Франција се соочува со можноста да добие свој петти премиер за помалку од две години, економска криза и закана од дополнителни граѓански немири ако парламентарниот застој не се реши во наредните денови.
Француските пратеници ќе расправаат за гласање за недоверба на сегашниот премиер на земјата, Франсоа Бајру, утре попладне. Ако, како што се очекува, тој изгуби, тоа ќе ја продлабочи економската и политичката малаксаност на земјата и може дури да ја доведе во прашање иднината на претседателството на Емануел Макрон.
Бајру, 74-годишен политички ветеран кој е на функцијата само од декември, предложи драстичен буџет со заштеди од околу 40 милијарди фунти (приближно 47,2 милијарди евра), вклучувајќи го и укинувањето на два од годишните државни празници во земјата.
Ова наиде на значителен отпор и дури гнев кај француската јавност, иако Бајру и економистите во Европа предупредија дека втората по големина економија во ЕУ се соочува со должничка криза во стилот на Грција ако не дејствува итно.
Бајру го свика неочекуваното гласање за доверба минатиот месец, надевајќи се дека ќе ја зајакне својата легитимност и ќе го протурка својот многу контроверзен економски пакет.
Се очекува Социјалистичката партија да ги здружи силите со своите природни непријатели во крајно десничарскиот Национален собир за да му се спротивстави на премиерот.
Селин Тијебо-Мартинез, пратеничка од Социјалистичката партија, рече дека буџетот на Бајру „уште еднаш ги казнува најранливите, работничките семејства и обичните работници“. Алтернативниот буџет на нејзината партија би остварил половина од заштедите што ги сака Бајру и би го вратил огромниот државен долг на подолг период. Тијебо-Мартинез не верува дека можат да бидат убедени да го поддржат премиерот утре. – Тие го веат знамето на ММФ, велејќи дека наскоро ќе бидеме под надзор како што беше Грција некогаш, но тоа се лажни аргументи; тие се направени за да плашат, оценува таа.
Но, бројките не го поддржуваат нејзината мислење. Франција не балансирала буџет од 1974 година. Нејзиниот сооднос на долг кон БДП сега е третиот највисок во Европа, единствено е подобар од Грција и Италија, и земјата троши повеќе за сервисирање на својот долг секоја година отколку што троши на одбрана или образование.
Националниот собир, крајно десничарската партија на Марин Ле Пен, чија популарност расте во националните анкети, е за одржување на нови парламентарни избори, уверени дека ќе го зголемат својот удел на пратеници во Собранието, ставајќи се во позиција на поголема моќ. Тие го гледаат утрешното гласање како шанса да го казнат Макрон.
Пратеникот од Националниот собир, Гајтан Дисоај, рече: „веќе осум години (од изборот на Макрон) секогаш е ист рецепт: Повеќе правила, повеќе даноци, спречување на француската економија да работи и да оди напред“.
Но, крајно десничарската партија е нејасна кога се прашува кој би бил нивниот алтернативен план за реформирање на економијата на земјата.
– Она што го сакаме е целосна промена во начинот на кој се управува економијата во Франција. Тоа значи враќање на моќта на францускиот народ да одлучува – рече тој.
Под претпоставка дека Бајру ќе го изгуби гласањето утре и владата падне, тој ќе остане на функцијата привремено додека претседателот одлучи што да прави понатаму.
Макрон ќе се соочи само со тешки избори; да свика нови избори за да се обиде да воспостави мнозинство, да назначи уште еден нов премиер со надеж дека ќе успее таму каде што претходните четири не успеаја, или дури и сам да се повлече, нешто што тој повеќе пати го отфрли и покрај зголемените повици да си оди.
Никола Годен, сопственик на CMO, компанија што произведува делови за автомобилската и авијациската индустрија, базирана во срцето на Националниот собир во северна Франција, рече дека е растргнат. Тој сака – и му треба – економска сигурност и без итни реформи, неговата компанија може да банкротира до крајот на годината, но за него, политиките на Бајру ги потценуваат социјалните грижи што „ја прават Франција прекрасна земја“.
– Нашите клиенти, големите компании во воздухопловната и автомобилската индустрија, ги намалуваат своите трошоци за одржување и индустријализација и тоа директно влијае на нашите барања и нарачки. Моментално немаме никаква видливост. Уште во јуни си рековме дека работите ќе се подобрат во септември, но еве сме во септември, и сè уште немаме повеќе информации – вели тој.
За неговата мала работна сила во фабриката, тоа е поедноставно – тие одамна се чувствуваат напуштени од традиционалните политички класи. Александар Бокет рече дека целиот политички систем „треба да се направи одново од почеток“.
– Не се чувствуваме застапени. Кога станува збор за куповна моќ или работа, се чувствуваме целосно напуштени – додава тој.
Токму ова чувство ја направи партијата Национален собир на Ле Пен фаворит за победа на претседателските избори во 2027 година, ако не и порано.
Многумина го сметаат Макрон за одговорен за кризата откако свика предвремени избори во јуни 2024 година, што доведе до застој во парламентот и длабоко поделен Долен дом, неспособн да се договори за многу работи.
За следната среда е закажан ден за граѓанска акција.
Не е јасно колку ќе биде распространета, но организаторите се надеваат дека бизнисите ќе се затворат, а главните патишта ќе бидат блокирани.
