Автор: Д-р Марина Левеска Спасеска
Бронхитисот е воспаление на слузницата на бронхијалното стебло и е распространета респираторна состојба која влијае на белите дробови, кои служат за пренесување на воздухот. Оваа состојба може да се проектира во два основни облици: акутен и хроничен.
• Акутен бронхитис
Акутниот бронхитис се однесува на краткотрајна воспалителна реакција на слузницата на бронхијалното стебло. Акутниот бронхитис вообичаено е поврзан со инфекција на горниот респираторен тракт и затоа пациентот во исто време има ринитис, болно грло и зарипнатост, често предизвикана од вирусна инфекција. Основните симптоми вклучуваат кашлица, зголемена секреција на слуз, болка во грлото, но може да дојде и дo покачена телесна температура.
• Хроничен бронхитис
На другата страна, хроничниот бронхитис е подолготрајна состојба. Тегобите траат најмалку три месеци во текот на две последователни години. Често се поврзува со пушењето и може да биде една од состојбите на ХОББ (хронична обструктивна белодробна болест). Основните симптоми вклучуваат продуктивна кашлица, замор, тешкотии при дишење.
Разбирањето на бронхитисот е важно поради неговото влијание врз здравјето на респираторниот систем. Оваа состојба може да предизвика значителен дискомфорт и да ги ограничи дневните активности на индивидуите. Покрај тоа, хроничниот бронхитис особено кај лицата кои пушат, може да доведе до сериозни компликации на здравјето.
Причини за настанување на бронхитис
Бронхитисот може да настане поради различни причини, вклучувајќи инфекции, изложеност на разни штетни супстанци и лоши животни услови.
1. Вирусни и бактериски инфекции
Најчестата причина за акутниот бронхитис е вирусна инфекција, станува збор за истите вируси кои предизвикуваат настинки и грип (инфлуенца). Бактериски инфекции исто така можат да предизвикаат акутен бронхитис како хемофилус инфлуенце, стрептококи и други бактерии.
2. Изложеност на чад и хемикалии
Изложеноста на чад од цигари или други загадувачи може да предизвика или да ги интензивира симптомите на бронхитис.
3. Лоши животни услови
Долготрајна изложеност на лоши животни услови како влажност, прашина, загаден воздух или алергени, може да ги направи бронхиите подложни на воспалителни состојби. Оваа изложеност може да доведе до хроничен бронхитис кај некои луѓе, особено кај оние што веќе имаат респираторни проблеми.
Симптоми на бронхитис
Бронхитисот се карактеризира со различни симптоми, кои можат да варираат во зависност од типот на болеста и нејзината сериозност. Некои од основните симптоми вклучуваат:
1. Кашлица
Најчестиот симптом на бронхитисот е кашлица. Во случај на акутен бронхитис, кашлицата во почетокот е сува и непродуктивна, а подоцна станува продуктивна со искашлување на мукоидна, мукопурулентна содржина. Кај хроничниот бронхитис, кашлицата може да биде постојана и продолжена.
2. Зголемена секреција
При бронхитисот, бронхиите имаат зголемена секреција на слуз. Ова може да резултира со појака потреба за искашлување.
3. Болка во грлото
Пациентите со бронхитис често искусуваат болка или неудобност во грлото. Ова може да биде поради инфламацијата која започнува како горнореспираторна инфекција па продолжува во бронхиите.
4. Замор и изнемоштеност
Во некои случаи, пациентите може да искусуваат општа изнемоштеност, главоболка и мускулни болки, особено при вирусни инфекции кај акутниот бронхитис.
Во случај на хроничен бронхитис, симптомите може да бидат постојани, што може да има влијание врз квалитетот на животот на лицата засегнати со оваа состојба. Овие симптоми на бронхитис, особено ако се продолжат или станат сериозни, би требало да бидат разгледани од страна на здравствениот кадар за правилна дијагноза и третман.
Дијагноза на бронхитис
Дијагнозата на бронхитис обично се поставува со помош на неколку методи и процедури за испитување. Клиничката слика и симтомите помагаат во диференцирањето на болеста од други респираторни состојби. Во следниот текст ќе ги објаснаме главните методи за дијагноза на бронхитис:
1. Физикален преглед
Лекарот ќе изврши детален физикален преглед, вклучувајќи го и аускултаторниот наод на белите дробови.
2. Рендгенографија на бели дробови:
Рендгенските снимки може да помогнат да се се откријат инфламаторни процеси во долните респираторни патишта.
3. Лабараториски анализи
Може да има потреба од лабораториски анализи на крвта( број на леукоцити, седиментација, црп итн.).
