Фото: „Нова Македонија“

Договорот меѓу јужноамериканскиот трговски блок и Европската Унија ја покажува потрагата на Европа по алтернативи во услови на ослабени односи со САД. Тие алтернативи доаѓаат со загрижувачка цена, особено за земјоделскиот сектор

Четврт век. Толку време им требаше на Меркосур, јужноамериканскиот заеднички пазар, и на Европската Унија (ЕУ) за да постигнат трговски договор. Конечниот предлог-закон, објавен во средата од страна на Европската комисија, сега мора да биде одобрен од Европскиот парламент и од квалификувано мнозинство од земјите членки. Сепак, контекстот радикално се промени во текот на овие 25 години, принудувајќи ги преговарачите да ги избалансираат своите почетни надежи со новите ограничувања што се појавија оттогаш.
Најголемиот трговски договор што некогаш го договорила ЕУ е преобликуван од низа превирања, вклучувајќи менување на рамнотежата на моќ меѓу блоковите, промени во геополитичките сојузи, пад на слободната трговија, слабеење на Светската трговска организација, забрзување на климатските промени и зголемени тензии во земјоделскиот сектор.
Дваесет и седумте земји членки и земјите од Меркосур сега се ранливи на каприците на американскиот претседател, кој може да им наметне тарифи на оние што одбиваат да се придржуваат. Соочени со оваа нова реалност, двата блока се принудени да соработуваат. Нивната цел не е само да ја зголемат трговијата за економски раст туку и да обезбедат нивна континуирана релевантност во сè понепријателска средина.
Она што ѝ е важно на Европа е обезбедување царински ослободувања за над 90 отсто од нејзиниот извоз во Меркосур, отворање на пазарите за јавни набавки за нејзините компании и подобрување на пристапот до јужноамерикански суровини. За возврат, ЕУ се согласи да увезува повеќе земјоделски производи, како што се говедско месо, живина, ориз, шеќер, соја и етанол, во рамките на регулираните ограничувања.
Поддржувачите на договорот во Европа го опишаа како средство за диверзификација на пазарите и компензација на комерцијалните загуби предизвикани од царините наметнати од Доналд Трамп. Друга клучна цел е да се спречи Кина да доминира во регион каде што има значајни амбиции и да се помогне во намалувањето на зависноста на Европа од Пекинг, особено за минерали што се неопходни за заштита на животната средина и борба против климатските промени.
Иако овие аргументи се широко валидни од економска перспектива, тие исто така доаѓаат со цена што европските земјоделци не се подготвени да ја платат. Тие се плашат од изложеност на нелојална конкуренција што не ги исполнува стандардите на ЕУ и се сомневаат во способноста на Брисел да спроведе соодветни контроли. Како одговор на загриженоста што ја изразија Франција и другите, Комисијата се согласи да ги зајакне заштитните мерки за „чувствителните европски производи“ и вети дека ќе интервенира ако увозот влијае негативно на одредени сектори.
Овие отстапки, дури и ако доцнат, се добредојдени. Сепак, нема индикации дека тие ќе го смират гневот на земјоделците или ќе го надминат широкораспространетото незадоволство околу договорот што одразува губење на влијанието на два фронта. ЕУ повеќе не може безусловно да им ги наметнува своите стандарди на трговските партнери или да диктира методи на производство. Напуштањето на трансатлантските односи трајно ја ослабна Европа, принудувајќи ја да наоѓа алтернативи по цена на компромис. Што се однесува на Франција, таа почнува да сфаќа дека нејзините буџетски недостатоци и политичката нестабилност ќе го отежнат влијанието врз европските одлуки.