„Експлозијата“ во Овалната соба и импликациите за Европа

Драматичниот разговор меѓу американскиот и украинскиот претседател, Доналд Трамп и Володимир Зеленски, предизвика огромно политичко и медиумско внимание во Европа и во светот. Во реномираната „Геополитика“ излезе коментар токму од уредникот Зоран Метер за тоа како тој ја виде средбата во Белата куќа, како и за можните импликации за Европа, европско-американските односи, но и за можниот глобален импакт. Во продолжение, пренесуваме делови од неговите аналитички опсервации…

Опсервација на „Геополитика“ – анализа на уредникот Зоран Метер:

За алармантниот карактер на ситуацијата сведочи и фактот што британскиот премиер Кир Стармер веднаш и инстантно за наредниот ден (недела, 2.3.2025 година) свика итен состанок на европските лидери, на кој бил повикан и Зеленски. Британскиот врв ја нарече оваа средба во Лондон „момент за сумирање“!
Според опсервацијата на аналитичарот Зоран Метер во „Геополитика“, по „експлозијата“ во Овалната соба на Белата куќа, Трамп има две опции: и двете се доволно силни за да излезе како победник пред своите гласачи, што му е најважно, тврди Метер.
1. Првата опција е да се чека „Зеленски да му се поклони на Трамп“, „да побара прошка“ и да се согласи да потпише договор за украинските минерални ресурси без дополнителните американски безбедносни гаранции на кои инсистираат Киев и клучните европски земји – Британија, Франција и остатокот на ЕУ. Трамп, пак, смета дека овој договор е доволна гаранција дека „Русите во иднина нема да можат да започнат никакви нови воени кампањи против Украина“, т.е. поголемиот дел од неа што ќе остане под контрола на Киев.
2. Втората опција е „Трамп целосно да се откаже од Украина и да ја остави на судбината на европската помош во нејзината континуирана војна со Русија“. Според аналитичарот, вторава опција е „ноќна мора за Европа“ (и секако за Украина, која многу добро знае кој е нејзиниот главен стратегиски партнер и зошто успеа да ја задржи својата државност на прво место). Затоа што, анализира Метер, „европските политички елити со задоволство би воделе војна со Русија со украинските војници ’до конечна победа‘, но без да испраќаат свои војници, како што беше случај три години под Џо Бајден. Ќе ги испратат само доколку САД им дадат безбедносни гаранции, и тоа дури по потпишувањето на мировниот договор“, вели тој.

Метер за „Геополитика“:

Европа нема ниту ресурси ниту единство

Како што добро знаеме колкава е вистинската европска воена моќ без американскиот безбедносен чадор, јасно е дека војната во Украина без барем досегашната американска улога во неа нема смисла, бидејќи не само што нема да им го обезбеди на Европа и Киев тоа што го сакаат туку многу лесно може да ја доведе Европа во директен воен конфликт со Русите. Последниве, сепак, јасно ставаат до знаење дека немаат намера никаде да се повлечат и дека нема да толерираат европски воени сили на украинска територија, како и да се нарекуваат – мировници или на друг начин, под чие знаме и да се.
Европа едноставно нема ниту војска ниту разузнавачки ресурси за војна како онаа што се води во Украина. Се сеќавам на изјавата на Путин кога Макрон рече дека дефинитивно ќе испрати француски војници некаде во зоната на Одеса. Тој рече дека ако толку сакаат да војуваат со Русија, треба да се чувствуваат слободни да дојдат ако сакаат. Значи, мора да знаат дека нема да дојдат во Украина на пат, да ги ставаат дневниците во џеб и да парадираат по улиците на слободните украински градови. Ќе завршат во рововите со украинските војници. Дали европските граѓани сакаат да учествуваат во таква игра? Јас не би рекол така. Особено што се знае дека во ЕУ нема единство во однос на мировните преговори за Украина.
Затоа европските политички елити, кои до синоќа сѐ уште се надеваа на промена на пристапот на Трамп во преговорите со Путин, сега се целосно фрустрирани и дезориентирани. Дотолку повеќе поради претходниот неуспешен притисок врз Трамп од страна на Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер.
Колку е алармантна ситуацијата е доказ и веста дека веднаш по средбата Трамп- Зеленски во Белата куќа, беше набрзина свикан „итен состанок на европските лидери“, на кој учествуваше и Зеленски. Средбата се одржа во Лондон, а британскиот премиер Стармер ја нарече средбата „момент за правење сметка“! Јавноста се надева дека од денес, па натаму, европските лидери плус Зеленски, „нема да ги преувеличуваат своите можности и да се впуштат во непромислена нова авантура – во војна со Русија, но овој пат без САД“.
Според аналитичарот Метер, „Европа три години не ја победи Русија дури и со САД зад себе, илузорно би било да се очекува дека ќе може да го направи тоа сега (без САД)“!

Метер: Шефицата на дипломатијата на ЕУ, Каја Калас, со воинствени некритични изјави

Неопходност од продолжување на војната до победа на Украина!?

Аналитичарот Зоран Метер беше многу критичен кон изјавите на шефицата на дипломатијата на ЕУ, Каја Калас.

