ЕУ е под огромен притисок пред крајниот рок на американскиот претседател Доналд Трамп за постигнување трговски договор до 1 август. Во спротивно, Унијата би се соочила со царини од 30 проценти. И додека преговарачите френетично се борат да го убедат Вашингтон да се согласи на пониски стапки, расте апетитот за подготовка на повеќе економски контрамерки врз САД, но изгледа дека се работи за празни закани бидејќи Брисел се согласил на релативно непогодна спогодба и на големи отстапки
Брисел добива неповолен трговски договор со САД наспроти своите отстапки?
Европската Унија и САД се приближуваат кон трговски договор што би вовел царини од 15 отсто за повеќето увозни производи од европскиот блок, со што се очекува Брисел да направи отстапки, да попушти пред барањата на другата страна и да добие релативно неповолен договор, наспроти повиците за употреба на најмоќниот трговски инструмент на Унијата – таканаречената „трговска базука“.
За ЕУ сличен договор како со Јапонија, но послаб од оној на Велика Британија
Царинската стапка, која би го отсликувала договорот постигнат претходно неделава меѓу САД и Јапонија, би се однесувала на повеќето стоки, со одредени исклучоци за некои производи, вклучувајќи авиони и медицински помагала, според дипломати запознаени со разговорите. За да се издејствува подобар договор, лидерите на ЕУ, исто така, понудиле да ја намалат „стапката на најповластена нација“, која моментно во просек изнесува 4,8 отсто, како дел од принципиелниот договор.
Конечната одлука останува во рацете на американскиот претседател, Доналд Трамп, но доколку се постигне согласност, тоа би значело дека ЕУ ќе добие полош договор од Велика Британија, која се согласи на основна царина од 10 отсто.
Исто така, спогодбата би била тешка за германската автомобилска индустрија, чии царини би биле намалени од 27,5 отсто, но сепак би биле над пет пати поголеми од увозната давачка од 2,75 отсто со која се соочуваа за извоз во САД пред Трамп да се врати во Белата куќа. Германија ја повика Европската комисија да се закани со употреба на „трговската базука“ врз САД.
Се засилуваат повиците до Брисел за употреба на „трговската базука“
ЕУ е под огромен притисок пред крајниот рок на американскиот претседател Доналд Трамп за постигнување трговски договор до 1 август. Во спротивно, Унијата би се соочила со царини од 30 проценти. И додека преговарачите френетично се борат да го убедат Вашингтон да се согласи на пониски стапки, расте апетитот за подготовка на повеќе економски контрамерки врз САД.
Покрај првиот пакет мерки што треба да опфати американска стока во вредност од 93 милијарди евра во отсуство на договор, Брисел веќе разгледува нова рунда одмазднички мерки против САД.
Инструментот против принуда (познат како економска базука или под кратенката АЦИ) е оружјето што блокот може да го стави на преговарачката маса кога е уценуван од трговските ривали. Неговата цел е одвраќање: алатката, која не е само трговска туку и мерка за надворешна политика, има цел да ги спречи странските сили да вршат притисок врз европските земји и предвидува преземање мерки како крајно средство. Конкретно, механизмот ѝ овозможува на ЕУ да наметне економски мерки – од ограничувања на трговијата и инвестициите до санкции врз правата на интелектуална сопственост. Пред да го употреби, Брисел им дава можност на земјите да се повлечат од своите „принудни мерки“, за да посредуваат во договор врз основа на меѓународни правила.
Како клучна компонента на новиот арсенал на ЕУ за трговска одбрана и стратегијата на блокот да стане поубедлив на меѓународна сцена, инструментот првпат беше предложен на крајот на 2021 година и стапи во сила две години подоцна. Но мора да се преземат голем број чекори пред да може да се користи алатката.
Потребно супермнозинство за „истрел“ на базуката
Прво, по барање од засегната страна (на пример компанија) или по сопствена иницијатива, извршната власт на ЕУ испитува дали всушност постои случај на економска принуда, обично во рок од четири месеци. Доколку се потврди принудата, ЕУ започнува дипломатски разговори со другата страна. Ако не се изнајде решение, на ЕУ ѝ е потребна поддршка од супермнозинство од нејзините 27 земји членки за да започне контрамерки според АЦИ. Ова таканаречено квалификувано мнозинство бара поддршка од 15 земји што претставуваат 65 проценти од населението на блокот, што значи дека силните страни како Германија, Франција и Италија играат голема улога во крајната одлука. А колку брзо ЕУ може да дејствува зависи од тоа дали неодлучните земји членки можат да бидат убедени да ја поддржат мерката – имаат максимум 10 недели да ја поддржат или да ја отфрлат.
Брисел може да воведе или да ги зголеми царинските давачки, да го ограничи извозот или увозот преку квоти или лиценци и да воведе ограничувања на трговијата со услуги.
Исто така, може да го цели пристапот на третата земја до јавни набавки и странски директни инвестиции во ЕУ. Покрај тоа, може да ги ограничи правата на интелектуална сопственост и пристапот до финансиските пазари на блокот. Р.С.
