Фото: Огранок на Националниот сојуз на новинари (БНУЈ)

Интелектуалците се пототалитарни по поглед од обичните луѓе. Во целост, англиската интелигенција му се спротивстави на Хитлер, но само по цена да го прифати Сталин. Повеќето од нив се совршено подготвени за диктаторски методи, тајна полиција, систематско фалсификување на историјата итн. сѐ додека чувствуваат дека се на „наша“ страна

Џорџ Орвел објаснува во едно писмо од 1944 година зошто ќе ја пишува „1984“

Повеќето од значајните писатели на дваесеттиот век – т.е. писатели на книги, есеи, репортажи – се чини дека, буквално, напишале многу писма. Понекогаш нивната кореспонденција ја одразува и обликува нивната „вистинска“ писмена работа; понекогаш се појавува собрано во самата книга. И двете важат во случајот со Џорџ Орвел, том од чии писма, уредени од Питер Дејвисон, излезе минатата година. Во него ја наоѓаме оваа порака, исто така целосно објавена во „Дејли бист “, испратена во 1944 година до некојси Ноел Вилмет, кој прашал „дали тоталитаризмот, обожавање на водачи итн., навистина е во нагорна линија“ со оглед „дека очигледно не растат во Англија и САД“:
„Морам да кажам дека верувам, или се плашам, дека земајќи го светот како целина, овие работи се зголемуваат. Хитлер, без сомнение, наскоро ќе исчезне, но само за сметка на зајакнувањето на (а) Сталин, (б) на англо-американските милионери и (в) секакви мали фирери од типот на Де Гол. Сите национални движења насекаде, дури и оние што потекнуваат од отпорот кон германската доминација, се чини дека земаат недемократски форми, се групираат околу некој натчовечки фирер (Хитлер, Сталин, Салазар, Франко, Ганди, Де Валера се различни примери) и да ја усвои теоријата дека целта ги оправдува средствата. Секаде светското движење се чини дека е во насока на централизирани економии што може да се натераат да ’работат‘ во економска смисла, но кои не се демократски организирани и кои имаат тенденција да воспостават систем на касти. Со ова одат ужасите на емотивниот национализам и тенденцијата да не се верува во постоењето на објективната вистина бидејќи сите факти мора да се вклопат со зборовите и пророштвата на некој непогрешлив фирер. Веќе историјата во извесна смисла престанала да постои, т.е. не постои такво нешто како историја на нашите времиња што би можело да биде универзално прифатено, а егзактните науки се загрозени штом воената неопходност престане да ги држи луѓето во чекор. Хитлер може да каже дека Евреите ја започнале војната, а ако преживее тоа ќе стане официјална историја. Не може да каже дека два и два се пет, затоа што за целите на, да речеме, балистиката треба да направат четири. Но ако дојде судбината на светот од кој се плашам, свет на две или три големи супердржави што не можат да се освојат една со друга, две и две би можеле да станат пет, ако тоа го посака фирерот. Тоа, колку што можам да видам, е насоката во која всушност се движиме, иако, се разбира, процесот е реверзибилен.

За компаративниот имунитет на Британија и САД. Без оглед на пацифистите итн. може да се каже, сè уште не сме се тоталитаризирале и ова е многу надежен симптом. Многу длабоко верувам, како што објаснив во мојата книга ’Лавот и еднорогот‘, во англискиот народ и во неговиот капацитет да ја централизира својата економија без да ја уништи слободата притоа. Но мора да се запамети дека Британија и САД не биле навистина испробани, не знаеле пораз или тешко страдање, а има и некои лоши симптоми за да се балансираат добрите. За почеток, постои општата рамнодушност кон распаѓањето на демократијата. Дали сфаќате, на пример, дека никој во Англија под 26 години сега нема глас и дека, колку што може да се види, големата маса на луѓе на таа возраст не се грижи за ова? Второ, тука е фактот дека интелектуалците се пототалитарни по поглед од обичните луѓе. Во целост, англиската интелигенција му се спротивстави на Хитлер, но само по цена да го прифати Сталин. Повеќето од нив се совршено подготвени за диктаторски методи, тајна полиција, систематско фалсификување на историјата итн. сѐ додека чувствуваат дека се на ’наша‘ страна. Навистина, изјавата дека немаме фашистичко движење во Англија во голема мера значи дека младите, во овој момент, го бараат својот фирер на друго место. Човек не може да биде сигурен дека тоа нема да се промени, ниту може да биде сигурен дека обичните луѓе нема да размислуваат десет години оттука како што мислат сега интелектуалците. Се надевам дека нема, дури верувам дека нема, но ако е така, тоа ќе биде по цена на борба. Ако некој едноставно прокламира дека сè е за најдобро и не укаже на злобните симптоми, тој само помага да се приближи тоталитаризмот.

Прашуваш и, ако мислам дека светската тенденција е кон фашизам, зошто ја поддржувам војната. Тоа е избор на зла – мислам дека речиси секоја војна е тоа. Доволно го познавам британскиот империјализам за да не го сакам, но би го поддржал против нацизмот или јапонскиот империјализам, како помалото зло. Слично на тоа, би го поддржал СССР против Германија, бидејќи мислам дека СССР не може целосно да избега од своето минато и ги задржува доволно оригиналните идеи на револуцијата за да го направи феномен понадежен од нацистичка Германија. Мислам, и мислев уште од почетокот на војната, во 1936 година или оттаму, дека нашата кауза е подобра, но мораме да продолжиме да ја правиме подобра, што вклучува постојана критика.
Со почит,
Џ. Орвел“
Три години подоцна, Орвел ќе ја напише „1984 “. Две години потоа, таа ќе биде објавена и ќе продолжи со генерациското внимание како можеби најелоквентната измислена изјава против светот сведена на супердржави, заситен со „емоционален национализам“, кој се согласува со „диктаторски методи, тајната полиција и систематското фалсификување на историјата“ и пробиени со подготвеноста да „не веруваат во постоењето на објективната вистина бидејќи сите факти треба да се вклопат со зборовите и пророштвата на некој непогрешлив фирер“.