– Каја Калас продолжува да зборува глупости за неопходноста од продолжување на војната до победа на Украина, бидејќи во спротивно Путин порано или подоцна ќе започне нова инвазија на источните членки на НАТО (таа сигурно не ги дава таквите изјави сама од себе, како што знаеше да го направи тоа нејзиниот претходник Борел, кој за неа е надворешнополитички „тешкаш“ – без навреда, таа е сепак „само“ од Естонија, а исто ќе беше да беше од Словенија, Хрватска…, туку тоа го зборува во името на Европската комисија, која целосно го загуби својот компас уште по за неа целосно неочекуваната победа на Трамп на изборите во САД) – вели тој.
– Трамп, пак, се грижеше за мислењето на Калас како за црното под ноктот, за што најдобро говори фактот што во текот на нејзиниот дводневен престој во Вашингтон на 26 и 27 февруари, таа не беше ни примена од американскиот државен секретар Марко Рубио (нејзиниот колега од функцијата), туку наместо тоа мораше да се дружи со поединечни членови на Конгресот, кажувајќи им за неопходноста да се продолжи да ѝ се дава помош на Украина до конечна победа итн. – вели аналитичарот Метер.
Исто така, денешните патетични изјави на голем број европски функционери, нивната осуда на однесувањето на Трамп и неговите соработници кон Зеленски и пораката дека сѐ уште стојат на страната на Украина не се ништо повеќе од шоу за масите. Претстава што ќе заврши наскоро, поентира аналитичарот за „Геополитика“.

Метер: Европа мора да ја разбере и да ја прифати реалноста!

– Европските политички елити мора конечно да разберат една работа (а веројатно сега и сфаќаат): Трамп го направи својот избор, кој го најави за време на изборната кампања, и сака по секоја цена да ја извлече Америка од украинската војна. По можност со мировен договор, а ако не – Америка сама си оди – вели во својата анализа Зоран Метер.
– Подобро е Украина да се согласи со она што го бара Трамп, бидејќи секое одложување, а да не зборуваме за напуштање на договорот, е вода на воденицата на Путин, додека условите за иден мир за Киев само ќе се влошат. Затоа што Русија не може и нема да ја изгуби оваа војна, што и да ни кажат европските бирократи – оценува тој.
– Сè е всушност многу едноставно од логичка гледна точка: има шанса за мир (точно, со доволно болни отстапки од Киев, но веројатно и Москва ќе мора да даде нешто, иако дефинитивно многу помалку), а има и продолжување на војната. Нема ниту време ниту простор за сентимент, за повикување на морални категории и прашања за тоа кој е виновен, а кој е во право итн.
Ова се единствените две опции што сè уште се во игра – веќе нема средина, како што сакаше Бајден (бескрајна војна за исцрпување на Русија). Бескрајна војна сега не сакаат ниту Вашингтон (премногу е скапа и премногу ризична) ниту Москва (на која ѝ е исто така многу скапа, но чии војници исто така умираат) сега не сакаат бескрајна војна. А кога не ја сакаат, знаеш до каде може да стигне оваа приказна.
Сосема друга работа е што Европа толку длабоко навлезе во украинската кал (парадоксот е што во неа беше вовлечена од Вашингтон, кој сега „елегантно“ ќе излезе од неа, што ја иритира гордоста на европските политичари и всушност укажува на нивната неспособност, па дури и глупост) што сега ѝ е тешко да се извлече од неа, а притоа да се зачува образот чист – тврди во својата поширока анализа аналитичарот Зоран Метер.

Метер: На Европа ѝ треба излезна опција… што не постои

– На европските политички елити им треба некој елемент во договорот што може да им го претстават на своите граѓани како своја победа, бидејќи во спротивно ризикуваат да бидат симнати од власт: тие ставија премногу на коцка и инвестираа премногу европски пари за да останат неказнети.
Проблемот е што на хоризонтот нема никаков знак што би можеле да добијат, особено што барем засега се истуркани од преговарачката маса меѓу Москва и Вашингтон.
Проблемот за европската елита е уште поголем затоа што на Русија, иако сериозно погодена од санкциите, но во никој случај не и фатално – евентуален нов договор со САД ќе ѝ овозможи не само доволно брзо економско закрепнување туку и брз развоен скок напред, додека вистинските економски и политички проблеми на Европа допрва доаѓаат.
Искрено жалам за секој што не може да го види ова, исто како што жалам за сите нас ако нашите елити направат историска грешка и не успеат да ја донесат единствената правилна одлука.
Дали Зеленски е политички мртовец? Сè уште не би рекол дека е, но многу добро може да зависи од заклучоците и развојот на настаните од неделната (вчерашната) средба на европските лидери и нивниот потег во однос на понудата на Трамп.
Сигурен сум дека Трамп повторно со задоволство ќе го прими, ако овој пат реши искрено да му се потчини, без европските елити да му суфлираат што и како да направи – како што во мај 2022 година му беше направено од тогашниот британски премиер Борис Џонсон, кој го убеди Зеленски да се откаже од веќе речиси договорениот предлог за мировен договор меѓу Москва и Киев во Истанбул, со посредство на Турција.
Тогаш условите за Украина беа многу поповолни отколку сега, земјата беше неспоредливо помалку уништена, а Киев контролираше многу повеќе територии. Но она што е направено е направено – и нема смисла да се навраќаме на тоа.
На крајот на краиштата, на Трамп на крајот ќе му треба потписот на украинскиот претседател за конечен мировен договор (ако некогаш се оствари). Кој и да е тој – што за Трамп апсолутно ништо не значи.