Филмски осврт – „Твин Пикс: Огнот оди со мене“
„Твин Пикс: Огнот оди со мене“ (Twin Peaks: Fire Walk with Me) од 1992 година, наративната почетна точка на култната телевизиска серија „Твин Пикс“, претставува едно од најрадикалните, најхрабрите и најконтроверзни остварувања во филмографијата на Дејвид Линч. Наместо да го продолжи митот на серијата преку нејзината препознатлива ексцентричност и иронична игра со жанровите, Линч свесно го поместува фокусот. „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ е концентрирана, болна и бескомпромисна студија за последните седум дена од животот на Лора Палмер, обликувана како интензивна психолошка и емотивна драма.
Тука исчезнува леснотијата на телевизиската форма. Додека во серијата иронијата функционираше како средство за разоткривање на апсурдите на малограѓанската идиличност, во „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ таа маска е целосно симната. Наместо дистанца и хумор, Линч како гледачи нè соочува со сурова и вознемирувачка визија за светот на Лора Палмер — свет лишен од заштитни филтри и естетска утеха. Атмосферата е згусната до точка на клаустрофобија, изградена преку молкот, ненадејните експлозии на насилство и острите контрасти меѓу навидум мирното секојдневие и надреалната темнина што пулсира под неговата површина.
Филмот пенетрира длабоко во психата на Лора, прикажувајќи ја нејзината борба со злото персонифицирано во ликот на Боб — фигура што функционира и како натприродно присуство и како моќна метафора за траумата, злоупотребата и потиснатата болка. Во извонредната интерпретација на Шерил Ли, Лора е истовремено жртва и свесен сведок на сопственото распаѓање: девојка што ја препознава ужасната вистина, но останува немоќна. Линч ја гради приказната со речиси брутален реализам, претворајќи ја нејзината агонија во интимно, телесно и фундаментално трагично искуство.
Визуелно, „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ функционира како хипнотична симфонија од светлина и сенка. Бледите тонови, неонските отсјаи и фрагментираната монтажа создаваат постојано чувство на дезориентација, во кое границите меѓу сонот и јавето, доброто и злото, реалноста и халуцинацијата се разлеваат и се преклопуваат. Саундтракот на Анџело Бадаламенти е суштински дел од оваа визија: музиката и молкот се користат со прецизна економичност, продлабочувајќи ги меланхолијата и егзистенцијалната анксиозност што го обвиваат филмот.
Сценариото намерно отстапува од класичната наративна структура, нудејќи фрагментиран, кошмарен тек што одбива линеарно толкување. Она што за дел од публиката може да изгледа како конфузија, за Линч претставува доследен обид да се доловат сложеноста и ирационалноста на човечката психа. „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ не изискува да биде објаснет — тој инсистира да биде доживеан.
Иако Квентин Тарантино во неговите филмолошки писанија отворено го смета филмот за лош и неуспешен, времето јасно укажува на токму спротивен процес: сè поголем број филмски ентузијасти, теоретичари, па и сериозни филмски дејци денес го гледаат и го сфаќаат „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ како суштинско и клучно дело во корпусот на Линч, но и како едно од најхрабрите соочувања со темите на траума и злоупотреба во американскиот филм од деведесеттите години од минатиот век.
Ова е филм што ги надминува жанровските рамки на трилерот и криминалната мистерија, претворајќи го злосторството во личен, духовен и есенцијален филозофски чин. Трагедијата на Лора Палмер станува огледало во кое се рефлектираат најмрачните аспекти на човечкото искуство — сведоштво за изгубените души што егзистираат зад привидната нормалност на секојдневието и зад молкот што ја прикрива нивната болка.
При својата премиера на Канскиот фестивал во 1992 година, „Твин Пикс: Огнот оди со мене“ беше пречекан со жестоки критики и отворено негодување. Но времето се покажа како негов најсилен сојузник. Денес филмот се толкува како едно од најискрените и најнепопустливи дела на Дејвид Линч — остварување што со редок авторски интегритет се соочува со траумата, злоупотребата и психолошкиот мрак. Ова не е филм што нуди комфор или утеха; неговата трајна вредност лежи токму во подготвеноста, без компромис, да нè соочи со темнината што упорно се обидуваме да ја прикриеме со молк.
Јане Алтипармаков
