Ковид-пандемијата произведе една поетска пандемија што почна да им штети на азбуките. Се случува мегаинфлација на поетското, на метафорите, на поетските симболи за творечко преживување преку стихот. Поезијата стана јавно хоби, јавна соба, јавна куќа, без елементарен ред и поредок, вели писателката и поетеса Ирена Павлова де Одорико, добитничка на првата награда на „Охридски поетски бисер“
Ирена Павлова де Одорико, писателка
Со својата песна „За да не би онемел говорот на предците“, писателката Ирена Павлова де Одорико го освои првото место во категоријата македонски автори на шестото издание на меѓународната поетска манифестација „Охридски поетски бисер“, која на 10 јули се одржа во манастирскиот комплекс „Св Недела“, во охридското село Оровник. Македонската писателка, поетеса, романсиерка, новинарка Ирена Павлова де Одорико е авторка на повеќе прозни и поетски дела, а како новинарка работеше во списанија и медиуми во секторот за култура во Македонија. Живее и работи во Венеција, од 2015 г. активно пишува на македонски и на италијански јазик. Нејзини песни се објавувани во македонски и во светски антологии.
Читавте и слушавте поезија на „Охридски поетски бисер“, какви ви се впечатоците од ова меѓународно поетско случување, од контактите со домашните и со странските поети?
– На оваа поетска манифестација дојдов раководена од круцијалниот мотив: имено, за да не би занемел говорот на предците, но и на наследниците, исто така. Слушнав, првенствено, многу невини песни. Песни што девствено и доследно му се верни на коренот, генот, родот. Тоа беше примарната импресија. Таквата висока верност на исконското припаѓање е духовен ’рбетен столб што оди наспроти брановите што го пустошат идентитетот на мојата земја. Поезијата и поетите денес се вистинската лична карта и пасош пред лицето на светот. Организаторите на овој фестивал беа во ретка синхронија со поетското вјерују, кои со натчовечка сила ги премостија чемерните закани на небиднината за сѐ што има префикс: македонско.
Во Венеција живеете од 2015 година, со оглед на пандемијата колку успевате да ги следите случувањата на македонската и на италијанската поетска сцена, што сметате дека е специфично за литературното творештво во кризниов период, а што најмногу ви недостига?
– Живееме во времиња на мистериозната „славна“ пандемија, која го камшикуваше човештвото поради големата предолга дремка на с(о)веста. Човекот нагло се разбуди, во стварноста на еден енигматичен кошмар, осуден на решетки во сопствениот дом. Се соочи со себе, со светот, со пропуштеното, на цивилизациски, колективен и на индивидуален план. Луѓето бараат рецепти за преживување. Поезијата и пишувањето се добар рецепт, но доколку сте роден кулинар за една таква кујна. Едно е да си дадете оддишка во тревожно време, друго е да битисувате поетски. Ковид-пандемијата произведе една поетска пандемија што почна да им штети на азбуките. Следејќи го сето она што се истакнува на книжевен план, се случува мегаинфлација на поетското, на метафорите, на поетските симболи за творечко преживување преку стихот. Поезијата стана јавно хоби, јавна соба, јавна куќа, без елементарен ред и поредок.
Во март неколку ваши песни беа објавени во антологијата „Сништата на жените“ заедно со песни на дваесетина македонски и италијански авторки. Издавач и рецензент е Пиетро Санторо. Како дојде до објавување на оваа антологија?
– Долго е подготвувано нашето познанство. Познанството меѓу мене и италијанската публика. Во 2001 година учествував на Венециското биенале со неколку песни што влегоа и во една светска поетска антологија заедно со Едуардо Сангвинети (лауреат на „Струшките вечери на поезијата“) и многу други светски познати и признаени автори. За италијанските издавачи и критичари, тоа е исклучителен „документ“, практично пасош за директен влез во сите позначајни нивни антологии, книжевни настани. Исто така, сиве овие години објавувам интензивно во италијанските книжевни магазини, сум била поканета на повеќе книжевни настани. Тука ја издвојувам промоцијата на мојот роман „Потстанарка“ (објавен на италијански јазик), кој наиде на огромен успех кај италијанската публика. Беше промовиран во Болоња и во Венеција.
„Пенелопа.нет“ е вашата 10-та книга пред да заминете во Италија, а во 2019 година таму на италијански јазик го објавивте романот „Потстанарка“. Како вашите книги го минуваат досега патот до читателите на двата јазика?
– По „Пенелопа.нет“ објавив повеќе книги за време на моето живеење во Венеција. Пишувам и објавувам редовно на македонски. „Пенелопа во Венеција“, „Емигрантка“ (роман), „Просветлени посвети“ (книга песни), „Марија од Магдала“ (поема), која пред пандемијата ја доби наградата за најдобра поема од дијаспората во Битола, во рамките на Здружението за наука и култура. Овие книги редовно беа промовирани во Македонија, зашто јазикот е мојот вистински дом. Во Италија, промоцијата на „Потстанарка“ беше двојазична, на италијански и на македонски. Тоа е раритет во европски рамки. Патот до публиката, без оглед дали е наша или странска, е многу лесен, доколку ги завиткате ракавите и ги споите мостовите „од овде“ и „од онде“. Преку перото, снагата на мотивот и духот, се разбира. Доколку сфатите дека патот до космополитизмот започнува и се враќа со и кон коренот.
Да потсетиме, „За да не би онемел говорот на предците“, гласи насловот на вашата наградена песна. Ве загрижуваат ли актуелните политички случувања во Македонија и нивната рефлексија врз третманот и заштитата на македонскиот јазик?
– Не е никаква тајна, а и нема потреба да се членува во никаква партија, за да се констатира дека се заканува големото корнење на наследството на предците, па среде една таква акција, Македонија веќе станува една голема „непознаница“ не само за светот туку и за директните наследници. Дали ќе ги спасиме наследството, идентитетот, белиот образ, заканата на заборавот, доколку единствена опција за меморијата на семакедонското биде древниот концепт од колено на колено? Овој пат,тоа ќе биде тешка, да не речам невозможна мисија. Пресечено е главното генеалошко дрво на Македонија. Сѐ повеќе се задушуваме во нихилизмот што ни е принудно сервиран. Народот не го одбра тоа во менито. Горчлив е вкусот на сопствената земја во устата. Преостанува да се помолиме во немилостиво време.
За да не би онемел говорот на предците
Црвен чаршаф перам
На небески извор
Тече млеко
Од дојката на наречницата
Скриена голтарка
Меѓу темни облаци
И се закануваат на Св. Петар грмотевици
Само за да не ми прорече
Судба бистра
Итар младоженец
Со азбука од бројаници
Да го потера коњот
На писмената му љубов
Дарувана од прадедовци
Перам црвен чаршаф
Во река небеска
Правам две узди
За невестински галоп
Да би стигнала до потомците
Пред да си го гризнам јазикот
Да не онеме говорот
На предците
