Анимираните филмови не се само за деца. Анимацијата доаѓа во многу жанрови, од семејни до комедија, од акција до хорор. Сепак, најдобрите анимирани филмови не се само одлични филмови туку и уметнички дела. Без разлика дали станува збор за стопмоушн, цртан филм или целосно компјутерски изведени анимации, најдобрите анимирани филмови на сите времиња го воведуваат гледачот во нови имагинативни светови. Оваа листа ги содржи и најдобрите анимирани семејни филмови и оние за постарата публика. Затоа, имајте предвид дека не сите од овие филмови се соодветни за деца. Сепак, сите овие филмови нудат одлично раскажување приказни, прекрасни визуелни ефекти и презентација на најдобрата анимација.
Анимацијата постои барем од крајот на 1800-тите. Иако кратките анимирани филмови се основен дел од жанрот, на оваа листа се вклучени само долгометражни филмови. Имено, првиот долгометражен анимиран филм беше „Снежана и седумте џуџиња“ од 1937 година.
Во оваа листа се вклучени изданија од студија како „Дизни“, „Студио Гибли“ и „Пиксар“, но и од некои независни продукции. Иако двата анимирани филма со најголема заработка, „Кралот лав“ (2019) и „Замрзнатото кралство II“, не се појавуваат на оваа листа, многу од следниве доживеале голем успех, и критички и комерцијално. Оваа листа исто така вклучува многу видови анимација, вклучувајќи стопмоушн, традиционална анимација и компјутерска анимација.
Премногу е тешко и неблагодарно да се прави една ваква листа во која би партиципирале само десет филма, но, за жал, нема простор за некои спектакуларни изданија како што се на пример „Шрек“, „Принцот од Египет“, „Анастасија“ и „Кој го намести Зајакот Роџер “, па „Кинонома“ се одлучи за следните десет изданија:
1. Однесени од духот (2001)
По сценарио и режија од Хајао Мијазаки, „Однесени од духот“ е фантастичен филм од „Студио Гибли“. Филмот ја следи приказната за десетгодишното девојче Чихиро, кое е заробено во духовниот свет и мора да ги спаси своите родители од злобната вештерка Јубаба.
За време на преселбата на неговото семејство во предградието, десетгодишното девојче талка во свет управуван од богови, вештерки и духови, каде што луѓето се претвораат во ѕверови.
Овој филм го држеше рекордот за филм со најголема заработка во Јапонија и речиси дваесет години беше првиот и досега единствен анимиран филм на англиски јазик што ја освои наградата „оскар“ за најдобар анимиран филм. „Волт Дизни продакшн“ го дистрибуира филмот во Северна Америка по налог на Џон Ласетер, а во англиската синхронизација на филмот се појавуваат Дејви Чејс, Мајкл Чиклис, Тара Стронг, Сузан Иган и Џон Раценбергер.
„Однесени од духот“ сѐ уште е актуелен хит и водечки филм на безброј топ листи за анимирани филмови. Овој филм исто така е најдобро рангиран на филмската платформа „Имдб“ од сите анимирани филмови и се наоѓа на 31-то место.
2. Гробот на светулките (1988)
„Гробот на светулките“ е еден од најмрачните филмови од „Студио Гибли“. Режисер е Исао Такахата, а филмот следи две деца што се борат да ги преживеат ужасите на војната во Јапонија во 1940-тите.
„Гробот на светулките“ не е филм за деца и е многу тажен филм. Сепак, филмот првично беше прикажан како двоен филм со многу полесниот „Мојот сосед Тоторо“. Тоа е единствениот филм на „Студио Гибли“ пред „Од горе на попивскиот рид“ во 2011 година, за кој „Дизни“ никогаш немал права за дистрибуција во Северна Америка. Познатиот филмски критичар Роџер Еберт рече дека тоа е „емоционално искуство толку моќно што наметнува преиспитување на анимацијата“.
Оваа рачно исцртана трагична анимирана драма се наоѓа на 37-то место на вечната листа на „Имдб“, веднаш зад „Однесени од духот“.
3. Фантазија (1940)
„Фантазија“ е веројатно најексперименталниот филм што некогаш го објавил „Дизни“. Наместо еден единствен заплет, филмот содржи осум дела класична музика диригирана од Леополд Стоковски и интерпретирана од аниматорите на „Дизни“. Секое дело не содржи дијалог, но е придружено од Филаделфискиот оркестар.
Филмот е најзапаметен по својата верзија на „Чиракот на волшебникот“ од Пол Дукас, во која се прикажани метлите и Мики Маус. Сепак, многу од другите дела се многу помалку наративни. „Фантазија“ има рејтинг од 95 проценти на платформата „Ротен томатос“, но исто така предизвика контроверзии. Додека раните контроверзии вклучуваа тужба за плагијат и гнев поради научните прикази на раѓањето на универзумот, подоцнежните критики беа насочени кон расизмот. Волт Дизни лично го надгледуваше отстранувањето на расно нечувствителен лик на кентаур во 1960-тите за филмот да биде повторно прикажан. Од крајот на 1960-тите, изменетата верзија е единствената што е објавена. „Дизни“ го наследи „Фантазија“ со продолжението „Фантазија 2000“. Сепак, не успева да ја долови експерименталната природа на оригиналот.
