Фото: Пиксабеј
Автор: Џафер Џафери, доктор по семејна медицина
Вазомоторниот ринитис е воспаление на носната слузница што резултира со кивање, воден исцедок од носот, чешање од носот, нарушено чувство за мирис или назална конгестија. Вазомоторниот ринитис е хронична болест и може да биде предизвикана од различни фактори како што се временски промени, хормонален дисбаланс, ендокрини заболувања, замор, стрес и слично. Поради нејасната причина за неговата појава, се нарекува и идиопатски или неалергиски ринитис. Неалергискиот ринитис е многу чест и може да се дијагностицира кај сите, и деца и возрасни, но е почест кај жените и кај оние на возраст од 30-60 години.
Најчести симптоми на вазомоторен ринитис
Симптомите на вазомоторен ринитис се многу слични на симптомите на алергија на полен, со која се соочуваат и голем број луѓе. Сепак, неалергискиот ринитис, за разлика од алергискиот ринитис, кој се јавува во одредено време од годината, може да се појави во секое време, доволно е само пациентот да биде во контакт со предизвикувачот што предизвикува појава на симптомите.
Најчестите симптоми на неалергиски ринитис се: течење на носот, затнат нос, кивење, намален осет за мирис, акумулација на мукозен секрет во грлото, кашлица, а понекогаш, во некои случаи, може да се појави и мало крварење од носот.
Што предизвикува вазомоторен ринитис?
Иако точната причина за неалергиски ринитис е сè уште непозната, јасно е дека ринитисот се јавува кога крвните садови во носот се шират и ја полнат носната слузница со крв и течност. Постојат многу потенцијални причини, т.е. предизвикувачи кои го фаворизираат развојот на симптоми на неалергиски ринитис, а прекумерната чувствителност на нервните завршетоци е само една од нив.
Други предизвикувачи вклучуваат: прашина, смог, чад од тутун, силни парфеми или изложеност на хемикалии.
Време – промената на времето, студот, сувиот воздух или поголемата влажност може да предизвикаат оток на носот што може да резултира со неалергиски ринитис.
Зачинета храна или алкохол.
Хормонален дисбаланс – пубертет, бременост или менопауза.
Употреба на одредени лекови како што се: спрејови за нос (прекумерна употреба), алфа и бета блокатори, но и други лекови за третман на висок крвен притисок, орални контрацептиви, лекови за еректилна дисфункција, антидепресиви, седативи и нестероидни антиинфламаторни лекови.
Спиењето на грб, опструктивната ноќна апнеја и киселинскиот рефлукс исто така можат да придонесат за развој на ринитис, како и разни вирусни и бактериски инфекции.
Поставување дијагноза и третман
Дијагнозата за неалергиски ринитис се поставува на луѓе кои имаат симптоми, но немаат потврдена алергија што ги предизвикува. За да се потврди видот на ринитис, пациентот мора да се подложи на ОРЛ физички преглед, проследен со тестови за алергија на крв или кожни тестови. Во некои случаи, се изведува компјутеризирана томографија (КТ скенирање на носот) (се користи за снимање на внатрешноста на носот и исклучување на полипи или девијации) и назална ендоскопија (преглед на внатрешноста на носот со помош на долга цевка наречена ендоскоп). Третманот за вазомоторен ринитис зависи од видот или количината на симптоми што ги доживува пациентот. Во некои, поблаги случаи, доволно е да се избегнат предизвикувачи кои ги влошуваат симптомите, додека други ќе треба да вклучат терапија што вклучува назални спрејови за ублажување на симптомите. Спрејовите најчесто се нанесуваат локално, а тие можат да бидат антихистаминици или кортикостероиди, додека во некои случаи ќе бидат неопходни антибиотици или операција за отстранување на назални полипи или девијации што го отежнуваат дишењето.
Може ли да се спречи вазомоторен ринитис?
Вазомоторниот ринитис не може да се спречи. Единствениот начин за борба против оваа состојба е да се следат и избегнуваат предизвикувачи кои ги влошуваат симптомите.
Каква е прогнозата за оваа болест?
Неалергискиот ринитис е хронична состојба и не постои лек или ефикасен метод за трајно лекување. Со избегнување на предизвикувачи за кои е докажано дека ги влошуваат симптомите, користејќи лекови препорачани од вашиот лекар, можете да живеете здрав и продуктивен живот без оглед на вашата дијагноза.
Ако не се лекува, неалергискиот ринитис за жал може да доведе до компликации бидејќи постојаното течење на носот или секретите можат да ги блокираат носните патишта, што може да предизвика:
-Воспаление на средното уво
-Формирање на назални полипи (бенигни израстоци што се појавуваат во носната слузница поради чести воспаленија. Малите полипи обично не предизвикуваат проблеми, додека поголемите можат да го отежнат дишењето)
-Синузитис – (воспаление на слузницата што ги обложува синусите)
-Замор, проблеми со спиењето
-Непродуктивност, проблеми со концентрацијата
Потребно е да ги следите упатствата на вашиот лекар за дозирањето на препорачаните лекови, бидејќи премногу честото користење на назални спрејови може да биде контрапродуктивно и може да ги влоши симптомите на вазомоторен ринитис. Кога се присутни симптоми на неалергиски ринитис, потребно е редовно да го бришете носот и да консумирате доволно течности.
Важно да се знае
Неалергискиот ринитис ги зафаќа 30-40 проценти од населението.
Ринитот најчесто се јавува во три форми: алергиски, неалергиски и риносинузитис (воспаление на носната слузница и синусите).
Одредени здравствени проблеми како што се хипотироидизам или дијабетес можат да ги влошат симптомите на ринитис.
Вазомоторниот ринитис не е заразен бидејќи неговите причинители не се ниту вируси ниту бактерии.
Исплакнувањето на носот со солена вода ги ублажува симптомите на неалергиски ринитис.
Некои студии покажаа дека употребата на капсаицин (нанесен во носната празнина), состојката одговорна за топлината во лутите пиперки, може да ги ублажи симптомите на ринитис, но потребни се повеќе тестови за да се потврдат овие претпоставки.
Иако многу луѓе мислат поинаку, ринитисот не предизвикува главоболки.
Храна што може да го влоши ринитисот се: лук, лути пиперки, кари, чили, ѓумбир и слично.
Доколку имате проблеми со ринитис, се препорачува да инсталирате овлажнувач на воздух во просториите каде што го поминувате поголемиот дел од времето.