Автор: Д-р Сотир Ропи, гинеколог-акушер
Бременоста е период исполнет со радост, но и со голема одговорност. За време на овој чувствителен период, имунолошкиот систем на жената се менува, што ја прави поранлива на одредени инфекции. Вакцинацијата е безбеден и ефикасен начин за заштита на здравјето на трудницата и на нејзиното неродено дете. Некои вакцини се особено важни бидејќи не само што ја штитат мајката, туку преку пренос на антитела преку плацентата, обезбедуваат и пасивна заштита на новороденчето во првите месеци од животот, кога бебето е најранливо.
Препорачани вакцини за време на бременост:
- Вакцина против грип (инфлуенца)
🔹 Што е тоа?
Инфлуенцата (грипот) е вирусна респираторна инфекција што може да предизвика сериозни компликации, особено кај бремени жени.
🔹 Зошто е важна за време на бременост?
Бремените жени имаат ослабен имунитет, што ги прави подложни на потешки форми на грип.
Грипот може да предизвика висока температура, што е поврзано со зголемен ризик од спонтан абортус и предвремено породување.
Вакцината обезбедува антитела кои преминуваат преку плацентата и го штитат бебето до 6 месеци по раѓање.
🔹 Кога се дава?
Може да се прими во било кој период од бременоста, особено пред или во текот на грипната сезона (есен/зима).
🔹 Безбедност:
Сезонската вакцина против грип (инактивирана) е безбедна и докажана како ефикасна за бремени жени.
- Tdap вакцина (тетанус, дифтерија, пертусис – магарешка кашлица)
🔹 Што е тоа?
Оваа комбинирана вакцина штити од три сериозни болести:
Тетанус: бактерија која може да влезе преку рана и предизвика мускулни грчеви и парализа.
Дифтерија: заразна болест што предизвикува тешкотии при дишење и може да биде смртоносна.
Пертусис (магарешка кашлица): сериозна инфекција кај новороденчиња, со силна кашлица што може да доведе до престанок на дишење.
🔹 Зошто е важна за време на бременост?
Новороденчињата се особено ранливи на магарешка кашлица, а не можат да се вакцинираат пред 2 месеци.
Со оваа вакцина, мајката создава антитела што преку плацентата го штитат бебето во првите недели од животот.
🔹 Кога се дава?
Се дава помеѓу 27-та и 36-та недела од секоја бременост, без разлика кога последен пат е примена.
🔹 Безбедност:
Вакцината е сигурна и препорачана од СЗО и други здравствени организации во сите бремености.
- Вакцина против КОВИД-19
🔹 Што е тоа?
КОВИД-19 е респираторна болест предизвикана од вирусот SARS-CoV-2. Кај бремените жени може да предизвика потешка болест и зголемен ризик од компликации.
🔹 Зошто е важна за време на бременост?
Го намалува ризикот од хоспитализација, тешка болест и смрт кај мајката.
Ги намалува шансите за предвремено породување и прееклампсија.
Обезбедува заштита и за новороденчето преку пренос на антитела.
🔹 Кога се дава?
Се препорачува во било кој период од бременоста, особено кај жени со зголемен ризик (здравствени работници, хронично болни и сл.).
🔹 Кои вакцини?
Најмногу се препорачуваат mRNA вакцини (Pfizer-BioNTech, Moderna), бидејќи имаат најдобри податоци за безбедност кај бремени жени.
🔹 Безбедност:
Стотици студии потврдуваат дека mRNA вакцините се безбедни, не го зголемуваат ризикот од спонтан абортус, малформации или други компликации.
- Вакцина против респираторен синцицијален вирус (RSV)
🔹 Што е тоа?
RSV е вирус кој предизвикува инфекции на дишните патишта. Кај бебиња може да доведе до бронхиолитис и пневмонија, што може да бара хоспитализација.
🔹 Зошто е важна за време на бременост?
Новороденчињата, особено оние под 6 месеци, се најзагрозени од RSV.
Новата вакцина овозможува мајката да создаде антитела кои се пренесуваат на бебето и обезбедуваат заштита во првите месеци од животот.
🔹 Кога се дава?
Се администрира во третиот триместар, обично помеѓу 32-та и 36-та недела од бременоста, за да се постигне оптимален пренос на антитела.
🔹 Безбедност:
Клиничките студии покажуваат дека вакцината е добро толерирана, без сериозни несакани ефекти кај мајките и бебињата.
Заклучок
Вакцинацијата за време на бременост е една од најефикасните и најбезбедни интервенции за заштита на две животи – мајката и бебето. Секоја бремена жена треба да разговара со својот лекар за препораките според личната здравствена состојба, гестациската возраст и сезонските ризици.
Со правилна вакцинација, му давате на вашето дете најдобар почеток во животот.
