Кина прва во светот разви „нисколетечка економија“
Кина брзо развива планови за изградба на „економија на летови на ниска надморска височина“ во која намирниците ќе се доставуваат до домовите со дронови, а работниците ќе можат да избегнуваат сообраќајни метежи со летање со такси до дома. Звучи како научна фантастика, но кинеските планери ги поставуваат темелите токму за оваа „економија“ и предвидуваат дека секторот би можел да генерира до 2 трилиони јуани (280 милијарди долари) годишно производство веќе до 2030 година, објави „Урбан ленд“.
Иницијативата доби официјална државна поддршка во јули 2023 година, кога Централниот комитет на Комунистичката партија на Кина ги одобри националните напори за развој на услуги за летање на ниска надморска височина, поддржани од владини грантови и инвестиции. Властите ја дефинираат „ниската надморска височина“ како воздушен простор под 1.000 или 3.000 метри, во зависност од намената.
– Моментално сме во фаза на тестирање, во фаза на транзиција – рече Џејмс Вонг, глобален директор на Институтот за урбано земјиште и извршен претседател на „Чини алајнс груп“, специјализирана за системи за навигација на авиони.
– Сега сме во 1910 година, а ние измислуваме сообраќајни правила – направи тој споредба.
Брзо операционализирање на плановите
Планот, доколку се реализира, треба да биде уште еден симбол на способноста на Кина да ги трансформира амбициозните индустриски цели во инфраструктурата од големи размери во рекордно време. Во 2007 година, земјата немаше брзи железнички линии. Денес има над 47.000 км. Во 2009 година, низ цела Кина беа продадени помалку од 500 електрични возила; До 2024 година произведуваше 12,9 милиони – приближно 60 отсто од глобалното производство, според неодамнешниот извештај за електрични возила од Меѓународната агенција за енергија (ИЕА).
-Начинот на кој кинеската влада ги развива своите петгодишни планови е многу промислен – рече Алан Биби, извршен директор на Азиско-пацифичкиот институт за урбано земјиште и поранешен претседател на Американската стопанска комора во Кина, цитиран од „Урбан ленд“, тој додава: „Откако ќе се развие план, тие се стремат да го спроведат на сите нивоа, особено кога станува збор за индустриски политики“.
Доставите со дронови веќе функционираат
Услугите за достава со дронови веќе работат во градови како Шенжен. „Меитуан“, компанија за е-трговија, изврши повеќе од 200.000 испораки со дронови во 2024 година, проширувајќи ги своите операции во Гуангжу, Шангај и Пекинг.
– Купувачите доаѓаат во киосците за да ги подигнат артиклите откако ќе бидат доставени со дрон – објасни Џефри Мур, виш соработник во глобалната инженерска фирма „Аруп“.
И покрај овие случувања, експертите предупредуваат дека клучните технички и регулаторни предизвици остануваат нерешени.
– Авионите со повеќе ротори се многу, многу комплицирани – начинот на кој воздухот се движи околу нив е неверојатно сложен – рече Мур.
– Да се надеваме дека нема да мора да чекаме на првата голема катастрофа пред сите да ги разберат овие проблеми – вели тој.
Електричните авиони со вертикално полетување и слетување (еВТОЛ) се централни за визијата, а германскиот „Лилиум НВ“ соработува со „Шенжен истерн џенерал авиејшн“ за испорака на 100 авиони еВТОЛ за распоредување во областа на Големиот Залив на Кина. На ваквите авиони не им е потребна подолга писта за полетување или за слетување.
Плановите вклучуваат и заеднички развој на верти-пристаниште (слично на хелиодром) и сродна инфраструктура.
– Побарувачката за еВТОЛ-услуги ќе биде најголема во густо населените области, но од безбедносни причини, тие се потребни во оддалечени области – рече Лиукинг Јанг, вршител на должноста директор на Институтот за истражување на системи со ниска надморска височина и економија на Хонгконшкиот универзитет за наука и технологија во Гуангжу.
– Ова е деликатна уметност – додаде тој.