4. Фантастична планета (1973)
„Фантастична планета“ беше нашиот избор за рубриката „Ретрокино“ во ова издание на „Кинонома“. Станува збор за анимиран филм што се занимава со сериозни теми во општеството, историјата и цивилизациите, збогатен со научна фантастика. Филмот е алегорија за луѓето што живеат на чудна планета преполна со џиновски хуманоидни вонземјани. Филмот е експериментален во својата анимација и раскажување приказни.
„Фантастична планета“ ја освои специјалната награда на Канскиот филмски фестивал во 1973 година и е еден од највисоко почитуваните филмови воопшто. Тој е првиот анимиран филм што доби рејтинг за родителски надзор во САД и е најкраткиот филм на оваа листа со времетраење од само 71 минута.
5. Паприка (2006)
Заснован на истоимениот роман, „Паприка“ е анимиран јапонски психолошки трилер со рејтинг „Р“. „Паприка“ беше последниот филм режиран од познатиот режисер на аниме Сатоши Кон. Филмот го следи детективот на соништата по трагата на терорист што краде уред што може да влијае на соништата на луѓето.
Филмот премиерно беше прикажан на Венецискиот филмски фестивал. Многумина го наведоа „Паприка“ како можно влијание за „Почеток“ бидејќи филмовите делат многу елементи на заплетот. Сепак, Кристофер Нолан не ги поддржа таквите тврдења. Филмот е многу креативен и еден од најдобро визуелно стимулирачките филмови.
6. Персеполис (2007)
Врз основа на истоимениот графички мемоар, „Персеполис“ е биографска драма за животот на писателката и корежисерка Марџан Сатрапи по иранската револуција. Филмот е познат по својот претежно црно-бел стил, кој е верен на корените на графичкиот роман.
Филмот премиерно беше прикажан на Канскиот филмски фестивал, каде што ја освои наградата на жирито. Исто така беше номиниран за најдобар анимиран филм на наградите „оскар“.
7. Рататуј (2007)
Овој филм докажува дека секој може да биде готвач, па дури и стаорец што сонува за тоа. Режисер на оваа анимирана сатирична авантура е Бред Берд, а во него глуми Патон Освалт. Иако многу филмови од „Пиксар“ можеа да го заземат ова место, „Рататуј“ нуди длабоки емоции и прекрасни визуелни елементи по кои е познато студиото.
„Рататуј“ ја освои наградата „оскар“ за најдобар анимиран филм и беше номиниран за уште четири други. Тринаесет години по објавувањето, тој инспирираше неовластен фан-мјузикл воден од социјалните медиуми, што доведе до виртуелен концерт што собра над 1,9 милион долари во корист на Фондот за актери за време на пандемијата на ковид-19. „Рататуј“ е споменуван во многу други филмови и ТВ-емисии, вклучувајќи ја и пародијата наречена „Ракакуни“ во филмот „Сè насекаде одеднаш“.
8. Железниот џин (1999)
„Железниот џин“ е анимиран научнофантастичен филм и режисерско деби на Бред Берд, кој потоа режираше филмови како „Неверојатните“. Филмот следи едно осамено дете, кое склучува неочекувано пријателство со џиновски вонземски робот во Мејн во 1950-тите. Филмот ги прикажува гласовните таленти на Џенифер Анистон, Хари Коник Џуниор и Вин Дизел како робот.
Филмот има некои значајни инспирации и дизајнерски избори. „Железниот џин“ е базиран на „Железниот човек“ на Тед Хјуз од 1968 година, кој тој го напишал за своите деца по смртта на нивната мајка Силвија Плат. Филмот, исто така, содржи музика од Чешката филхармонија, а стилот е инспириран од уметноста на Норман Роквел, Едвард Хопер и Н.Ц. Вајет. Сепак, целиот филм е длабоко трогателен и има силна порака против оружјето.
9. Кошмар пред Божиќ (1993)
Режиран од Хенри Селик и продуциран од еден од најголемите мајстори на анимираните филмови, Тим Бартон, „Кошмар пред Божиќ“ е класик и за празникот Ноќта на вештерките. Анимираниот филм со стопмоушн го следи Џек Скелингтон, кралот на градот на Ноќта на вештерките, додека се обидува да го искористи Божиќ како дел од кризата на средните години.
Мјузиклот содржи музика од Дени Елфман и гласовните таленти на Крис Сарандон, Кетрин О’Хара и Пол Рубенс. Филмот е базиран на песна што Бартон ја напишал додека работел како аниматор на Дизни во 1980-тите. „Кошмар пред Божиќ“ има посветен култен следбеник. Тој беше повод за многу концерти, стрипови, видеоигри, играчки, поткасти, па дури и производство на играчки за забавен парк во Дизниленд, куќата со духови во „Дизниленд“ и „Токио Дизниленд“.
10. Приказна за играчките (1995)
„Приказна за играчките“ е првиот долгометражен филм направен од студиото „Пиксар“ и првиот целосно компјутерски анимиран долгометражен филм. Еден од најдобрите филмови од 1990-тите, „Приказна за играчките“ следи група разумни играчки откако новата играчка астронаут, Баз, го симнува од тронот каубојот Вуди од омилената играчка на нивниот сопственик. Филмот содржи гласовни изведби од Тим Ален и Том Хенкс, а е режиран од Џон Ласетер.
Филмот доби дури три сосема успешни продолженија, а „Приказна за играчките 5“е во подготовка. Оригиналната трилогија е особено добро ценета. Оригиналните „Приказна за играчките“ и „Приказна за играчките 2“ моментално имаат оценка од 100 проценти на „Ротен томатос“, а „Приказна за играчките 3“ има оценка од 98 проценти.