Брисел треба да усвои пристап по фази за енергетските санкции врз Русија. Тоа би имало поголем ефект отколку избрзано ембарго и ќе помогне да се зачува европското единство, сметаат Чинција Бјанко, Џонатан Хакенбројх, Филип Медуниќ и Павел Зерка за ЕЦФР
Ќе може ли Стариот Континент следната зима да ја дочека без руски гас?
Дебатата за тоа дали Европејците треба да престанат да купуваат енергија од Русија како одговор на конфликтот со Украина во голема мера се фокусира на изводливоста и трошоците. Неколку економисти тврдат дека Европската Унија (ЕУ) има шанси да се откаже од руската нафта и јаглен, па дури и да ја преживее следната зима без рускиот гас. Поради стратегиските грешки на ЕУ со минатите енергетски политики, итно и сеопфатно ембарго би имало висока економска цена. Тоа ќе бара огромен напор за да се обезбедат алтернативни извори на енергија, да се инвестира во енергетската инфраструктура и да се ограничи домашната потрошувачка преку делумно исклучување на индустријата, па дури и тоа можеби нема да биде доволно. Економскиот трошок би можел на крајот да биде поголем од очекуваното. Германија и другите земји можеби ќе треба дополнително да го намалат индустриското производство, бидејќи ЕУ ќе се обиде да ги снабди сите членки со доволно енергија. Сепак, дебатата треба повеќе да се фокусира на тоа дали, казнувајќи ја Русија со енергетска забрана, ЕУ би можела да ги постигне своите надворешнополитички цели.
Теории на промена
Општо земено, постојат две конкурентни теории за тоа како ЕУ би можела да го искористи своето влијание врз енергетскиот пазар за да помогне да му се стави крај на конфликтот во Украина. Првата теорија е дека целосната забрана на европскиот увоз на руска нафта, јаглен и гас ќе го натера рускиот претседател Владимир Путин да ги запре нападите во Украина. Можеби тоа би можело да функционира. Но една конкурентна теорија укажува на многуте стратегиски ризици од целосна забрана за увоз на руска енергија. Ембаргото би можело да не ѝ наштети на Русија доволно брзо за да влијае на стратегиските одлуки на Путин. Освен тоа, вистинското отсекување на Русија од сите ресурси преку суспензија на трговијата со енергија со Европа веројатно нема да функционира на краток рок. Кина може да биде поттикната да помогне. Земјите како Индија би можеле да го зголемат купувањето руска енергија. Некои поборници за ембарго тврдат дека проблемот на Европа ќе биде привремен, бидејќи може да го рестартира увозот на енергија од Русија кога конфликтот ќе заврши. Но Путин би можел да одбие повторно да го отвори вентилот штом Европа одлучи да го затвори.
Ако ЕУ предвреме одлучи да го прекине увозот на руски гас, тоа би можело значително да ги ослаби европските економии во време кога нивната моќ беше клучна не само да ѝ се спротивстават на Русија туку и да се вклучат во системско ривалство со Кина. Санкциите на ЕУ би можеле да станат помалку одржливи доколку економските ефекти од ненадејното енергетско ембарго врз Русија предизвикаат широкораспространето народно незадоволство во Европа или ако ја зајакнат позицијата на политичките сили што се против санкциите кон Русија. Ова може да го загрози деликатниот консензус на Европа за понатамошни санкции. Ако конфликтот трае подолго, од клучно значење е да се зачуваат европската решителност и единство. Но ефектите од ембаргото би биле многу неизвесни, па дури и би можеле да бидат спротивни од она што се обидува да го постигне Западот. Така, Унијата би можела да се најде во уште послаба позиција отколку што е сега.
Поддршка од земјите во Персискиот Залив
Во барањето алтернативни извори на енергија, ЕУ ќе треба да потврди дали може да се потпре на земјите од Персискиот Залив и под кои услови. Таа не може да ѝ воведе енергетска забрана на Русија без да биде сигурна дека е подготвена на таков радикален потег. На краток рок, катарскиот гас може да помогне во заштитата на европската енергетска безбедност во случај на прекин на испораките од Русија. Саудиска Арабија и ОАЕ би можеле да помогнат да се заменат руските испораки на нафта во Источна Европа и да работат на намалување на глобалните цени на енергијата. Сепак, Ријад и Абу Даби, во најдобар случај, би можеле да го намалат нагорниот притисок врз цените на енергијата доколку дејствуваат сами. ЕУ треба да се обиде да ги убеди монархиите од Персискиот Залив да привлечат други производители преку нивното раководство во енергетскиот сектор. Со оглед на искуството на Ријад и Абу Даби во одржувањето на рамнотежата меѓу Западот и Русија, преговорите ќе бидат тешки.
Дипломатија
Унијата треба да процени како другите сили би реагирале на енергетското ембарго, имајќи предвид дека санкциите се најефективни кога вклучуваат многу актери. Нема да помогне ако Европа и САД престанат да увезуваат руска енергија, а другите не. Кина и Индија се особено важни во ова, благодарение на нивната големина и односи со Русија. Индија, која е трет по големина потрошувач на енергија во светот, во моментов сè уште увезува само 360.000 барели руска нафта дневно, додека ЕУ увезува 3,5 милиони барели дневно. Но Русија би сакала да привлече дополнителни индиски инвестиции во нејзиниот енергетски сектор додека европските компании си заминуваат од нејзиниот пазар. За да го зголеми својот економски притисок врз Русија, ЕУ треба да се вклучи во дипломатија не само со Индија туку и со други нации. Колку повеќе земји ќе се приклучат на напорите, толку полегитимни и поефикасни ќе станат алатките на ЕУ за економски притисок.
Подготовки за ембарго
Но ЕУ има уште многу нешта да направи. Фазниот пристап кон енергетските санкции кон Русија би бил поефективен од избрзаното ембарго и би помогнал да се зачува европското единство. Во меѓувреме, Унијата треба да се подготви да спроведе ненадејно и сеопфатно енергетско ембарго во случај безбедносната состојба дополнително да се влоши. Меѓутоа, ако тоа не е случај, фазното ембарго на нафта оваа година ќе стане пореално за ЕУ. Европските членки треба да соработуваат на подготовките за двете сценарија.
