Фото: ЕПА

САД имаат долга историја на политички тероризам, но сегашната ситуација е можеби најмногу слична на силната поларизација и турбулентните времиња во американското општество во 1960-тите, кога во посебни атентати беа убиени претседателот Џон Ф. Кенеди и неговиот брат и претседателски кандидат Роберт Ф. Кенеди (вујко и татко на третиот кандидат на овие избори – Роберт Кенеди Јуниор), како и Мартин Лутер Кинг Помладиот. Само четири години подоцна (1972) имаше обид за атентат врз Џорџ Валас, кој овој претседателски кандидат го остави доживотно во инвалидска количка

Според повеќе широки анкети во САД, во американската јавност актуелно е широкораспространето чувството дека „американскиот политички систем станал корумпиран и неефикасен“, што ги позиционира поддржувачите на стратегијата за „забрзување“ во позиција дека системот треба да се урне за промени. Со тоа доаѓа и насилството, а таквите крајно опасни идеи беа сосема незамисливи до пред неколку години во земја што себеси се смета за лидер на демократскиот свет. Сепак, САД имаат долга историја на политички тероризам, но сегашната ситуација е можеби најмногу слична на силната поларизација и турбулентните времиња во американското општество во 1960-тите, кога во посебни атентати беа убиени претседателот Џон Ф. Кенеди и неговиот брат и претседателски кандидат Роберт Ф. Кенеди (вујко и татко на третиот кандидат на овие избори – Роберт Кенеди Јуниор), како и Мартин Лутер Кинг Помладиот. Само четири години подоцна (1972) имаше обид за атентат врз Џорџ Валас, кој овој претседателски кандидат го остави доживотно во инвалидска количка.
Сериозното прашање е дали обидот за атентат на Трамп како претседателски кандидат е всушност почеток на најнасилната претседателска трка во историјата на земјата. Дали е создадена средина во која индивидуалните фрустрации, често поврзани со менталната нестабилност во американското општество, можат да се појават кај поединци охрабрени да ги преземат работите во свои раце? Скептицизмот од двете страни на политичкиот спектар ги зајакнува длабоките политички поделби што постојат во американското општество.
Двете претседателски кампањи несомнено ќе настојуваат максимално да ги искористат инцидентите што ќе се случат во наредните недели. Но, во својата потрага по политички откритија, ниту демократите ниту републиканците не треба да го игнорираат проблемот со ескалацијата на политичкото насилство и криминалот воопшто, што е итно и треба итно да се реши.

Криминалот е сѐ поголем проблем

Според анкетите, сè поголем број Американци веруваат дека намалувањето на криминалот и безбедноста треба да биде приоритет за новоизбраниот претседател, така што ова прашање најверојатно ќе доминира на годинашните претседателски избори. Сепак, демократите и републиканците нудат значително различни прикази за трендовите на криминалот, што укажува на силна политизација на ова прашање. Конкретно, фокусот е ставен на проблемот со масовните убиства, кои во САД претставуваат исклучителна закана за јавната безбедност, како и на многу предизвикувачкиот јавен здравствен проблем, кој е последица на културата на поседување оружје, одбивањето на институциите да се спречи неговата лесна достапност преку построга легислатива, како и популаризацијата на агресијата и оруженото насилство од страна на медиумите. Иако масовните пукања се многу поретки во Европа отколку во Соединетите Американски Држави, феноменот на масовни убиства на јавни места е дел од културните влијанија. кои брзо се шират од САД во Европа преку социјалните мрежи и медиумите, и каде што ризикот од масовните престрелки се зголемува.
Соединетите Американски Држави поставија неславен рекорд во 2023 година – масовни убиства на јавни места се случуваат низ целата земја со неверојатна фреквенција, во просек еднаш на секои 6,53 дена (База на податоци за масовни убиства, 2023 година).
Еден од најтешките се случи на крајот на октомври 2023 година во Левистон, Мејн, кога Роберт Кард, резервист на американската армија и воено обучен инструктор за огнено оружје, уби осумнаесет и рани тринаесет лица. Оружјето со кое е извршен масакрот е легално купено во пресрет на нападот и покрај тоа што 40-годишниот масовен убиец само неколку месеци претходно бил сместен во психијатриска установа поради ментални здравствени проблеми. Според уникатната база на податоци за масовни убиства „Мас килинг датабејс“, од 2006 година имало повеќе од 569 масовни престрелки, во кои загинале 2.967 луѓе, додека најмалку 2.000 биле ранети.
Застрашувачката реалност на масовните престрелки секако го привлекува вниманието на нацијата, но и покрај фактот што привлекуваат најголемо медиумско внимание, тие претставуваат само мал дел од растечкото, често смртоносно, оружено насилство во Америка. На пример, семејното насилство и поврзаните масовни пукања, во кои се цел членовите на семејството или интимните партнери, се двојно почести од фаталните масовни престрелки. Секој ден повеќе од 110 Американци се убиени од огнено оружје, а повеќе од 200 се застрелани и ранети.
Ефектите од оруженото насилство во Америка ги надминуваат овие жртви – огненото насилство ги обликува животите на милиони Американци што се сведоци на тоа, познаваат некој што бил жртва или живеат во страв од следното пукање. Точно, Соединетите Американски Држави не се единствената земја што се соочува со зголемени стапки на ментални болести, семејно насилство, катастрофални ефекти од видеоигрите и технологијата врз психата на луѓето или екстремни идеологии што поттикнуваат омраза, но нивната стапка на убиства со оружје е 26 пати повисока од таа на другите земји. Р.С.