Во продолжение за читателите на „Нова Македонија“ го пренесуваме вториот дел од говорот на унгарскиот премиер Виктор Орбан, одржан на 33-от Летен студентски камп на Универзитетот „Балваниос“ во Романија. Унгарскиот премиер изнесе некои исклучително интересни ставови за предизвиците, опасностите и можностите на Унгарија во новата надоаѓачка констелација на глобални односи, како и за судбината на Европската Унија и шансите за нејзин опстанок, кои веќе ги пренесовме на нашите страници. Овој пат пренесуваме интересни размислувања за обновувањето на духовните основи на Унгарија како предуслов за нејзиниот суверенитет, за (нео)либералите и националистите и за унгарската стратегија за новиот светски поредок
Осврт на унгарскиот премиер Виктор Орбан за „Новата стратегија на Унгарија“
Има ли голема стратегија за Унгарија во нашето биро? Треба да постои, а всушност постои. Тоа е мојот одговор. Во текот на претходните две години, војната во Украина нѐ поттикна да успееме. Се случија некои работи, па решивме да создадеме голема стратегија иако досега не сме зборувале за тоа во овој контекст.
Веднаш по изборите во 2022 година почнавме да работиме на таков документ. Тоа не е вообичаено, но унгарската влада има политички директор чија работа е да го подготви тој стратегиски документ. Ние сме дури и во пишувачкиот тим за програмата на претседателот Доналд Трамп и длабоко сме вклучени во тоа. Веќе извесно време истражувачите од Националната банка на Унгарија учествуваат на стратегиски работилници во Азија, особено во Кина. И за да ја претвориме нашата слабост во предност, создадовме посебно Министерство за ЕУ, со Јанош Бок на чело. На ист начин и во Брисел не сме пасивни, туку и таму отворивме „фирма“. Затоа, нема да се иселиме од Унијата, туку ќе го засилиме нашето присуство. Постојат голем број такви институции за мека моќ поврзани со унгарската влада: аналитички центри, истражувачки институти, факултети – и сите тие работат со полна пареа во последните две години.
Затоа, постои голема стратегија за Унгарија. Во каква состојба е? Можам да кажам дека сè уште не е во многу добра состојба бидејќи вокабуларот што го користи е премногу интелектуален. А, политичката и компаративната предност на мојата влада доаѓа токму од тоа што можеме да создадеме единство со народот, каде што секој ќе може да разбере што точно правиме и зошто. Тоа е основата на нашата способност да работиме заедно. Народот ќе го брани планот само ако го разбере и види дека е добар за него. Во спротивно, ако се заснова на бриселски џагор, нашиот голем план ќе пропадне.
За жал, она што го имаме денес – големата стратегија за Унгарија – сè уште не е „сварено“ и широко разбрано од масите. Моментално е, би рекол, сурово и грубо, дури би можел да кажам дека не е напишано со пенкало, туку со длето, и дека ќе ни треба уште многу брусење за да биде разбирливо. Но во овој момент накратко ќе презентирам што имаме.
Значи, суштината на големата стратегија за Унгарија – и сега ќе го користам интелектуалниот вокабулар – е вмрежувањето. Тоа значи дека нема да дозволиме да бидеме затворени само во една од двете појавени хемисфери на светската економија. Светската економија нема да биде исклучиво западна или источна. Мора да бидеме присутни и на запад и на исток. Тоа ќе има последици. Прво, нема да се вклучиме во војна против Истокот. Нема да се вклучиме во формирање технолошки блок спротивен на Истокот, ниту ќе се вклучиме во трговски блок спротивен на Истокот. Собираме пријатели и партнери, а не економски или идеолошки непријатели. Не посегнуваме по интелектуално многу поедноставниот пат на приврзаност кон некого, туку одиме по својот пат. Тешко е, но има причина зошто политиката се опишува како уметност.
Премиерот Орбан се осврнува на „одбрана на духовните темели на Унгарија“
Второто поглавје од големата стратегија се однесува на одбраната на духовните основи. Во неговото јадро е одбраната на суверенитетот. Веќе доволно зборував за надворешната политика, но оваа стратегија ја опишува и економската основа на националниот суверенитет.
Во последните години градиме економска пирамида. На нејзиниот врв се „националните шампиони“. Под нив се меѓународно конкурентни средни компании, а под нив компании што произведуваат за домашниот пазар. На самото дно се малите компании и претприемачите. Унгарската економија може да биде основа на нашиот суверенитет.
Самиот центар на големата стратегија е унгарското општество. Ако сакаме да бидеме победници, унгарското општество мора да биде силно и издржливо. Таа мора да има цврста и издржлива социјална структура. Првиот предуслов за тоа е запирање на демографскиот пад. Почнавме добро, но сега сме заглавени. Потребен е нов моментум. До 2035 година Унгарија мора да биде демографски самоодржлива. Не смее ни да се размислува за компензирање на демографскиот пад со имиграција. Западното искуство покажува дека сега има повеќе гости отколку домаќини, така што домот повеќе не е дом. Тоа е ризик што не смееме да го преземеме. Суштината на заштитата на суверенитетот е заштитата на националната посебност. Тоа не е асимилација, не е интеграција, не е фузија, туку зачувување на нашиот посебен национален карактер. Тоа е културната основа на одбраната на суверенитетот: зачувување на јазикот и избегнување на држава „без религија“.
Конечно, оваа унгарска голема стратегија не смее да почне од „мала Унгарија“. Оваа голема стратегија за Унгарија мора да се заснова на национални основи, мора да ги вклучи сите области населени со Унгарци и мора да ги опфати сите Унгарци што живеат каде било во светот. Покрај нашата различност, суштината – заедничкото јадро на кое мора да се држиме и врз кое мора да ја изградиме унгарската голема стратегија – е слободата, која мора да се гради и навнатре: ние не само што треба да ја градиме слободата на нацијата туку и личната слобода на Унгарците.
Овој процес за кој зборуваме – промената на глобалниот поредок – нема да се случи за година или две, туку ќе трае 20 или 25 години, па во текот на тие 20 или 25 години ќе биде предмет на постојани дебати. Нашите противници постојано ќе ја напаѓаат нашата стратегија. Ќе речат дека процесот е реверзибилен. Ќе речат дека ни треба интеграција наместо посебни национални големи стратегии. Затоа постојано ќе ја напаѓаат и ќе работат на нејзино поткопување. Тие постојано ќе ја доведуваат во прашање не само содржината на нашата голема стратегија туку и потребата од нејзино постоење. Тоа е борба на која треба веднаш да се посветиме, но временската рамка е еден од проблемите тука. Затоа што ако ова е процес што ќе трае 20 или 25 години, мора да признаеме дека ние не стануваме помлади, туку старееме и нема да бидеме меѓу оние што ќе бидат во завршницата. Р.С.
