Додека во многу други земји од Западен Балкан пристапувањето во Европската Унија е централно прашање и извор на амбиција да се преземат мерки, колку и да се мали или симболични, Албанија има свои посебни карактеристики и специфичности, пишува белгискиот портал „Јуроп рајт нау“
Интересни делови на анализата на евроинтегративниот процес на Албанија од страна на белгискиот портал „Јуроп рајт нау“
Во Албанија, според белгискиот аналитички портал, клучниот проблем е што трансформацијата компатибилна за влез во ЕУ, која би влијаела на сите аспекти на животот во земјата, може да се постигне само и само со силна поддршка на моќна и/или широка социјална група. Меѓутоа во Албанија во моментов нема таква поддршка. Еве зошто…
Еди Рама како сопирачка на евроинтеграцијата на Албанија
Високоцентрализираната држава и нејзиното раководство, вклучувајќи го и премиерот Еди Рама, не се под притисок да направат сѐ што е можно за да се постигне полноправно членство што е можно поскоро. И тие се однесуваат летаргично. Ова го потврдуваат неколку изјави на премиерот Рама, на пример во врска со крајниот рок за пристапување на Албанија во 2030 година, претходно „туркан“ од Европскиот совет (а потоа поддржан од комесарот за проширување Вархеи). Суштината на ова е што тој не инсистира на прецизни датуми, туку сака процесот да се придвижи напред, со вистинско приближување – „домашната задача“ на Албанија е целосно завршена.
Во блиска иднина, сè уште може да има проблеми што би можеле да го попречат процесот на интеграција на Албанија. Според Стивен ван Хеке, професор на Универзитетот „КУ Левен“ во Белгија, постои сериозна загриженост дека албанската заедница, која заработила пари во црно-сивата економија, е вклучена во организиран криминал и има акумулирано значително богатство, почнала да се инфилтрира во западноевропските економии, купувајќи недвижен имот во луксузни квартови во градови како Антверпен, пишува порталот „Јуроп рајт нау“.
Тоа е говорен знак дека приоритетите на белгиското претседателство ја вклучуваат борбата против организираниот криминал, кој, насочен кон албанските криминални групи и корупцијата на копното, би можел да ги запре преговорите. Во таканаречениот скандал „Метаморфозис“ (хакирање на шифрираните комуникациски апликации на Скај и ЕнкроЧет, кои се широко користени во криминалните кругови, пораки со кои се потврдува поврзаноста на албанските бизнисмени и политичари со организираниот криминал), белгиските власти сѐ уште не ги доставиле сите докази. Сепак, можно е тоа да биде изнесено во контекст на белгиското претседателство со ЕУ.
Прашањето за албанскиот организиран криминал би можело да се постави и за време на парламентарните избори (и за ЕП) на крајот од белгиското претседателство.
Ставовите на државните фактори и другите општествените групи кон процесот на интеграција
Малкумина јавни функционери имаат длабоко разбирање за процесот и функционирањето на пристапувањето во ЕУ, а нивното политичко влијание е занемарливо. Оние што работат на професионално ниво на терен сакаат да го туркаат процесот напред, но не ја чувствуваат поддршката од политичкиот врв.
Една од манифестациите на ова е дека со години институционалната структура е неадекватна за да обезбеди ефективно функционирање, при што институциите страдаат од недостиг од кадар и експертиза (албанското Министерство за Европа и надворешни работи моментално е подложено на целосно реструктурирање на човечките ресурси, со повеќето средни менаџери отстранети од нивните позиции).
Понатаму, перцепцијата на институциите на ЕУ, а во многу случаи и нивните лидери, во албанскиот јавен сектор е доста лоша. Поранешната албанска министерка за Европа и надворешни работи, Олта Џачка, по средбата со Изабел Сантос (известувач на ЕП за Албанија), на затворена средба изјавила дека Изабел Сантос не била свесна за ништо, дека средбата е бесмислена и дека не сака да се сретне со неа во иднина. Таа, исто така, не се сретна со албанскиот министер за надворешни работи за време на нејзината следна посета на Албанија.
И албанските опозициски политичари споделуваат негативни ставови за институциите и функционерите на ЕУ. Еден политичар постојано жестоко ги критикуваше Европскиот парламент и неговите претставници. Вреди да се напомене дека тој не ја обвинува првенствено албанската влада за бавниот напредок на пристапниот процес (!), туку ЕУ и самите земји членки, кои, според него, не ја сакаат Албанија во своите редови и немаше да биде во подобра позиција дури и ако земјата не ја водела сегашната Социјалистичка партија (ПС), која ја сметаат за корумпирана (Сепак, албанското политичко раководство е во добра состојба и има добри односи со претседателката на ЕП, Роберта Мецола, и нејзиниот претходник Давид Сасоли).
Лидерите на невладините организации и големите бизнисмени го поддржуваат пристапувањето во ЕУ поради позитивните ефекти што тоа би ги имало врз албанската економија и правната рамка за водење бизнис. Членовите на оваа група имаат длабоко искуство во процесот на интеграција и пристапување, но нивниот број и влијание врз политиката се мали.
Помалите албански претприемачи и бизнисмени не разбираат или не се заинтересирани за влез во ЕУ. Причината е што сивата економија е значаен дел од албанската економија, со даночно затајување и неусогласено (но толерирано од властите) деловно работење. Дополнително, воведувањето правила на ЕУ за производство и заштита на потрошувачите, на пример, исто така би создало проблеми за малите бизниси. Б.Р.
Младите се мотивирани за евроинтеграциите само заради полесниот пристап до патна исправа за емигрирање на Запад
Помладите, западно ориентирани граѓани и интелектуалци се за влез во ЕУ, но главно се мотивирани од леснотијата за населување и работа во западните земји. Оваа социјална група е најмногу изложена на растечкиот тренд на иселување. Повеќето од нив се разочарани од албанската политика, ја доживуваат како корумпирана на сите нивоа и не веруваат во можноста за промени. Општо земено, просечниот албански граѓанин гледа само перспектива за полесна емиграција во пристапувањето во ЕУ, но не може да се идентификува со либералните вредности на ЕУ и нејзиното „прекумерно регулирање“ на животот. Просечниот албански граѓанин е конзервативен, иако не религиозен, но има таква слика за себе, а ксенофобијата и расизмот се исто така честа карактеристика на општеството. Пример за тоа е миграцијата и прифаќањето на бегалците во Албанија (МЕК, Авганистанци, италијанско-албански договор), кои Владата ги поддржува поради притисок од Запад или други интереси, но без социјална поддршка.
