Рецензија
Серијата „Белиот лотос“, која својата премиера ја имаше во 2021 година, постави нови, повисоки стандарди кога станува збор за телевизиските шоуа. Снимена, напишана и режирана од страна на режисерот Мајк Вајт, оваа серија е многу повеќе од обична телевизиска фантазија за одмор. Тоа е сурово, сугестивно сатирично огледало кон современите привилегии, моќта, богатството и празнината, кои може да ги остави зад себе.
Мајк Вајт уште од својот почеток го покажа интересот за комбинација од комедија и човечки драми: филмовите како „Чак и Бак“ (2000) му донесоа независна критичка слава, а сценаријата за филмови како „Школа за рок“ (2003) ја покажаа неговата широка палета како сценарист.
Во тој контекст, „Белиот лотос“ се појави како природен „следен чекор“ – серија каде што луксузната рамка (одмор, егзотична локација, богаташи) служи како сцена за теми што се далеку од одмор (бар за главните протагонисти): морална одговорност, нееднаквост, културен импакт, празнина што не се покрива со џакузи и коктели.
Од самиот почеток, продукцискиот залог и амбицијата беа нагласени: серијата ја покажа визијата на режисерот Вајт, која ги комбинира визуелната убавина, темната сатирична насоченост и карактери што не се само забавни туку се и симболични. Во првата сезона, продукцијата доби одлични критики и ја постави серијата меѓу најзначајните ТВ-дебија во жанрот.
Наградите што следуваа ја потврдија таа успешност: „Белиот лотос“ до денес има дури 49 победи и 147 номинации на разни награди („Еми“, „Златен глобус“, избор на критиката итн.).
Првата сезона, на пример, освои десетина награди „Еми“, меѓу кои: најдобра ограничена или антологиска серија, најдобро сценарио и најдобра режија, како и награди за споредна машка и женска улога.
Втората сезона отиде погоре на скалилото: освои „Златен глобус“ за најдобра ограничена или антологиска серија.
Со ваква репутација и наградуваност, серијата влезе во својата трета сезона со висок концептуален залог: не само да ја повтори формулата на одмор што тргнува наопаку туку да ја редефинира – да го направи одморот сцена за порадикални теми, за длабоко преиспитување, за неизбежно конфронтирање.
Првата сезона – совршен баланс меѓу комедија и тешка драма
Првата сезона нуди директна, концентрирана сатирична анализа: богаташи на одмор, каде што секој збор, секоја сцена под површината кријат големи разлики – класна, расна, економска. Локалното население тука е како контраст, но и како (не)видлив фактор во играта. Рамката е јасна: „рај“ што нурка во ирационалност, конфликти, загуба. Таа сезона постигна високи оцени поради остриот тон, скапоцениот визуелен израз и балансот помеѓу комедијата и драмата.
Со кратки зборови, првата сезона ја постави формулата – луксуз, одмор, морална криза – и ја искористи таа формула како база за нејзиното понатамошно развивање.
Втората сезона – лични слабости, скриени агресии и визуелна луксузна средина што одзема здив
Втората сезона го промени амбиентот, префрлајќи се во Европа и давајќи поголем простор на теми како желба, привлечност, преиспитување на идентитетот и табуата. Покрај тоа што го задржа сатиричниот потпис, тој дел донесе нова температура – помалку класна критика од првата, повеќе лични слабости, скриени агресии и визуелна луксузна средина што одзема здив.
Во оваа фаза, серијата ја проширува својата игра: не само што ги осветлува богатите гости и персоналот туку навлегува во интимни, понекогаш неудобни простори на односите и желбите. Таа сезона ја збогати формулата, но според некои критичари – ја намали сатиричната убедливост.
Третата сезона разработува теми како смрт, духовност, празнина, моќ, богатство
Во третата сезона, режисерот Вајт ја сместува акцијата во Тајланд (островот Ко Самуи, Бангкок) – егзотична, визуелно богата средина, која сама по себе создава очекување за одмор. Но тој ја користи таа средина како замка за многу повеќе пресврти.
Средината е голем дел од приказната: луксузен комплекс, атмосфера на релаксација, далечина од секојдневието – но под површината се кријат теми како смрт, духовност, празнина, моќ, богатство, кои се преплетуваат меѓу себе создавајќи сложена и интригантна приказна.
Вајт самиот нагласил дека во третата сезона од „Белиот лотос“ смртта и источната религија ќе бидат водечките мотиви.
