Во 2025 година цените на златото достигнаа досега незабележани високи нивоа, при што тргувањето со злато достигна рекордно високо ниво над 3.932 долари за унца (31,1 грам) од 7 мај – што претставува зголемување за повеќе од 83 отсто во однос на претходната година. Овој пораст, поттикнат од растечките геополитички тензии и глобалната економска несигурност, за првпат ја подигна вредноста на стандардна златна прачка (400 унци или 12,4 кг) над 1 милион долари.
Со војната на Блискиот Исток и ризикот од воен конфликт меѓу САД и Кина околу Тајван, аналитичарите очекуваат цените на златото да останат високи. Во тој контекст, „Бестброкерс“ ја испита побарувачката за злато од страна на централните банки во текот на 2024 и почетокот на 2025 година користејќи податоци од Светскиот совет за злато за да ги идентификува најголемите купувачи и сопственици.
Обид за заштита од нестабилноста на валутите
Извештајот истакнува растечка дивергенција во стратегиите за резерви на централните банки: помалите економии ги концентрираат своите резерви во злато како заштита од валутната нестабилност, додека поголемите економии продолжуваат да доминираат во апсолутен обем. „Цените на златото почнаа да растат минатата година, бидејќи и централните банки и инвеститорите бараа побезбедни средства во услови на растечки геополитички тензии и економска неизвесност“, забележаа од „Бестброкерс“.
Зголемувањето на цената на златото овозможи таа да се искачи над 3.400 долари за унца до јуни, што го направи втор по големина резервен имот во светот, надминувајќи го еврото. Меѓу земјите со најголем удел на злато во своите национални резерви, Боливија е на врвот на листата. Во декември 2024 година, таа имаше 22,5 тони, што е – 96,5 отсто од вкупните резерви – во вредност од 2,73 милијарди долари (2,37 милијарди евра). „Значајно е што Боливија ниту купувала ниту продавала злато од 2002 година“, се наведува во извештајот.
Венецуела е втора, со 161,2 тони, што претставува 89,9 отсто од нејзините резерви или 16,95 милијарди евра. Португалија, со 382,7 тони, држи 84,7 отсто од своите резерви во злато – проценети на 40,24 милијарди евра во април 2025 година. Ова одразува долгогодишна преференција за златото како стабилно складиште на вредност.
Во апсолутни бројки, САД остануваат доминантен глобален сопственик со 8.133,5 тони, во вредност од 985,6 милијарди долари (855,2 милијарди евра). Златото сочинува 78,6 отсто од вкупните резерви на САД. Следува Германија со 3.351,1 тон, во вредност од 406,1 милијарди долари (352,4 милијарди евра) – што претставува 78 отсто од нејзините резерви. Кина, и покрај тоа што поседува 2.294,5 тони, има само 6,8 отсто од своите резерви во злато. Тие се проценети на 278 милијарди долари (241 милијарда евра), што одразува стратегија што ѝ дава приоритет на диверзификацијата во девизи и други средства.
Различни стратегии
– Додека големите економии држат големи количества злато, помалите земји како Боливија и Венецуела се издвојуваат по одржувањето екстремно високи удели на злато во своите резерви. Тоа обично ги одразува нивните економски предизвици, ограничен пристап до девизи и намерни политики што фаворизираат материјални средства како заштита од инфлација и девалвација на валутата – рече Пол Хофман, главен аналитичар за податоци во „Бестброкерс“.
Земјите од еврозоната, вклучувајќи ја и Европската централна банка, во април држеа 10.765,5 тони, или 67,1 отсто од своите резерви. Глобалните официјални резерви на злато изнесуваа 36.274,3 тони, што претставува 22,2 отсто од светските резерви. Во Европа, Полска беше предводник во купувањето злато во првиот квартал од 2025 година, купувајќи 48,6 тони, што веќе надмина половина од вкупниот износ од 89 тони во 2024 година. Обединетото Кралство, пак, поседува 310,3 тони, или само 17,3 отсто од своите резерви на злато. Тоа се рангира на 42-то место во светот по поседување злато, што истакнува стратегија фокусирана повеќе на финансиски средства и странски валути отколку на злато.
