Албанија
Масивен резервоар за водород можеби се крие длабоко под рудникот за хром во Албанија, покажа новото истражување чии резултати се објавени деновиве во научна студија.
Резервоарот се наоѓа во дел од Земјината кора и обвивка што некогаш лежел на дното на океанот и бил одвоен кога тектонската плоча на која бил поставен се лизнала под друга плоча. Стутканата плоча од кора и обвивка била исфрлена на копно помеѓу 45 и 15 милиони години и формирала карпест појас долг 3.000 километри, познат како офиолит, кој се протега од денешна Турција до Словенија.
Офиолити постојат низ светот, а истражувањата претходно документираа истекување на водороден гас од дупки и рудници дупчени во овие формации. Во новата студија научниците го открија резервоарот благодарение на огромните облаци од водороден гас што се шират од базените со вода во рудникот Булќиза, кој се наоѓа на 40 километри североисточно од Тирана, Албанија. Таквите резервоари за водород би можеле да се искористат за да се обезбеди гориво без јаглерод, но недостига длабоката инфраструктура потребна за тоа, а тешко е гасот инхерентно да се извлече.
– Видовме многу хипералкални извори сместени во офиолити низ светот каде што водородот избива надвор. Но, она што го забележавме длабоко во рудникот е друга димензија и базенот што се одводнува во рудничката галерија го претвора во воодушевувачко џакузи од 30 квадратни метри што клокоти со речиси чист водород – изјави водечкиот автор на студијата Лоран Труш, професор по геохемија на универзитетот „Гренобл Алпи“ во Франција, во изјава за „Лајф сајенс“.
Труш и неговите колеги ги истражуваа најдлабоките нивоа на рудникот за хром Булќиза и забележаа екстремни количества на водороден гас што истекува од карпите и клокоти низ базени со вода. Нивните мерења сугерираат дека најмалку 220 тони (200 метрички тони) висококвалитетен водород бегаат од рудникот секоја година, што е една од најголемите стапки на природен проток на водород документирани досега.
Водородот е многу запалив гас. Се смета дека високите концентрации измерени во рудникот Булќиза предизвикаа три експлозии од 2011 година, при што загинаа четворица рудари, а многу други беа повредени.
– Нашата студија ќе помогне да се разбере феноменот и да се подобри безбедноста – рече Труш.
Откритието исто така фрла светлина врз геолошките услови што запечатуваат големи резерви на природен водород под земја. Испуштањето водород од рудникот Булќиза најверојатно се акумулирало во тектонски фрактури помеѓу два блока карпи длабоко во офиолитот, според новата студија, објавена во четвртокот (8 февруари) во списанието „Сајенс“.
– Оваа раседна зона се проценува дека е широка 10 метри, долга до 1.000 метри и длабока до 5.000 метри и „лесно може да се набљудува во најдлабоките галерии на рудникот“, помеѓу 500 и 1.000 метри длабочина – рече Труш.
Дури 55.000 тони (50.000 метрички тони) водород би можеле да демнат во резервоарот под рудникот – доволно за да се одржи високата стапка на проток 238 години, според студијата.
Депозитите на природен водород се ветувачки извор на енергија без јаглерод доколку се извлечени и доволно големи.
– Она што го издвојува нашето откритие е големиот флукс на речиси чист гас (водород) што го набљудувавме. Во контекст на енергетската транзиција, нашите наоди би можеле суштински да влијаат на тековната потрага по нови енергетски ресурси – напишаа авторите во студијата. Р.С.