Теми и ритам
Оваа сезона се карактеризира со побавно темпо од претходните две. Акцијата од претходните сезони овде е заменета со себенабљудување на главните протагонисти. Некои критичари ќе речат дека тоа можеби е нејзина главна слабост, но всушност е дел од намерата да се создаде чувство на несигурност и минливост, на закана, на постепено растење на тензијата.
Тематски, серијата се занимава со контрастот, богатство против духовноста, привилегија против одговорност, национален/интернационален контекст, културен туризам и локално население. Притоа се поставува прашањето: што ако одморот всушност е бегство од одговорноста, а не спас?
Ликови и изведби
Првите две сезони несомнено ги обележаа ликовите на Тања Мекквоид (играна од извонредната Џенифер Кулиџ), богата наследничка опседната со животот, во однос кон смртта на мајка ѝ, која своите трауми од првата сезона ги пренесува и во втората. Нејзините очекувања за нов одмор завршуваат со истите очекувања, водени од старите мани и недостатоци.
Армонд (игран од Мареј Бартлет) – менаџер на хотелот „Белиот лотос“, кој на почетокот изгледа како строг професионалец, но ја носи сопствената темнина: зависност, незадоволство, растечки стрес од разните ситуации што ги предизвикуваат гостите.
Никол Мозбахер (играна од Кони Брајтон) – високорангирана бизнисменка, жена со успешна кариера, но зачудена од динамиката внатре во нејзиното семејство: сопругот и децата се дистанцирани. Таа ја става на виделина дилемата дали материјалното успева да ја покрие емоционалната празнина.
Рејчел Патон (играна од Александра Дадарио) – нова сопруга, новинарка што го започнува својот брачен одмор со идеализам и очекувања, но се судира со реалноста: богатството, сопруговиот статус и непријатноста да се вклопи во оваа фантазија.
Меѓу ликовите од првата сезона што се вредни за споменување, секако е и ликот на Оливија (младата разгалена ќерка на семејството Мозбахер, играна од извонредната Сидни Свини).
Во втората сезона, покрај Тања Мекквоид, тука е и нејзиниот нов сопруг, Грег Хант (Џон Грис), кој има скриени мотиви, конфликт меѓу одржување на статусот и лични амбиции.
Берт ди Гасо (Мареј Абрахам) – патријархот што ја води својата фамилија на луксузен одмор, носејќи во себе генерацискиот товар на моќ.
За разлика од овие ликови, во третата сезона може да се каже дека режисерот Вајт оформил нов и сосема различен ансамбл: семејство Ретлиф, млада двојка (Рик и Челси), три пријателки (Џеклин, Кејт, Лери) и редица сопственици, персонал, духовници. Сите тие носат слој по слој карактери – но не сите се „симпатични“; тоа е и дел од играта. Секој од овие карактери привлекува сѐ помалку емпатија кај гледачите.
Изведбите се солидни, визуелното и атмосферското чувство, според критичарот Роберт Еберт, во оваа сезона на „Белиот лотос“ се меѓу најдобро изведените визуелни адаптации на ТВ-екраните последниве години.
Силни и слаби страни на серијата
Визуелниот аспект: Тајландската локација е употребена не само како декорација туку како карактер. Прекрасните кадри се контрастираат со човечките слабости.
Тематската длабочина: Притоа социјалната сатирa не исчезнува, туку се трансформира – богаташите не само што изгледаат глупаво, туку богатството станува начин за самоафирмација, луксузот се покажува како затвор.
Ахроматичниот тон: Оваа сезона е помрачна, постојано на работ на неудобноста, што може да биде освежувачки за гледачите што очекуваат само сатирична комедија.
Повеќе критики упатуваат на тоа дека темпото е преслабо, дека некои наративни линии се растегнати, дека сатиричната ироничност од првите сезони не е толку остра.
Финалето доби критики дека е најмалку задоволително во однос на претходните две сезони, некои ликови остануваат недоволно развиени, а решенијата недоволно убедливи.
Одредени критичари ја оценија третата сезона како прекумерно амбициозна. Повеќе е можност отколку исполнување.
Заклучок
„Белиот лотос“ ја достигна својата трета фаза – визуелно гломазна, тематски обемна, но истовремено и повеќе дискутабилна. За оние што ги сакаа острата сатирa и побрзиот ритам од првите сезони, ова трето продолжение може да го почувствуваат како недоволно. Севкупно, како и првите две, и оваа трета сезона го оправдува своето постоење, особено ако досега сте го следеле развојот на серијата. Но не очекувајте чиста сатирична забава, ова е поголема игра со обликот, темата и формата.
