На традиционалистите ќе им недостигаат, но љубителите на технологијата ќе укажат на напредокот
ТЕНИС
Првиот поттик на Томас Свини да стане линиски судија беше понудата за бесплатен сендвич. За Полин Ејр, која 16 години ги контролираше линиите на тенискиот гранслем-турнир Вимблдон, некои елегантни сакоа и можноста да купи билети за турнирот беа главната награда за работата што мораше да ја заврши за време на годишен одмор. Денес најдобрите судии може да заработат до 200 фунти дневно плус трошоци. Но, линиското судење никогаш не било за парите, за оние што поминуваат часови внимателно гледајќи во линија од креда за да утврдат во дел од секундата на која страна од неа отскокнала жолтата топка, пишува „Би-би-си“. Да биде толку блиску до Јана Новотна на централниот терен, на која можеше да ја види како ѝ се тресе ногата при првиот поен во финалето на Вимблдон, или да го види Џон Мекинро, беа непроценливи искуства за Ејр. А потоа беа и облеките.
– Нема ништо подобро од излегувањето на иконските тревни терени на Вимблдон, облечена во униформа што многумина ја сметаат за најдобра облека службени лица во целиот спорт – изјави за „Би-би-си“ Малгоржата Гжиб, претседателка на Здружението на британски тениски службеници.
Но, времињата се променија. Од денеска на Вимблдон нема да има линиски судии првпат во неговата 148-годишна историја, со воведувањето електронско одлучување. Играчите и судиите веќе се навикнаа на новата поставеност, како што е на другите турнири веќе некое време, но на зелената трева на Вимблдон попразните терени можеби ќе бидат малку позабележителни.
– Сета традиција на Вимблдон се луѓето и интересните униформи, а тоа по малку е карактеристика што исчезна. Мислам дека сите тие мали нешта го направија Вимблдон Вимблдон – рече Ејр.
На традиционалистите ќе им недостигаат, но љубителите на технологијата ќе укажат на напредокот. „Би-би-си“ истражуваше што мислат за промената судиите, играчите и линиските судии.
Проверките на одлуките се во „аут“
Често имаше возбуда кога судијата сигнализираше дека ќе има видеорепродукција на одлуката на линискиот судија. Ритмичкото ракоплескање се зголемуваше до моментот кога се прикажуваше на големиот екран, а потоа следуваше задолжителното „оооооооо“ кога процената на човечкото око во дел од секундата ќе беше откриена пред преполната арена и милиони гледачи на телевизија, пишува „Би-би-си“. Повеќе од 14.000 пара очи на Централниот терен можеа да го пробијат линискиот судија што погрешил за помалку од влакно трева. Но, кога се покажуваше дека судијата е во право, нивните покер-лица мораа да се борат со желбата да изгледаат дури и малку самозадоволно. Годинава играчите уште можат да побараат повторување снимка на екранот, но гледачите ќе бидат вознемирени поради прикажувањето „тесен резултат“, а не поради одлуката на човечкиот инстинкт наспроти технологијата. И, ако се земат предвид неодамнешните турнири, нивната смеа може да биде поради одложената реакција на некои од „аут“ одлуките.
– Кога беше ново, сигурно имаше повеќе возбуда, луѓето некако се вклучија во тоа. Стигна до точка „ајде само да продолжиме со тенисот“ и очигледно укинувањето на системот на предизвик значи дека можете да продолжите со играта малку побрзо – вели Пол Хокинс, пронаоѓач на технологијата „око соколово“, првпат воведена на Вимблдон во 2007 година.
Некои линиски судии ќе бидат присутни на Вимблдон
Не сите од 300-те линиски судии што се отстранети ќе бидат невработени на Вимблдон, откако околу 80 ќе бидат „асистенти на мечевите“, достапни ако технологијата откаже, а ќе преземаат и должности како што се придружба на играчи што треба да го напуштат теренот. Но нивните можности за работа на големи турнири се намалуваат, а Ролан Гарос сега е единствениот од четирите гранслем-турнири што не користат електронски систем. Машката турнеја и комбинираните турнири AТП/ВTA ја воведоа технологијата годинава, а само на ВTA настаните се движат во таа насока. Ејр вели дека ова би можело да има влијание врз квалитетот на судењето во годините што доаѓаат, бидејќи линиското судење е пат кон тоа да се стане судија со стол.
