Автор: д-р Гојарт Сулејмани
Високиот крвен притисок е честа состојба која влијае на артериите на телото. Тоа се нарекува и хипертензија. Ако имате висок крвен притисок, силата на крвта што ги турка ѕидовите на артеријата е постојано превисока. Срцето мора да работи понапорно за да пумпа крв.
Крвниот притисок се мери во милиметри жива (mm Hg). Општо земено, хипертензијата е кога крвниот притисок повисок од 130/80 милиметри жива (mm Hg).
– Нормален крвен притисок. Крвниот притисок е помал од 120/80 mm Hg.
– Покачен крвен притисок. Горниот број се движи од 120 до 129 mm Hg, а долниот број е под, а не над, 80 mm Hg.
– Фаза 1 хипертензија. Горниот број се движи од 130 до 139 mm Hg или долниот број е помеѓу 80 и 89 mm Hg.
– Фаза 2 хипертензија. Горниот број е 140 mm Hg или поголем или долниот број е 90 mm Hg или поголем.
Крвниот притисок повисок од 180/120 mm Hg се смета за хипертензивен итен случај или хипертенсивна криза.
Причини
Крвниот притисок се одредува според две работи: количината на крв што срцето ја пумпа и колку е тешко крвта да се движи низ артериите. Колку повеќе крв пумпа срцето и колку се потесни артериите, толку е поголем крвниот притисок.
Постојат два главни типа на висок крвен притисок.
Примарна хипертензија, исто така наречена есенцијална хипертензија
За повеќето возрасни лица, не постои препознатлива причина за висок крвен притисок. Овој тип на висок крвен притисок се нарекува примарна хипертензија или есенцијална хипертензија. Има тенденција да се развива постепено во текот на многу години. Натрупувањето наслаги во артериите, наречено атеросклероза, го зголемува ризикот од висок крвен притисок.
Секундарна хипертензија
Овој тип на висок крвен притисок е предизвикан од основна состојба. Има тенденција да се појави ненадејно и да предизвика повисок крвен притисок отколку примарната хипертензија. Состојбите и лековите кои можат да доведат до секундарна хипертензија вклучуваат:
Тумори на надбубрежните жлезди, проблеми со крвните садови присутни при раѓање, наречени и вродени срцеви мани, лекови за кашлица и настинка, некои лекови против болки, апчиња за контрацепција и други лекови,нелегални дроги, како што се кокаин и амфетамини, болест на бубрезите, опструктивна ноќна апнеја, проблеми со тироидната жлезда и друго.
Високиот крвен притисок има многу фактори на ризик, вклучувајќи:
Возраст. Ризикот од висок крвен притисок се зголемува со возраста. До околу 64 години, високиот крвен притисок е почест кај мажите. Жените имаат поголема веројатност да развијат висок крвен притисок по 65-тата година од животот.
Семејна историја. Поголема е веројатноста да развиете висок крвен притисок ако имате родител или брат или сестра со оваа состојба.
Дебелина или прекумерна тежина. Вишокот тежина предизвикува промени во крвните садови, бубрезите и другите делови од телото. Овие промени често го зголемуваат крвниот притисок. Прекумерната тежина или дебелината исто така го зголемуваат ризикот од срцеви заболувања и факторите на ризик, како што е високиот холестерол.
Неактивност. Зголемената тежина го зголемува ризикот од висок крвен притисок. Луѓето кои се неактивни, исто така, имаат тенденција да имаат повисоки отчукувања на срцето.
Употреба на тутун. Пушењето и џвакањето тутун веднаш го зголемуваат крвниот притисок за кратко време. Пушењето тутун ги повредува ѕидовите на крвните садови и го забрзува процесот на стврднување на артериите.
Премногу сол. Многу сол – исто така наречена натриум – во телото може да предизвика телото да задржува течност. Ова го зголемува крвниот притисок.
Ниско ниво на калиум. Калиумот помага во балансирање на количината на сол во клетките на телото. Правилната рамнотежа на калиум е важна за добро здравје на срцето. Ниското ниво на калиум може да се должи на недостаток на калиум во исхраната или одредени здравствени состојби, вклучително и дехидрација.
Пиење премногу алкохол. Употребата на алкохол е поврзана со зголемен крвен притисок, особено кај мажите.
Стрес. Високото ниво на стрес може да доведе до привремено зголемување на крвниот притисок.
Одредени хронични состојби. Заболување на бубрезите, дијабетес и апнеја при спиење се некои од состојбите кои можат да доведат до висок крвен притисок.
Бременост. Понекогаш бременоста предизвикува висок крвен притисок. Високиот крвен притисок е најчест кај возрасните.
Управување со хипертензија
Постојат многу упатства за управување со хипертензија. Се препорачува промена на животниот стил како прв чекор во управувањето хипертензија.
Модификации на животниот стил
Препораките на JNC 7 за намалување на крвниот притисок и намалување на ризикот од кардиоваскуларни болести го вклучуваат следново, со поголеми резултати постигнати кога се комбинираат две или повеќе модификации на животниот стил .
Губење на тежината
Ограничете го внесот на алкохол на не повеќе од 1 oz (30 mL) алкохол дневно за мажи или 0,5 oz (15 mL) алкохол дневно за жени и луѓе со помала тежина
Намалете го внесот на натриум на не повеќе од 100 mmol/ден (2,4 g натриум или 6 g натриум хлорид.
Одржувајте соодветен внес на калиум во исхраната (приближно 90 mmol/ден).
Одржувајте соодветен внес на калциум и магнезиум во исхраната за општо здравје.
Престанете да пушите и намалете го внесот на заситени масти и холестерол во исхраната за целокупното кардиоваскуларно здравје.
Вклучете се во аеробни вежби најмалку 30 минути дневно, во повеќето денови.
Фармаколошка терапија
Ако модификациите на животниот стил се недоволни за да се постигне целта , постојат неколку опции за лекови за лекување и управување со хипертензија. Тиазидни диуретици, инхибитор на ангиотензин-конвертирачки ензим (ACEI)/блокатор на рецептор на ангиотензин (ARB) или блокатор на калциумови канали (CCB) се преферирани агенси од прва линија.
Често, на пациентите им се потребни неколку антихипертензивни агенси за да се постигне соодветна контрола на хипертензија.
Огромните индикации за специфични агенси вклучуваат коморбидитети како што се срцева слабост, исхемична срцева болест, хронична бубрежна болест и дијабетес. Нетолеранција на лекови или контраиндикации исто така може да бидат фактори.