4. Пулмонални функционални тестови
Пулмоналните функционални тестови, како спирометрија се користат за проценка на воздушните патишта и да се утврди способноста на пациентот за дишење. Овие тестови може да помогнат во идентификацијата на ограничувањата во дишењето кај лицата со хроничен бронхитис.
Во многу случаи, дијагнозата на бронхитис се прави на основа на симптомите, физикалниот преглед и историјата на пациентот, додека дополнителни тестови и испитувања може да се извршат за исклучување на други можни причини за симптомите. Процедурите за дијагноза на бронхитис може да варираат во зависност од типот и сериозноста на состојбата и може да се извршуваат под надзор на лекарскиот тим.
Лекување и управување на бронхитис
• Акутен бронхитис
За пациентите со акутен бронхитис, лекувањето обично вклучува симптоматско ублажување и мерки за подобрување на општото здравје на респираторниот систем.
1. Одмор и хидратација: Пациентите треба да се одмараат и да консумираат доволно течности за задржување на хидратацијата на телото.
2. Лекување на кашлицата
Кашлицата може да се ублажи со препарати за кашлица. Антитусици кај сува кашлица, и муколитици кај продуктивна. Лекарите обично не препорачуваат употреба на антибиотици за акутен бронхитис поради тоа што обично е предизвикан од вируси, а не бактерии.
3. Аналгетици и противовоспалителни лекови може да помогнат во ублажувањето на болката и воспалението.
4. Антибиотици се даваат доколку е докажана бактериска инфекција.
5. Бронходилататорите се даваат кај хроничен бронхитис доколку има потреба.
За лицата со хроничен бронхитис откажувањето од пушењето има витално значење. Ова е клучен чекор во управувањето на хроничниот бронхитис поради тоа што пушењето е еден од главните фактори за неговиот развој и влошување на симптомите.
Важно е да се советувате со здравствениот кадар за правилно управување на бронхитисот, особено ако станувате со хроничен бронхитис. Потребните терапии и постапки можат да варираат во зависност од сериозноста на состојбата и одговорот на терапијата на секој поединец.
Превенција од бронхитис
Ефикасната превенција на бронхитис вклучува различни мерки кои го намалуваат ризикот од инфекции на респираторниот систем и се борат против факторите што го поддржуваат неговиот настан. Во следниот текст ќе ги објаснам некои од најважните начини за превенција на бронхитис.
1. Луѓето со хроничен бронхитис треба да бидат вакцинирани против инфекции како грип и пневмококни инфекции, бидејќи тие можат да предизвикаат сериозни компликации.
Има две основни вакцини кои играат важна улога во превенцијата на бронхитисот:
Вакцина против грипот. Редовната вакцинација против грипот е значајна за спречување на инфекции кои можат да предизвикаат бронхитис.
Пневмококна вакцина. Оваа вакцина се препорачува за деца со поголем ризик од пневмококни инфекции, што може да доведат до бронхитис.
2. Хигиена:
Редовно миење на рацете. Одржувањето на добра хигиена со редовно миење на рацете може да помогне во спречување на преносот на вируси и бактерии кои предизвикуваат бронхитис.
Избегнување на контакт со заразени лица. Избегнувањето на блискиот контакт со лица кои имаат респираторни инфекции може да помогне во спречување на ширењето на инфекциите.
3. Избегнување на чад и штетни хемикалии:
Одвикнувањето од пушењето е од големо значење за спречување на хроничниот бронхитис. Избегнување на изложеност на загаден воздух или хемикалии во воздухот може да помогне во одржувањето на здрав респираторен систем.
4. Одржување на здрав начин на живот:
Физичката активност може да го засили имунолошкиот систем и да го подобри општото здравје. Здрава исхрана, храната богата со витамини и минерали може да ја поддржи имуната функција.
Правилната вакцинација, промоција на хигиена и избегнување на пушењето и штетните услови за дишење играат клучна улога во превенцијата на бронхитисот.
Бронхитисот, во своите различни облици – акутен и хроничен, има значаен влијание врз здравјето на респираторниот систем. Кашлицата, зголемената секреција, болката во грлото и другите симптоми можат да влијаат на дневните активности на индивидуите. Правилното разбирање, превенција и третман на бронхитисот имаат големо значење за подобрување на здравјето на пациентите.
Со почитување на овие мерки, можеме да го намалиме ризикот од бронхитис и да го подобриме здравјето на респираторниот систем. Раното препознавање, третман и превенција се од големо значење за подобрување на квалитетот на живот на пациентите.
