Со одењето во Москва, по повод осум децении од победата над фашизмот во Втората светска војна, и средбите со претседателите на две моќни светски земји, Владимир Путин и Си Џинпинг, српскиот претседател Александар Вучиќ ниту ги фрли „сите карти“ на Русија и Кина ниту се откажа од надворешната политика заснована на четири столба и воена неутралност. А четирите столба на надворешната политика на Србија се – САД, ЕУ, Русија и Кина!
АНАЛИЗА
Експерти за меѓународни односи ја сумираат посетата на шефот на српската држава на Москва, на Денот на победата, што доведе до нови закани од Брисел за можни казнени мерки за Белград, имено дека тој потег скапо ќе ја чини Србија.
Според пишувањето на медиумите, претседателот на Русија по завршувањето на големата Парада на победата на 9 мај, им се заблагодарил на лидерите на странските земји за доаѓањето во Москва и истакнал дека, и покрај заканите, уцените и пречките, државните лидери гости се „вистински лидери во однос на карактерот, подготвеноста да ги бранат своите верувања што покажале исклучителна храброст и солидарност во борбата за историската вистина“.
Зоран Миливојевиќ, дипломат: Србија е на европскиот пат, но не се откажува од своите традиционални пријатели
Во анализата на српскиот весник „Новости“, дипломатот Зоран Миливојевиќ е уверен дека нема аргументи што би ги поткрепиле тврдењата дека Вучиќ, со одењето во Москва и средбата со Путин и со Си, направил пресврт во надворешнополитичкиот курс на Србија, ниту пак очекува сериозни последици поради неговата посета на Црвениот плоштад. Во разговорот со рускиот претседател, Вучиќ нагласи и дека Србија е на европскиот пат, но дека не се откажува од своите традиционални пријатели, а Миливојевиќ истакна за „Новости“ дека интеграција на Србија во ЕУ долго време е во застој и дека не гледа ништо ново што би можело да ги казни.
– Заканите доаѓаат од тврдата линија во ЕУ, која ги вклучува балтичките земји и северните членки, некои европски политички партии од левицата, социјалдемократите и либералите, а тоа е поради српските врски со Русија. Да речеме, немавме никакви забелешки ниту од Вашингтон ниту од Макрон, па затоа има разлика и во тој западен дел, не мислат сите исто. Застапувањето Србија да биде отстранета од преговарачкиот процес нема согласност во ЕУ, нема консензус меѓу земјите членки, а Франција и Италија не би биле за тоа, покрај Унгарија и Словачка. Не очекувам никакви последици ниту за Вучиќ лично, не верувам дека ќе биде изоставен од важни состаноци во Тирана неделава или дека претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, ќе ја откаже планираната посета на Белград, како што побараа некои во ЕУ – нагласи тој.
Миливојевиќ истакнува дека заминувањето на Вучиќ во Москва е целосно во согласност со српските државни и национални интереси, како и принципи, кога станува збор за ставот кон Втората светска војна, историјата, на чија ревизија се противат. Тој истакнува дека разговорите со двајца од тројцата најмоќни луѓе на планетата, Путин и Си, се особено важни.
– Тие покажуваат дека постои значајна меѓународна позиција на Србија. Добивме гаранции во врска со прашања од особено значење за нас, поддршка за нашиот суверенитет и територијален интегритет, Косово и Метохија, во врска со нашите принципи на воена неутралност и политичка независност, а беше изразена и поддршка за властите и внатрешната стабилност на Србија. Исто така, тука е и прашањето за економијата, што беше важна тема на разговорите на Вучиќ и со Путин и со Си, особено во врска со гасот и енергијата, што е важно и за економската и за политичката стабилност, како и за континуираниот развој на нашата земја – рече тој.
Миливојевиќ ги „чита“ пораките што ги презентира кинескиот претседател како очигледен знак дека Пекинг ја гледа Србија како клучен партнер во оваа област.
– Пораките за понатамошно зајакнување на билатералните односи, меѓусебната координација, поддршката на глобално ниво, за Кина како адреса на која можеме да се обратиме во секое време претставуваат резултати од капитално значење – нагласи Миливојевиќ.
Тој наведува дека Вучиќ „не фрлал никакви карти кон Русија и Кина, ниту повеќе ниту помалку од пред да оди во Москва“.
– Тоа е бесмислена теза. Нема промени во надворешната политика на Србија. Патувањето во Русија е само продлабочување на односите во сферите во кои постои заемен интерес, Вучиќ отиде таму од позицијата дека имаме стратешко партнерство со две големи земји. Притоа, не го доведовме во прашање стратегиското партнерство што го имаме со Франција, ниту односите со Германија, Италија, ЕУ… Заканите за одење во Москва имаат врска само со политичкиот услов Србија да го промени својот став во врска со санкциите против Русија, за што немаме апсолутно никаков интерес. Дури и да не отидеше Вучиќ во Москва, тие ќе побараа од нас да воведеме санкции против Русија – нагласи тој.
Д-р Сања Арежина, експертка за меѓународни односи: Надворешната политика на Србија се потпира на четири столба – САД, ЕУ, Русија и Кина
Д-р Сања Арежина, експертка за меѓународни односи и авторка на книгата „Кина во Европа“, за „Новости“ вели дека ниту Вучиќ ниту Србија не се откажуваат од својата надворешна политика, која се потпира на четири столба – САД, ЕУ, Русија и Кина.
– Средбите во Москва поминаа добро, беше нагласено дека Србија се стреми да одржува добри односи со Русија и со Кина. Ние сме единствената европска земја што не се придружи на санкциите против Москва, а во овој контекст на ресетирање на односите меѓу Русија и САД, Србија може да послужи како мост за градење односи меѓу Истокот и Западот. Кинескиот претседател одговори на некои барања упатени од српската страна во врска со понатамошни инвестиции во областите Пчиња и Јабланица, во фабриката „Симпо“, а особено во врска со изградбата на фабрика за возови во нашата земја, што е значајно за нас бидејќи такво производство денес не постои во Европа – рече таа. Р.С.
Принципот на една Кина
Кога станува збор за критиките кон опозицијата затоа што Вучиќ на средбата со Си повторил дека Србија го почитува принципот на една Кина, Арежина вели дека очигледно некој во тие политички кругови „нешто погрешно протолкувал“.
– Кина ја темели својата надворешна политика врз овој принцип уште од 1972 година и Шангајското коминике, кога беа воспоставени односите со САД, а тоа ја вклучува потребата на Пекинг да го заштити својот територијален интегритет и суверенитет и имплицира дека Тајван е составен дел од Кина. Генерално, без признавање на овој принцип, односите со Кина не би биле можни – истакна Арежина.
Поповиќ: Гас по поволна цена
Министерот во Владата на Србија задолжен за меѓународна економска соработка и општествената положба на црквата во земјата и во странство, Ненад Поповиќ, кој беше во српската делегација на прославата на Денот на победата во Москва, рече дека заминувањето на Вучиќ на парадата не е само почит кон минатото, туку и темел на иднината.
– За време на средбата со претседателот Путин, која се одржа во пријателска и братска атмосфера, беше договорена најповолна цена на гасот за Србија, што ќе ни овозможи уште повеќе економски да се развиваме и да привлечеме нови странски инвестиции – рече Поповиќ.
