Анализа на Би-би-си
Зад забраната за голотија или оскудно облекување на црвениот тепих на францускиот филмски фестивал стојат сложен бонтон и богата историја. По повод 78-то издание на Канскиот филмски фестивал, кој годинава се одржува од 13 до 24 мај, Би-би-си го дешифрираше „пристојниот“ кодекс на облекување на еден од најреномираните филмски фестивали
Кога станува збор за светските филмски фестивали, може да се каже дека најригидниот црвен тепих стана уште поригиден. Канскиот филмски фестивал објави дека „од причини поврзани со пристојноста, голотијата е забранета на црвениот тепих, како и во кој било друг дел од фестивалот“, пренесува Би-би-си.
Разголените фустани станаа толку важен дел од црвениот тепих во последниве години, вклучувајќи и во Кан, па се чини дека оваа реакција од организаторите на фестивалот беше неминовна во однос на зачувување на дигнитетот и традицијата што Кан ја негува со децении. Минатата година, на пример, супермоделката Бела Хадид носеше фустан од Сен Лоран, додека со текот на годините ѕвездите како Изабел Ипер, Наоми Кемпбел и Кендал Џенер се одлучија да го променат трендот.
Во време кога има пораст на културниот конзервативизам, овој потег од страна на организаторите се чини дека е во согласност со зголемувањето на почитта кон претераното истакнување и сексистичкиот пристап кон женските тела, во овој случај, во име на „пристојност“.
Но реакциите не беа најпозитивни, особено оние што доаѓаат од страна на модните критичари и таканаречените инфлуенсери. „Не дај боже некој да сервира брадавица“, напиша на Инстаграм еден анонимен профил познат во модните кругови – продолжувајќи, „тивкото враќање на конзервативизмот е сурово и реално“.
„За многумина, модата на фестивалите е речиси исто толку значајна како и самите фестивали. За еден фестивал што го сфаќа своето постоење многу сериозно, ова изгледа зачудувачки“, истакнува друг анонимен моден дизајнер.
За некои, вклучувајќи ја и Роуз Мекгован, таканареченото „слободно облекување“ е за овластување. А многу набљудувачи исто така посочија очигледни двојни стандарди. „Голата кожа е забранета на тепихот, но откако ќе се најдете внатре, таа е токму таму, на екранот. Речиси секогаш таа е женска, се разбира“, напиша „Боринг нот ком“. Да не заборавиме, ова е истиот фестивал што ги одби жените затоа што носеа рамни чевли во 2015 година.
Други аналитичари посочија поширока поента дека Кан е дом на уште едно познато парадоксално правило, кое дефинира што носат жените: забраната за буркини од 2016 година, со која се пропишува дека муслиманките што носат буркини можат да бидат закана за јавниот ред. „Жена што се облекува скромно и ја покрива главата од религиозни причини не е дозволена, а жена во проѕирен фустан се смета и за ’непристојна’. Треба да се облекувате конзервативно, но не премногу конзервативно. Тоа е ситуација во која губите“, напиша Шахед Езајди во „Стилист“.
Но забраната во рамките на овој фестивал не запира само на голотијата туку исто така наложува дека „не се дозволени обемни облеки, особено оние со долг вел, кои ги попречуваат правилниот проток и движењето на гостите и го комплицираат седењето во театарот“. Тоа удира во срцевината на прашањето за што всушност служи црвениот тепих, додава Би-би-си.
Но дали модата автоматски мора да значи и голотија?
Што, или поточно кого, луѓето носат е суштинско прашање уште од времето кога Џоан Риверс првпат го формулираше како такво на црвениот тепих на „Златните глобуси“ во 1994 година. Во поново време црвените теписи се споредуваат со огромни реклами; маркетиншки моменти каде што познатите личности добиваат големи пари за да носат дела од одреден дизајнер, што веројатно го поместува фокусот од филмовите кон модата. Во многу случаи, „Мет гала“ е најекстремниот пример, таа стана платформа за сè подраматични модни спектакли наменети да привлечат што е можно повеќе внимание. Би-би-си поставува навидум филозофско прашање. Дали тоа е добро или лошо?
„Можеби ќе звучам како предавничка, но морав да направам пресврт. Делот со голотијата мислам дека е веројатно и добро правило на Кан“, вели светски познатата актерка Хали Бери.
Но Кан, со текот на времето, веројатно остана малку поинаков. Според еден моден инсајдер, цитиран во „Гардијан“ во 2023 година, „главните американски награди се финансиски посилно поддржани – со хонорари од над 100.000 долари, за реклама на црвениот тепих, па затоа имаат многу поголем притисок“. Спротивно на тоа, „во Кан има помала обврска да се носат одредени брендови од познати креатори“.