– Зошто би оделе да ги надгледувате линиите на турнир до 12 години ако го немате тој морков од „можеби еден ден ќе можам да судам на Вимблдон“ – рече Ејр, која беше линиска судијка на 12 финалиња на Вимблдон во 1990-тите и во 2000-тите години, а сега е комичарка, која гостува во емисија за нејзините искуства како линиска судијка.
Сепак, Гжиб вели дека развојот на судиите еволуирал и дека линиските судии уште се користат на многу настани под највисокото ниво на тенисот.
– Наместо да почнуваат само како линиски судии, новите судии сега добиваат обука и за линиско и за судење од стол од самиот почеток, што им овозможува побрзо да напредуваат до главен судија. Ова не е различно од системите што постојат во многу земји без домашен гранслем-турнир, а кои беа во можност да произведат судии од светска класа – рече таа.
„Аут… мислам“ – „не можете да бидете сериозни“
Да се биде линиски судија обично значи да се може да се стои подолго време и, што е клучно, да се извикува одлуката на начин што јасно покажува што се случува. Како што откри британскиот број еден Џек Дрејпер на турнирот во Квинс, автоматизираните одлуки не секогаш можат да се слушнат покрај бучна публика. Сет топката во полуфиналето беше дочекана со конфузија бидејќи ниту Дрејпер ниту публиката не беа сигурни дали имало одлука за „аут“, бидејќи играчите повеќе не можеа да се потпрат на гестовите со рацете на линиските судии што покажуваа дали топката е во аут, Ејр вели дека гласовите што се користеа на турнирот на трева не беа доволно гласни.
– Тие користеа многу мирни гласови, некако звучи како гласот да не е сигурен. Некако како да вели „аут… мислам“. Беше малку непријатно. Тоа е многу различно психолошки, да не се слуша нешто остро – рече таа.
И додека некои ја претпочитаат технологијата, Британката Хедер Вотсон неодамна рече дека лошото искуство со одлуките на линиските судии во Бирмингем „го уништи натпреварот“, други се несигурни. Сонародничката Сонај Картал рече дека се мачела на Австралија опен, бидејќи слушала автоматски одлуки од другите терени, што довело до забуна, па дури и играчите да го запираат поенот затоа што мислеле дека одлуката е на нивниот терен.
Уште не е познато како ќе звучат гласовите на Вимблдон, при што турнирот ќе ги користи гласовите на некои од неговите вработени зад сцената и туристички водичи. Клубот „Ол Ингланд“ ќе користи различни гласови на различни терени за да се избегне забуна меѓу соседните терени.
Ќе беше одлично ако гласот на самиот Мекинро беше еден од гласовите, сугерира Ејр.
– Би било забавно да се слушне Мекинро, нели? Сите додека гледаме на ТВ велиме „не можеш да бидеш сериозен!“, би сакал тоа, да можеме да му го велиме и тоа би било добра карма – рече таа, пренесе „Би-би-си“.
Главни судии
Прво беше молив, хартија и штоперица. Потоа дојде електронски систем за поени, а потоа и „око соколово“. Како што се развива технологијата, потребата од човечка интервенција се намалува. Што ќе се случи следно? Судиите на стол? Седумкратниот гранслем-шампион Мекинро претходно предложи да се ослободиме од судиите и да се потпреме на технологијата, пишува „Би-би-си“. Свини сега е судија на стол, кој го надгледуваше финалето на Ролан Гарос за жени во 2023 година. Тој бил судија на голем број натпревари на Централниот терен на Вимблдон и не може да замисли дека наскоро ќе бидат отповикани судиите во врвниот тенис.
– Секогаш ќе има потреба од човек што ќе го олесни процесот кога технологијата има свои ограничувања. Постојат аспекти од животот за кои не може да се биде подготвен, а ви е потребен тој човек за да може да го апсорбира притисокот, да обезбеди можност за разбирање и емпатија за играчот и да може да помогне, да води и да управува со начинот на кој функционира на самиот терен – рече Свини.
Но, со девет луѓе помалку на теренот за време на мечевите, Свини рече дека „може да се чувствува малку осамено“ по „традицијата да се живее натпреварот заедно и да се охрабруваат едни со други за да останат фокусирани“. Децата што собираат топчиња и службените лица на натпреварот уште се достапни за да помогнат со задачи како што се носење крпи за играчите или помош на паузите, додека еден службеник ја следи технологијата за надгледување на аут-линиите.
– Уште го имаме тој тим. Дури и со помал број, ние сме уште многу силен и поддржувачки тим еден на друг. Само изгледа малку поинаку – рече Свини. Н.М.
