Замислете да зачекорите во свет во кој реалноста се распаѓа како избледена слика. „Клуб нула“ ве вовлекува во вител од нејаснотии и размислувања, водејќи ве низ лавиринтот од симулакри и лишувања. Филмот, маестрално режиран од Џесика Хауснер, се одвива во средина во која нормалноста е само илузија
Рецензија
Модерните трендови се сѐ поприсутен дел од современото живеење. Тие од ден на ден сѐ подлабоко навлегуваат во сите пори од животот. Сѐ поголемотоo присуство на технологијата и на социјалните мрежи ја прави оваа појава речиси неизбежен дел од нашето постоење. Трендовите се тука за да бидат следени, а преку нив многумина наоѓаат начин да се поврзат со одредена група за да се социјализираат и да постигнат припадност во општеството. Но дали сите трендови се добри и влијаат во позитивна насока? Сведоци сме дека покрај позитивните трендови, во последно време е присутна и деструктивната тенденција, во најголема мера кај младите луѓе. Тие се најнасочени кон овој вид комуникација, па така и стануваат најподложни на најразлични влијанија, меѓу кои, за жал, голем број се и од разнебитувачка природа.
За еден таков опасен експеримент, австриската режисерка Џесика Хауснер ни раскажува во нејзиниот најнов филм насловен „Клуб нула“. Новиот филм на Хауснер е интензивен влез во нејзиното истражување на идеите, фантазијата што ја надминува реалноста до степен до кој самата реалност е доведена во прашање.
Замислете да зачекорите во свет во кој реалноста се распаѓа како избледена слика. „Клуб нула“ ве вовлекува во вител од нејаснотии и размислувања, водејќи ве низ лавиринтот од симулакри и лишувања. Филмот, маестрално режиран од Џесика Хауснер, се одвива во средина во која нормалноста е само илузија.
Дејството на филмот се одвива во училиште за посебни деца. Училиштето е скапо, а некои од родителите се многу вклучени во она што се случува таму, додека други очигледно само ги отфрлаат своите деца затоа што се премногу зафатени со сопствениот живот за да се справат со дете со високи потреби. Училишната униформа е крајно чудна – жолти маици и светли шорцеви, светлосини чорапи до колена, бели патики. На сцената се појавува нова учителка, госпоѓица Новак (Миа Васиковска), чија специјалност е исхраната. Таа има развиено програма наречена „свесно јадење“ и ја краси израз на вистински фанатик. Таа зборува со одмерени тонови, а неколкуте студенти, седнати во круг, веднаш се вовлекуваат во нејзината орбита. Кога ги прашува зошто одат на час, одговорите се различни. Еден студент сака да ја спаси планетата. Друг сака да ги намали телесните масти. Трет, пак, сака да се оттргне од консумеризмот. Основната снимка од училницата, нејзините ѕидови со дрвени облоги и модерниот мебел од средината на векот, е статична, речиси како да е од безбедносна камера во аголот на таванот. Кога децата одат околу кругот споделувајќи ги своите мисли, тоа е снимено во континуирано понекогаш вртоглаво чувство на мантра. Сите деца се чини дека се во дисоцирана мртва состојба. Можеби тоа ги остава ранливи и со тоа тие се лесен плен на мајсторот за манипулации.
Девизата на госпоѓица Новак е дека секој треба да јаде помалку. Начинот да го постигнете тоа е со длабоко медитативно дишење пред секој залак и намалување на количеството што го јадете. Госпоѓица Новак вели: „Колку побавно јадете, толку помалку храна ќе ви треба“. Некои од децата се спротивставуваат, но повеќето подлегнуваат на нејзината програма, речиси како да се под магија. Тие се чувствуваат елитно, се чувствуваат посебно. Тие лебдат низ училишните ходници зрачејќи со супериорност на другите. Тоа е модификација на однесувањето, силна манипулација и заведување.
Госпоѓица Новак се служи со сите трикови на лидери на култ. Таа создава менталитет „ние наспроти нив“, одвојувајќи ги децата од нивните врсници и, што е уште позагрижувачки, од нивните родители. Родителите, се разбира, се вознемирени кога нивните деца ќе престанат да јадат, но госпоѓица Новак ги уверува учениците дека нивните родители се заробени во „старите верувања“ и не може да се очекува да ги разберат. „Се чини дека твоите родители не ве гледаат онакви какви што навистина сте“. Таа одржува сесии за самоисповед, каде што трауматизираните студенти признаваат дека мамеле и имале оброци.
Која е крајната цел на овој социјален експеримент на госпоѓицата Новак? Таа преминува повеќе линии во заменување на родителските единици, како и обесхрабрување на каква било интимност меѓу учениците.
Таа мора да биде единствениот фокус на децата, вовлекувајќи ги сѐ подлабоко во вителот на нејзините убедувања. Една девојка се соочува со нејзините преплашени родители и нејзиниот одговор е полн со она што експертот за перење мозок ѝ наредил да го каже. „Со тоа му се закануваме на капиталистичкиот систем. Ова ќе биде политички експлозив“. Нејзината идеологија е толку непробојна што е силна и стамена како бруталистичка архитектура. Секој што се обидел да му го докаже спротивното на некој фанатик, да му отвори дупки во идеологијата на „верникот“, ја знае беспомошноста на својот обид.
Хауснер во „Клуб нула“ ја истражува нашата човечка потреба за поврзување. Потребата да се најде заедница во збунувачкиот свет преку заеднички систем на верување (без разлика колку е ирационален или потенцијално деструктивен). Семејната единица се распаѓа. Така идеологијата го заменува она што некогаш беше царство на религијата. Денешното групно размислување и усогласувањето со „племето“ (кое можеби постои само во сајбер-светот) е еден од начините да не се чувствувате сами и да се гледате себеси како слуги за повисока цел, да имате прифаќање и смисла во животот. Се разбира, ова може да биде манипулирано. Начинот на кој Новак владее и манипулира со младите ученици е еквивалентен на тоталитаристички режим во кој никој нема право на свое мислење, а тој што ќе се обиде да го има, ќе биде брутално казнет.
Темата на храната станува моќен симбол и алегорија што ги претставува не само физичките потреби туку и нашите најдлабоки грижи и несигурности. Преку низа вознемирувачки и надреални сцени, филмот нѐ принудува да се соочиме со нашите најмрачни стравови и најдлабоки желби. Завршницата, со својата евокативна слика на студенти изгубени во празнината на непознатото, го остава гледачот со повеќе прашања отколку одговори. Што е вистина, а што е само илузија? И, пред сè, што навистина значи да се биде слободен? На крајот на краиштата, „Клуб нула“ е фасцинантно патување во срцето на човечкиот мрак, искуство што ве плени и носи во свет без време или простор.
„Клуб нула“ има што да раскаже, да поттикне на размислување, дури и некого да навреди. Особено оние што догматски веруваат во сите влијанија што ни се сервираат како аксиоми и за кои нема простор за дискусија. Опасноста од овие појави може да достигне фатално ниво.
