Новата модерна технологија во функција на граничната безбедност, но и на големи профити, поддржана од моќно лоби во Брисел
- Миграцијата сè повеќе се дефинира како безбедносен ризик од страна на Европа. Со тоа доаѓа и притисокот кон одбранбената вештачка интелигенција – и совршена деловна можност. Во услови на нејасни регулативи за податоци и мала јавна контрола, производителите на оружје, безбедносните компании и истражувачките институти имаат корист од овој нов екосистем на вештачка интелигенција, поддржан од влијателно лоби во Брисел
Грчките граничари на границата со Македонија порано се потпираа на необичен систем за предупредување: кога штрковите ќе се разлетаа од своите места за одмор на мостот над реката Аксиос, граничарите знаеја дека некој се движи низ грмушките – честопати мигранти што се обидуваа да ја напуштат Грција и да продолжат кон Северна Европа преку балканската маршрута. Овие птици наскоро ќе бидат заменети со камери, радари и беспилотни летала. Грција го реплицира „моделот Еврос“ – високотехнолошкиот граничен ѕид поддржан од вештачка интелигенција кон Турција – сè од тука до Албанија, пренесува „Јуропиан кореспондент“.
Ова е дел од поширока промена: миграцијата сè повеќе се дефинира како безбедносен ризик од страна на Европа. Со тоа доаѓа и притисокот кон одбранбената вештачка интелигенција – и совршена деловна можност. Во услови на нејасни регулативи за податоци и мала јавна контрола, производителите на оружје, безбедносните компании и истражувачките институти имаат корист од овој нов екосистем на вештачка интелигенција, поддржан од влијателно лоби во Брисел.
Минатиот септември, високи гранични службеници на ЕУ присуствуваа на интерен состанок во седиштето на Фронтекс, граничната агенција на ЕУ во Варшава. Според учесниците, беше презентирана мрежа за надзор на беспилотни летала тестирана од Фронтекс. На состанокот биле претставени беспилотни летала со вертикално полетување (В-БАТ), кои летаа по должината на бугарско-турската граница, пренесувајќи видеоснимка во реално време до команден центар, каде што системот ја алармира полицијата за обиди за преминување од мигранти и „криминални активности“. Изведувачот? Американската одбранбена компанија „Шилд АИ“ (Shield AI), која одби да одговори на прашања за системот, неговото распоредување, трошоците или за тоа како се користат собраните податоци.
Корпоративно големо лобирање
Компаниите за безбедност се главни корисници на бумот на европската гранична безбедност. „Шилд АИ“, исто така, им ги продава своите беспилотни летала В-БАТ на Холандија и на американската крајбрежна стража и морнарица. Безброј други компании успеваат да добијат јавни договори – од одбранбени групи до градежни гиганти и доставувачи на паметни технологии.
Зад договорите стои моќна лобистичка мрежа во Брисел. Таа ги вклучува АСД (која ги претставува европските воздухопловни, безбедносни и одбранбени индустрии); ЕОС (здружението на безбедносната индустрија); и ЕСЦО (формирано во 2016 година како јавно-приватен партнер за сајбер-безбедност на Европската комисија) – сите тие се залагаат за агенда што е на прво место во технологијата и повеќе јавни средства за истражување и развој на безбедноста.
Ова лобирање ги преминува и границите на ЕУ. Оваа истрага успеа да ги добие имињата на седум компании вклучени во контроверзно испитување спроведено од Министерството за внатрешни работи на Велика Британија, кое планира да користи вештачка интелигенција за да ја процени возраста на новодојдените мигранти, од кои многумина се од САД.
Вештачката интелигенција за процена на возраста на лицето е процес каде што возраста на поединецот се одредува преку споредување на биометријата на неговото лице со голем збир на податоци од лица со позната возраст за да се потврди нечија возраст.
– Кога се користи за процена на возраста, скенирањето на лицето често е неточно. Тоа е во името: процена на возраста – изразува загриженост Моли Бакли од непрофитната организација „Електронска граница“, посочувајќи на потенцијалните стапки на грешки поради пристрасност.
Грантови на Фронтекс за биометриски истражувања во Швајцарија
Истражувачкиот институт ИДИАП се наоѓа во малиот швајцарски град Мартињи. Финансиран е од приватни и јавни средства и се фокусира на основни истражувања за вештачка интелигенција. На нивната истражувачка група за биометриска безбедност и приватност ѝ беше доделен грант од Фронтекс во септември 2025 година.
Нивниот проект има цел да создаде „мултиспектрален збир на податоци за одење и препознавање лица на границите“ – сликите се направени низ повеќе бранови должини на електромагнетниот спектар, вклучувајќи инфрацрвено или термичко снимање. Целта е да се препознаат луѓето не само според нивните црти на лицето туку и според нивните движења и начинот на кој одат.
– Институтот останува контролор на податоците. Но што ќе се случи со збирот на податоци и наодите откако ќе заврши проектот, останува нејасно. Ќе ги користат Идиап и неговите партнери за академски истражувачки цели и за технологии за бенчмаркирање – вели професорот по биометрија Себастијан Марсел, кој го води проектот.
Кои ќе бидат овие партнери сè уште не е точно познато во оваа фаза.
– Во основа, тие се истражувачки институции што се подготвени да потпишат договор за лиценца со нас – заклучува професорот. Р.С.
