За многу млади луѓе во Германија добивањето возачка дозвола стана речиси недостапно. Повиците за реформи стануваат сè погласни, но дали ќе биде доволно?
Учењето да се вози во Германија денес бара повеќе од само трпение. Исто така, потребни се многу пари. Според најголемиот автомобилски клуб во Германија, АДАЦ, добивањето возачка дозвола може да чини помеѓу 2.500 и 3.500 евра – во некои случаи дури и повеќе. За младите луѓе, кои сè уште се во процесот на образование, тоа станува луксуз.
Иако возачката дозвола добиена во една земја од ЕУ е важечка во целиот блок, начинот на кој се стигнува таму сè уште е регулиран на национално ниво. Секоја земја има свој концепт на автошкола, што, пак, ја одредува цената. Во Германија образованието за возење е обемно и строго регулирано со закон. Учениците мора да завршат минимум 14 теоретски сесии и 12 практични часа по возење. Спротивно на тоа, Полска нуди помалку строго регулирана програма од 26 теоретски и 30 часа по возење, кои чинат само помеѓу 600 и 900 евра.
Повиците за реформи стануваат сè погласни. Флоријан Милер, портпарол за транспортна политика на централнодесничарската партија ЦДУ, е меѓу оние што се залагаат за „современо и модерно образование за возење“, кое е и прифатливо и ги одразува моменталните реалности на патиштата. На крајот на краиштата, „автомобилот сè уште е превоз број еден“ во Германија и многу луѓе зависат од поседување дозвола, изјави Милер за ДВ.
„Возењето во Германија е привилегија“
Варша Ијер го знае ова премногу добро. По потекло од Индија, таа се преселила во Германија во 2018 година за да студира. Нејзиното патување до добивање дозвола беше емоционално и финансиски исцрпувачко. Во исто време, тоа беше неизбежно, бидејќи беше тешко да се стигне од нејзиниот дом до местото на студирање во градот Диселдорф без автомобил. За да плати за часови по возење, Ијер додека студираше работеше со скратено работно време во пекарница. Таа го положи теоретскиот тест од првиот обид, но на практичниот испит не успеа пет пати.
„Главниот виновник беше тоа што условите за тестирање беа доста строги“, изјави таа за ДВ. „Ја разбирам потребата од високи стандарди“, рече таа, но додаде дека тие не го одразуваат начинот на кој луѓето возат.
Вкупно, нејзината дозвола чинеше над 5.000 евра – целата нејзина заштеда.
Процесот е особено тежок за мигранти како Варша, кои се соочуваат со јазични бариери и доаѓаат од многу различни сообраќајни системи. „Возењето во Германија е очигледно сè уште привилегија“, рече таа. „Многу малку луѓе имаат неограничени ресурси за да продолжат да плаќаат за повторно тестирање“.
Добивањето дозвола во странство – не е баш опција
Поради високите трошоци, повеќето луѓе во Германија размислуваат да го полагаат својот возачки тест во странство, на пример во соседните земји како Полска. Но тоа не е толку едноставно, предупредува портпаролката на АДАЦ, Катарина Лука. „Луѓето често забораваат дека мора да живеете во земјата најмалку 185 дена за да добиете дозвола таму. А потоа има дополнителни трошоци за патување и сместување“, изјави таа за ДВ.
Лука верува дека вистинското решение лежи во реформирање на системот во Германија за да се направат часовите по возење подостапни.
За Флоријан Милер, процесот на обука претставува референтна точка. „Гледаме дека на луѓето им треба значително подолго време за да ја добијат дозволата“, рече портпаролот на ЦДУ.
Според статистиката од асоцијацијата ТУВ, група за безбедносни стандарди, речиси еден од двајца кандидати сега не го положува теоретскиот тест – највисок рекорд досега. Стапката на неуспех на практичниот тест исто така се зголемува, при што над една третина не го положуваат.
Обуката ја крева цената
Министрите за транспорт на покраините во Германија сега вршат притисок за поедноставување на теоретскиот дел од обуката. Сепак, Курт Бартелс, претседател на здружението на инструктори за возење во Северна Рајна-Вестфалија, се сомнева дали тоа ќе ја направи возачката дозвола поевтина. На крајот на краиштата, регистрацијата за теоретскиот тест чини само 25 евра. „Она што навистина ги зголемува трошоците е бројот на часови по возење што им се потребни на луѓето“, изјави тој за ДВ.
„Нашата клиентела се промени. Младите луѓе повеќе не гледаат на патот, туку на своите паметни телефони. Тие доаѓаат кај нас и повеќе немаат никаква свест за сообраќајот“, рече Бартелс.
Сообраќајната ситуација исто така стана многу посложена во последниве години. Справувањето со нови учесници во сообраќајот, како што се електричните тротинети или напредните системи за помош на возачот, мора да се земе предвид при обуката денес. Сето тоа чини пари. Покрај тоа, автошколите се борат со зголемените кирии, трошоците за возила и недостигот на квалификувани инструктори.
Дали симулаторите за возење се решението?
Едно предложено решение е да се вклучат симулатори за возење во програмите за обука. Основните техники како што се менување брзини или проверка на мртви точки би можеле да се учат виртуелно. Со помалку достапни инструктори, симулаторите би можеле да помогнат во олеснување на товарот, верува Милер. Можете да размислите „кои задачи може да ги извршува само инструктор за возење и кои делови потенцијално би можела да ги извршува машина“. Во земји како Франција, симулаторите се веќе воспоставен дел од наставната програма за возење. Но во Германија тие сè уште чекаат официјално признание.
Бартелс останува скептичен: „Ако користите симулатор, тој сè уште мора да биде надгледуван од инструктор“, истакнува тој. „И ниеден симулатор не може да го замени возењето во реалниот живот – особено кога станува збор за автопат или ноќно возење“.
Помеѓу амбицијата и реалноста
Неодамнешниот предлог на Флоријан Милер за подостапни возачки дозволи беше отфрлен во Бундестагот. Сепак, притисокот за дејствување расте. Од 2020 година, трошоците за автошкола и испити се зголемија за 38 проценти, далеку надминувајќи ја инфлацијата.
„Можеби нашето образование за возење е скапо, но е исто така е многу темелно“, вели портпаролот на АДАЦ, Лука, додавајќи: „Во исто време гледаме и дека другите земји со поевтини програми за обука не мора нужно да имаат повисоки стапки на несреќи“.
На пример, Австрија им дозволува на учениците да возат приватно со квалификувано возрасно лице, систем што заштедува пари на професионални часови. Сепак, во Германија возачката дозвола останува „привилегија што ги отвора вратите кон други привилегии“, смета Варша Ијер. „Ако можете да си ја дозволите, имате предност. Ако не, воланот останува недостапен“.
