Сакале или не, пенал-сериите, таа тензична битка на волји од 11 метри, сѐ повеќе стануваат огромен дел од фудбалот, неизбежна карактеристика на нокаут-фазата на најголемите натпреварувања, пишува агенцијата АП
ФУДБАЛ
Што имаат заедничко финалето на Светското првенство во 2022 година, финалето на Африканскиот куп на нации во 2021 година, финалето на Европското првенство во 2020 година и финалето на Копа Америка во 2016 година? Сите беа решени со изведување пенали. Сакале или не, пенал-сериите, таа тензична битка на волји од 11 метри, сѐ повеќе стануваат огромен дел од фудбалот, неизбежна карактеристика на нокаут-фазата на најголемите натпреварувања, пишува агенцијата „Асошиејтед прес“ (АП).
Додадени во правилата на играта во 1970 година, пеналите нарушија кариери, а во случајот на Лионел Меси на Светското првенство донесоа победа што дефинитивно му обезбедува на играчот место во пантеонот на фудбалските великани, пишува АП. Тоа е причината зошто оние што истражуваат во психологијата и во науката на фудбалот се збунети зошто овој систем на тајбрејк бил и продолжува да биде занемарен од многу тимови, особено во овие времиња управувани од податоци.
– Има толку многу работи што можете да ги направите за да го подготвите вашиот тим за пенали, да го тренирате за пенали, да им помогнете на вашите играчи и на тимот да се справат со притисокот од пенали. Можете да го направите тоа како поединец, како тим, како тренер – вели Геир Јордет, професор на Норвешката школа за спортски науки и автор на неодамна објавената книга „Притисок: Лекции од психологијата на пенал-престрелката“.
Теоријата дека изведувањето пенали е „лотарија“ е употребувана и често се повторува, при што доскорашниот тренер на Челси, Маурисио Покетино, го кажа токму тоа во декември, откако победи во куп-натпревар, пишува АП. Јохан Кројф, холандски маестро, кратко ја насочи идејата дека тимовите можат да се подготват за пенали: „Да се изведуваат пенали на тренинзите е бескорисно. Пеналот е единствена вештина надвор од фудбалот“, рече тој во 2000 година.
Кројф ја застапуваше филозофијата дека играчот никогаш не може на тренинг да го симулира притисокот на изведувањето пенали, тоа почетно чекање во централниот круг, долгото одење до белата точка, тие неколку секунди лице в лице со голманот. Годинава селекторот на Франција, Дидие Дешам, беше против обидот на Француската фудбалска федерација да излезе со иницијатива за подобрување на перформансите на тимот за изведување пенали, пишува АП. Франција загуби на пенали во осминафиналето на Европското првенство во 2021 година и во финалето на Светското првенство во 2022 година од Аргентина.
– Постојат студии што покажуваат дека тренирањето со мала вознемиреност ќе ве подготви и ќе ви помогне да се претставите подобро во услови на висока анксиозност – рече тој, пред да ги разгледа другите професии и области на работа. – Ако ја погледнете воената обука, во мирнодопски услови, на што сме навикнати, дали треба да тренираат за воени активности и притисок и стрес како во конфликт, или треба само да седат и да кажат дека не можеме да ги симулираме притисокот и стресот како во активна борба? Тоа е апсурдно. Истиот случај е со пилотите или ако ги погледнете хирурзите или лекарите од итна помош – вели Јордет, пренесе АП.
ИСТОРИЈА НА ЕП
Имаше 22 меча решени на пенали на европските првенства, вклучувајќи и четири во 1996 и во 2020 година. Од 232 шута, 178 беа успешни, стапка на успешност од 76,7 отсто. Тоа одговара на моделите на податоци што вообичаено велат дека очекуваната реализација на пенал е 76 проценти (76 од 100 пенали обично би биле реализирани).
Широкораспространетата перцепција е дека тимот што втор изведува пенали во тие серии е во неповолна положба поради тоа што е под дополнителен притисок. Неодамнешното истражување за пенали, опфаќајќи ги машките натпреварувања во европскиот фудбал во претходните 11 години, покажа дека победничкиот процент на тимот што прв шутира во пенали бил 48,83. Јордет рече дека предноста „прогресивно и драматично се намалува“ во споредба со постарите истражувања, од кои некои велат дека има околу 60 отсто шанси да победи тимот што шутира прв.
Истата студија покажа дека првиот пенал е постигнат гол почесто од кој било друг (речиси 84 отсто) и вообичаено го изведува најсигурниот изведувач на пенали. Меси и Килијан Мбапе ги изведоа првите два удари во финалето на Светското првенство, на пример. Веројатноста за успех од страна на вториот играч на тимот паѓа на околу 72 проценти, се наведува во студијата, а петтиот изведувач од тимот што шутира втор не стигнал да изведе пенал во 43,26 отсто од пенал-сериите, пишува АП.
ИГРИ
Внимавајте на вештите игри околу пенал-сериите или редовните пенали. Забележано е дека противниците се обидуваат да ја оштетат тревата околу местото со надеж дека ќе го натераат изведувачот да се лизне. Тоа во некои ситуации доведе до тоа играчите од тимот за кој е досуден пенал да се соберат околу белата точка за да ја заштитат тревата. Друг неодамнешен феномен е еден играч што ја држи топката во близината на самото место кога е досуден пенал потоа да ја додаде во последен момент до соиграчот што го изведува ударот.
– Се работи за тоа индивидуалниот чин на шутирање пенал да се претвори во колективен тимски настап – рече Јордет.
Исто така, имаше голем број примери на резервни голмани или играчи што влегоа на терен како замена доцна во судиското продолжение, бидејќи тие имаат подобар резултат во пеналите од редовниот стартер.
Има нова доминантна техника на пенали. Тоа вклучува изведувачот да се приближи до топката и да чека голманот да го направи првиот потег. Она што секогаш станува рутина со подзапирање е наречено „техника зависна од голманот“ од експерти како Јордет.
– Многу е софистицирано и тешко да се изведе кога притисокот е вистински. Ако сте компетентни за изведување со оваа техника, тоа ефикасно ќе го избрише факторот на ризик голманот да оди во вистинската насока и вашите шанси одеднаш да се намалат – рече тој.
Полскиот капитен Роберт Левандовски го користи тоа од 2016 година и го искористи против Франција во минатата недела, а од неодамна така шутира пенал и Хари Кејн, пишува АП.
Од репрезентациите, Германија, на пример, ги доби сите шест пенал-серии откако ја загуби првата на европските првенства, од Чехословачка, во финалето во 1976 година, Англија има вкупен рекорд 2-7, Холандија (2-6) не помина многу подобро…, пишува АП. Н.М.