Иако Кан треба да се заблагодари за дел од модната слобода, тоа е можеби и дел од проблемот. Францускиот фестивал стана неофицијална модна недела. За многумина, модата што ги освојува блокбастерите сега е речиси исто толку значајна како и самите филмови. За фестивал што го сфаќа својот филм многу сериозно, ова мора да е лошо, смета Би-би-си.
Но, за другите, кои можеби имаат поширок поглед кон уметноста на облекувањето и модата воопшто, тоа не е најзначајната поента. Со оглед на тоа што најавата за забраната беше дадена само еден ден пред фестивалот, а облеките веќе се планираат со месеци, некои коментатори помислија на работниците во модната индустрија.
„Мисли и молитви до сите стилисти“, напиша стилистот Луис Писано на Инстаграм. „Ова е низок удар“, рече Бешовиќ. „Покажува колку не ги почитувате луѓето што присуствуваат на вашиот фестивал, особено стилистите… Не можевте да го направите ова пред два месеца?“
Хали Бери, која самата е позната по својот „слободен стил“ на облекување на црвениот тепих, веќе се соочи со непријатни последици – наводно таа планирала облека што сега не може да ја носи затоа што не кореспондира со новите текови на фестивалот. Сепак, и покрај шокот, американската ѕвезда даде пофалби до организаторите за внесените новини.
Сепак, за некои, забраната што се однесува на волуменот на модното парче има повеќе смисла отколку голотијата. Како што опиша ветеранот од Кан, Писано, во разговор за „Вог бизнис“, во последниве години тепихот е преполн со „инфлуенсери“ што намерно носат „најлудо, најобемно парче гардероба што можат да го најдат… Тие зафаќаат најмногу простор на црвениот тепих“. Ова не е првпат Канскиот филмски фестивал да воведе забрана за да се променат работите. Во 2018 година уметничкиот директор на фестивалот Тиери Фремо го забрани самосликот, изјавувајќи за списанието „Ле филм францис“ дека „на црвениот тепих, тривијалниот аспект и забавувањето предизвикано од нередот што го создаваат овие самослици го нарушуваат квалитетот на црвениот тепих и на фестивалот како целина“.
Па, имајќи го предвид сето ова, се поставува прашањето, дали Кан навистина ќе ја контролира оваа забрана. Иако фестивалот нагласи дека „тимовите за добредојде ќе бидат обврзани да му забранат пристап до црвениот тепих на секој што не ги почитува овие правила“, останува да се види колку рамномерно ќе се спроведува тоа. Бидејќи, и покрај тоа што во минатото беа поставени строги упатства, не секогаш се применуваа демократски добро. Во 1953 година Пабло Пикасо доби посебно ослободување да носи мантил од овча кожа, прекршувајќи го вечерниот кодекс на облекување. Истата година на еден новинар не му беше дадена таква привилегија. Во друга пригода, не беа дадени такви дозволи за Хенри Милер, кој во 1960 година одби да го почитува кодексот и, и покрај тоа што беше член на жирито, беше одбиен за вечерта на отворањето затоа што не носеше пригодна вечерна гардероба.
Фактот дека сите овие информации се од веб-страницата на Канскиот фестивал, навестува дека постои барем одредена гордост во создавањето врева преку кодексот на облекување за кој добро знаат дека малкумина ќе го изберат, а на помалку ќе им биде дозволено да го прекршат.
Шпекулациите одат во насока дека тоа нема да важи за вистинските ѕвезди на тепихот. Моделите и амбасадорите на брендовите што се појавуваат на фотосесијата го прескокнуваат прикажувањето и се кријат назад. Што, да бидеме искрени, е случај со повеќето од нив. Поверојатно е дека неколку инфлуенсери облечени во фустани со големина на автомобили сепак ќе бидат прикажани на црвениот тепих.
Ако историјата ни кажува нешто, тоа е дека оние што не се покоруваат и се извлекуваат ќе бидат љубезно оценети во јавноста. Бидејќи непочитувањето на кодексот на облекување што се смета за драконски, снобовски или патријархален во минатото собрало пофалби за холивудските ѕвезди што, во тој момент, ја сигнализираат својата пристапност. Земете ја Џулија Робертс, која одеше боса во 2016 година, една година откако рамните чевли беа забранети. Тој потег ѝ ја донесе титулата „американска дива“ во „Венити фер“. Потоа, во 2018 година, Кристен Стјуарт ги претстави своите чевли на црвениот тепих, откако претходно за „Холивуд репортер“ изјави: „Ако не ги замолувате мажите да носат штикли и фустан, не можете да ме замолите ни мене“. Дали оние што ќе го прекршат овој кодекс ќе се извлечат со тоа и ќе добијат слични пофалби? Останува да видиме.
