. Очекувам дека надлежните институции на ЕУ ќе ги проучат сите овие даноци за транспорт на гас што беа воведени досега, како и оние што би можеле да се воведат и да донесат соодветни одлуки. Пред да се донесат овие одлуки, тешко е нешто да се коментира – изјави претседателот на Хрватското професионално здружение за гас, Далибор Пудиќ.
Ангел Митревски, наш постојан соработник од Сплит, Хрватска
